Rusznica
Rusznica (staropol. ruśnica z czes. ručnice) – jeden z pierwszych typów prymitywnej ręcznej broni palnej nieposiadającej zamka, znanej w Europie już od XIV w.[a]
Opis
edytujOdpalenie ładunku miotającego odbywało się poprzez ręczne przyłożenie lontu lub tlącej się hubki do podsypanej prochem panewki. Lufy średniowiecznych rusznic wytwarzano poprzez okuwanie rozżarzonej sztaby wokół okrągłego stalowego pręta. W rezultacie uzyskiwano lufy lekkie, a jednocześnie mocniejsze od odlewanych. Z rusznicy strzelano trzymając drewniane łoże pod pachą niekiedy dodatkowo podpierając broń na forkiecie (dokładne celowanie nie było możliwe). Lżejszą wersją rusznicy był petrynał z którego strzelano opierając kolbę o napierśnik zbroi, natomiast cięższą wersją używaną do strzelania z umocnień (np. murów miejskich) była hakownica. W XVI w. rusznice zaczęły wychodzić z użycia, zastępowane nowocześniejszymi muszkietami (wyposażonymi w zamki lontowe).
Pierwsze rusznice pojawiły się w wojsku I Rzeczypospolitej za czasów panowania Zygmunta Starego[2], stanowiąc często spotykaną broń wśród wojsk obrony potocznej.[potrzebny przypis]
Zobacz też
edytuj
Uwagi
edytuj- ↑ W szerszym znaczeniu, mianem rusznic określa się niekiedy również nowocześniejsze (produkowane od XVI do XVII w.) muszkiety (z zamkami lontowymi) oraz arkebuzy (z zamkami kołowymi)[1]. Potocznie nazwa ta bywa stosowana również w odniesieniu do karabinów przeciwpancernych z XX w.
Przypisy
edytujBibliografia
edytuj- Włodzimierz Kwaśniewicz, Leksykon dawnej broni palnej, Warszawa: Bellona, 2004, ISBN 83-11-09874-3, OCLC 69619189.