Szczaw zwyczajny

gatunek rośliny z rodziny rdestowatych

Szczaw zwyczajny (Rumex acetosa L.) – gatunek rośliny z rodziny rdestowatych. Występuje w całej Europie i na większości obszaru Azji, w Afryce Północnej (Maroko) i w Australii[3]. Rozprzestrzenił się wraz z europejskim osadnictwem w Ameryce Południowej i Afryce. W Polsce gatunek pospolity na całym obszarze (w górach po regiel dolny).

Szczaw zwyczajny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

rdestowate

Rodzaj

szczaw

Gatunek

szczaw zwyczajny

Nazwa systematyczna
Rumex acetosa L.
Sp.Pl.2, 1753
Pokrój
Owoce

Morfologia

edytuj
Pokrój
Roślina wieloletnia, 30-100 cm wysokości.
Liście
Odziomkowe na długich ogonkach jajowato-podługowate, górne liście siedzące.
Kwiaty
Roślina dwupienna. Kwiaty małe, jednopłciowe w luźnych, wąskich wiechach, czerwonawe. Okwiat składa się z 6 działek w dwóch okółkach. Kwiaty męskie mają 6 pręcików, których długie nitki zwisają na zewnątrz okwiatu, kwiaty żeńskie pojedynczy słupek z trójgraniastą zalążnią i trójdzielnym, pędzelkowatym znamieniem.
Owoc
Trójgraniasty orzeszek z czarnym, błyszczącym nasieniem[4], otoczony trzema skrzydełkami, które pełnią funkcję aparatu lotnego.
Część podziemna
Ma zimujące kłącze i mięsisty, głęboki korzeń palowy.

Biologia i ekologia

edytuj

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od maja do czerwca. Nasiona rozsiewane są przez wiatr. Rośnie na glebach żyznych, bogatych w azot (roślina azotolubna). W Polsce pospolity na polanach, łąkach i przydrożach, spotykany jako chwast ruderalny. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Molinio-Arrhenatheretea i gatunek wyróżniający dla związku (All.) Aperion spicae-venti[5]. Liczba chromosomów 2n = 14[6].

Zmienność

edytuj

Tworzy mieszańce ze szczawiem rozpierzchłym[6].

Zastosowanie

edytuj
Wartość odżywcza
Szczaw zwyczajny
(100 g)
Wartość energetyczna 108 kJ (26 kcal)
Białka 1,1 g
Węglowodany 4,9 g
Tłuszcze 0,8 g
Woda 92,1 g
Dane liczbowe na podstawie: [7]
Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[8]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
  3. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].
  4. F. Činčura, V. Feráková, J. Májovský, L. Šomšak, J. Záborský: Pospolite rośliny środkowej Europy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990, s. 138. ISBN 83-09-01473-2.
  5. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  6. a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  7. Hanna Kunachowicz; Beata Przygoda; Irena Nadolna; Krystyna Iwanow: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wyd. II zmienione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 518. ISBN 978-83-200-5311-1.
  8. Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).