Sławoborze
Sławoborze (niem. Stolzenberg) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie świdwińskim, w gminie Sławoborze przy drodze wojewódzkiej 162. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa koszalińskiego.
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
48 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2012-12-31) |
1929 |
| Strefa numeracyjna |
94 |
| Kod pocztowy |
78-314[2] |
| Tablice rejestracyjne |
ZSD |
| SIMC |
0311958 |
Położenie na mapie gminy Sławoborze  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu świdwińskiego  | |
 53°53′26″N 15°42′33″E/53,890556 15,709167[1]
| |
Miejscowość jest siedzibą gminy Sławoborze. Partnerem wsi jest niemieckie Loiching.
Charakterystyka i układ wsi
edytujSławoborze jest wsią kościelną o zwartej ulicówce z rozbudową do wielodrożnicy. Dawny układ wsi jest czytelny, a kolejne etapy rozbudowy związane są z wytrasowaniem szosy Świdwin – Kołobrzeg, ukośnie do dawnego układu drożnego oraz koryta rzeki Pokrzywnicy, która przepływa przez miejscowość. W latach 80. znajdował się tutaj również dworzec kolej wąskotorowej. Sławoborze nabiera charakteru małomiasteczkowego z bardzo ujednoliconą architekturą.
Historia
edytujPierwsze informacje o wsi leżącej przy szlaku solnym i znajdującym się w niej kościele pojawiają się w 1291 r. – wtedy Sławoborze było częścią kasztelanii świdwińskiej, w której panowali Brandenburczycy, a granice były ustalone pomiędzy dobrami biskupimi a Nową Marchią[3]. Od XIV w. wieś była częścią księstwa biskupów kamieńskich z ziemi kołobrzeskiej. W roku 1606 r. Sławoborze stało się lennem rodziny Blankenbergów nadanym przez księcia pomorskiego Franciszka I[4]. W wieku XVIII podzielono majątek, a jedna jego część – należąca do Blankenbergów – została sprzedana (w 1718 r.) Manerbergerom, a następnie w 1763 r. nabył ją Ferdynand Wilhelm von Tuschen. Druga część majątku, mniejsza, wciąż pozostawała przy Blankenbergach jako część dóbr w Mysłowicach. W roku 1804 cała wieś była własnością wdowy von Wisman z domu von Tuschen. Kolejnymi właścicielami wsi byli von Schlieffen, lecz w połowie XIX w. Sławoborze podzielono pomiędzy 16 spadkobierców hrabiego Henryka Wilhelma von Schlieffen.
Od czasu wybudowania dworca kolei wąskotorowej wieś znacząco zaczęła się rozbudowywać, a nowe wytrasowanie drogi Kołobrzeg – Świdwin (obecnie część drogi nr 162) zaktywizowało nowe tereny budowlane leżące na wschodnim brzegu rzeki Pokrzywnicy, co spowodowało przybycie ludności nierolniczej. W spisie majątkowym z 1928 r. została wymieniona pozostałość majątku należącego do Hebbinga von Blackensee.
Odkrycie zaginionego miasta Stolzenberg
edytujW 2020 roku grupa archeologów odkryła, że średniowieczne Sławoborze (Stolzenberg) znajdowało się w innym miejscu niż współcześnie. Opisywane w źródłach niemieckich miasto jeszcze w XIX w. miało mieć widoczne pozostałości fos i obwałowań. Z pomocą pracowników Lasów Państwowych oraz analizom danych LiDAR odnaleźli oni lokalizację zaginionego miasta w lasach niecałe 2 km na południowy zachód od obecnego Sławoborza. Pozostałości opisywane są jako imponujące, odnaleziono m.in. zachowaną fosę o głębokości dochodzącej do 5,5 m[5].
Zabytki
edytuj- kościół ryglowy z 1846 z drewnianą wieżą na dachu, barokowe wyposażenie m.in. ambona, prospekt organowy i chrzcielnica[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 124470
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1177 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 241, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
- ↑ Sensacja archeologiczna z leśnictwie Zagrody
- ↑ Marcin Krzepkowski, Andrzej Kuczkowski, Piotr Wroniecki, Sławoborze. „Zaginione” miasto w lasach świdwińskich [online], Archeologia Żywa, 27 października 2020 [dostęp 2021-01-01] (pol.).
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 274, ISBN 978-83-7495-133-3.
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona gminy Sławoborze
- Mapa okolic Sławoborza – Stolzenberg (sektion 2160) (1919, skala 1:25 000)