Skowronik piaskowy

Skowronik piaskowy
	Ammomanes deserti
	(Lichtenstein, 1823)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	skowronki
Rodzaj	Ammomanes
Gatunek	skowronik piaskowy
Synonimy
	Alauda deserti Lichtenstein, 1823;
	Alauda deserti Lichtenstein, 1823;
Podgatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Skowronik piaskowy^[4] (Ammomanes deserti) – gatunek małego ptaka z rodziny skowronków (Alaudidae). Nie jest zagrożony wyginięciem.

Występowanie i biotop

Występuje na rozległym obszarze północnej połowy Afryki oraz od Bliskiego Wschodu po Azję Środkową i północno-zachodnie Indie^[3]. Zamieszkuje otwarte pustynne tereny, często pagórkowate lub skaliste, a także zbocza gór z gołoborzami^[5].

Morfologia

Długość ciała 15–16,5 cm^[5]. Upierzenie ciemnobrązowe, jaśniejsze wokół oczu i na gardle z rudym brzuchem i ogonem^[6]. Dziób jasny, nogi szare^[6]. Występują różnice w intensywności koloru upierzenia w zależności od podgatunku^[6]. Brak dymorfizmu płciowego^[6].

Ekologia i zachowanie

Jaja z kolekcji muzealnej

Tryb życia

Ptak osiadły, spotykany zazwyczaj pojedynczo lub w niewielkich grupach^[6]^[5]. Prowadzi skryty tryb życia, lecz jest zwykle niepłochliwy^[5]. Spotykany także na terenach oddalonych o około 6 km od najbliższego źródła wody^[6].

Pożywienie

Pokarm stanowią nasiona, części roślin oraz bezkręgowce^[6].

Lęgi

W okresie lęgowym, który rozpoczyna się w marcu, zarówno samiec jak i samica zbierają materiał roślinny do budowy gniazda^[6]. Samica samotnie wysiaduje 2–3 białe jaja z ciemnymi plamkami, w gnieździe umieszczonym na ziemi wśród kamieni^[6]. Młode opuszczają gniazdo, początkowo niezdolne w pełni do lotu i pozostają z rodzicami jeszcze przez pewien czas^[6].

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje skowronika piaskowego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji nie została oszacowana, ale jej trend uznawany jest za wzrostowy ze względu na zaobserwowane poszerzanie zasięgu występowania^[3].

Podgatunki

Opisano ponad 30 podgatunków A. deserti, jednak niektóre nie są obecnie uznawane^[2]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia 22 podgatunki^[7]:

A. d. payni E. Hartert, 1924 – południowe Maroko, południowo-zachodnia Algieria
A. d. algeriensis Sharpe, 1890 – północna Algieria, Tunezja, północno-zachodnia Libia i północno-zachodni Czad
A. d. whitakeri E. Hartert, 1911 – południowo-wschodnia Algieria i południowo-zachodnia Libia
A. d. mya E. Hartert, 1912 – środkowa Algieria
A. d. geyri E. Hartert, 1924 – Mauretania do południowej Algierii i północno-zachodniego Nigru
A. d. kollmannspergeri Niethammer, 1955 – północno-wschodni Czad i zachodni Sudan
A. d. deserti (Lichtenstein, 1823) – wschodni Egipt do północnego Sudanu
A. d. erythrochroa Reichenow, 1904 – zachodni Czad do środkowego Sudanu
A. d. isabellina (Temminck, 1823) – północny Egipt do południowej Turcji, Syrii i środkowego Półwyspu Arabskiego oraz północny i południowo-zachodni Irak; obejmuje proponowany podgatunek coxi
A. d. samharensis Shelley, 1902 – północno-wschodni Sudan, Erytrea i południowy Półwysep Arabski
A. d. taimuri Meyer de Schauensee & Ripley, 1953 – północny Oman i Zjednoczone Emiraty Arabskie
A. d. assabensis Salvadori, 1902 – południowa Erytrea, Etiopia i północno-zachodnia Somalia
A. d. akeleyi D.G. Elliot, 1897 – północna Somalia
A. d. azizi Ticehurst & Cheesman, 1924 – wschodnio-środkowy Półwysep Arabski
A. d. saturata Ogilvie-Grant, 1900 – południowy Półwysep Arabski
A. d. insularis Ripley, 1951 – Bahrajn
A. d. annae R. Meinertzhagen, 1923 – Jordania i południowa Syria
A. d. cheesmani R. Meinertzhagen, 1923 – wschodni Irak i zachodni Iran
A. d. parvirostris E. Hartert, 1890 – północno-wschodni Iran i zachodni Turkmenistan
A. d. orientalis Zarudny & Loudon, 1904 – północno-wschodni Iran, północny Afganistan, południowy Turkmenistan, południowy Uzbekistan i południowy Tadżykistan
A. d. iranica Zarudny, 1911 – środkowy, południowy i wschodni Iran do południowego Afganistanu i zachodniego Pakistanu; obejmuje proponowany podgatunek darica
A. d. phoenicuroides (Blyth, 1853) – południowo-wschodni Afganistan, wschodni Pakistan i północno-zachodnie Indie

Przypisy

↑ Ammomanes deserti, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Desert Lark (Ammomanes deserti). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2021-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Ammomanes deserti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Alaudidae Vigors, 1825 - skowronki - Larks (wersja: 2020-11-17). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-23].
↑ ^a ^b ^c ^d LarsL. Svensson LarsL., Przewodnik Collinsa. Ptaki, Bielsko-Biała: MULTICO, 2021, s. 252, ISBN 978-83-7763-530-8 (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j DavidD. Alderton DavidD., Encyklopedia ptaków świata, Warszawa: Wydawnictwo Dragon, 2020, s. 324, ISBN 978-83-8172-650-4 (pol.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Nicators, Bearded Reedling, larks. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-05-23]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Ammomanes deserti, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Desert Lark (Ammomanes deserti). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2021-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).

[iucn-3] Ammomanes deserti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Alaudidae Vigors, 1825 - skowronki - Larks (wersja: 2020-11-17). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-23].

[:4-5] LarsL. Svensson LarsL., Przewodnik Collinsa. Ptaki, Bielsko-Biała: MULTICO, 2021, s. 252, ISBN 978-83-7763-530-8 (pol.).

[:3-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j DavidD. Alderton DavidD., Encyklopedia ptaków świata, Warszawa: Wydawnictwo Dragon, 2020, s. 324, ISBN 978-83-8172-650-4 (pol.).

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Nicators, Bearded Reedling, larks. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-05-23]. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]