Rogi (województwo małopolskie)
Rogi – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Podegrodzie.
| wieś | |
 Szkoła podstawowa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
350–450 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
367[2] |
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Kod pocztowy |
33-386[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KNS |
| SIMC |
0461132 |
Położenie na mapie gminy Podegrodzie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego  | |
 49°34′55″N 20°32′45″E/49,581944 20,545833[1]
| |
Położenie
edytujNiewielka wieś położona w dolinie rzeki Słomka, w Kotlinie Sądeckiej, na wysokości od 350 do 450 m n.p.m. Graniczy z Olszaną, Naszacowicami, Juraszową, Podegrodziem, Mokrą Wsią oraz Owieczką. Zajmuje 2,51 km² (3,9% powierzchni gminy)[4]).
Toponimika nazwy
edytujNazwa wsi jest rzadkim na tym terenie przykładem nazwy rodowej. Pochodzi od nazwy starego szlacheckiego rodu Rogów, w przeszłości właścicieli wsi. Jan Długosz w „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” zapisuje nazwę wsi na dwa sposoby: Rogi i Rogy. W dokumantch z 1431 pojawia się Petro de Rogy, który był przedstawicielem tej rodziny, tak samo jak Sebastiansvs de Rogi – fundator obrazu z Kaplicy św. Anny w Podegrodziu.
Mieszkańcy nazwę wsi tłumaczą legendą: Pewnego dnia jeden z baranów uciekł do sąsiedniej wsi. Jedni mieszkańcy chwycili go za rogi, natomiast drudzy za tułów. Baranowi zostały urwane rogi, które pozostały po jednej stronie, a tułów po drugiej. Stąd nazwa Rogi i Owieczka.
Historia
edytujPierwsze wzmianki o powstaniu wsi pochodzą z 1431. Należały do znanego rodu szlacheckiego Rogów. W 1581 r. wieś była własnością Marcisza Rogowskiego[5].
Podczas II wojny światowej w Rogach prowadzone było tajne nauczanie.
W czasie okupacji aktywna działalność prowadziły Bataliony Chłopskie, których imię nosi tutejsza szkoła podstawowa[6].
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie nowosądeckim.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii w Podegrodziu.
Zabytki
edytuj- Kaplica Męki Pańskiej – wzniesiona w I poł. XIX w., z kamienia, otynkowana, kryta blachą, zamknięta półkoliście. Od frontu nad wejściem wnęka, w której znajdują się figurki: Chrystusa Ukrzyżowanego, Matką Boską i św. Janem Ewangelistą. Wewnątrz w ołtarzu obraz Św. Rodziny (z XVIII w.), gipsowa figurka Maryi Niepokalanie Poczętej, dwa świeczniki w kształcie aniołków, obraz Matki Boskiej Częstochowskiej oraz Pieta.
- Skansen Rzeźby Monumentalnej
- Warto zobaczyć stare dęby rosnące we wsi, jeden z nich jest pomnikiem przyrody
- Chałupa z Rogów, znajdująca się w Sądeckim Parku Etnograficznym
Edukacja
edytuj- Szkoła Podstawowa im. Batalionów Chłopskich
Sztuka
edytujW Rogach mieszka Józef Lizoń, rzeźbiarz ludowy. Na terenie swojej posesji, wokół swojego domu i wewnątrz, utworzył Skansen Rzeźby Monumentalnej. Wykonał ponad 100 krzyży oraz 10 ołtarzy kościelnych. Swoje prace przedstawiał m.in. we Francji, Niemczech i Szwajcarii. Trzy rzeźby znajdują się w Muzeum Watykańskim. Rzeźbił również dla prezydenta USA – G. Busha, od którego otrzymał specjalne podziękowanie. W 1999 otrzymał nagrodę Krakowskiej Izby Rzemieślniczej. Jest członkiem Stowarzyszenia Lachów Sądeckich[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 115866
- ↑ Rogi. podegrodzie.pl. [dostęp 2023-07-19].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1094 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Powierzchnia Rogów. [dostęp 2011-01-31]. (pol.).
- ↑ Informacje w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. [dostęp 2011-08-12]. (pol.).
- ↑ Informacje na stronie UG Podegrodzie. [dostęp 2011-08-10]. (pol.).
- ↑ Informacje o J. Lizoniu na stronie UG Podegrodzie. [dostęp 2011-08-10]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Zenon Piotr Szewczyk: O pochodzeniu nazw miejscowych Gminy Podegrodzie i okolic. Nowy Sącz: UG Podegrodzie, Biblioteka Gminna w Podegrodziu, 2009. ISBN 978-83-60822-59-3.
- Kościoły i kapliczki w Gminie Podegrodzie. Podegrodzie: UG Podegrodzie, GOK Podegrodzie, 2004.
- Rogi. W: Jan Pastuszczak: Gmina Podegrodzie. Jacek Kula, Jerzy Nieć, Krzysztof Bodziony (ilustracje); Stanisław Mendelowski (redakcja). Krosno: P.U.W. "Roksana" Sp. z.o.o., 2006, s. 41-43. ISBN 83-7343-126-8.
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona internetowa skansenu. skansen.podegrodzie.iap.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-01)].