Rezerwat przyrody Skalná Alpa
Rezerwat przyrody Skalná Alpa (słow. Národná prírodná rezervácia Skalná Alpa) – rezerwat przyrody w grupie górskiej Wielkiej Fatry w Karpatach Zachodnich na Słowacji. Powierzchnia 524,55 ha. W rezerwacie obowiązuje 5. (najwyższy) stopień ochrony.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Mezoregion | |
| Data utworzenia |
1964 |
| Powierzchnia |
524,55 ha |
Położenie na mapie kraju żylińskiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
 48°58′31″N 19°11′15″E/48,975278 19,187500
| |
Położenie
edytujRezerwat leży we wschodniej części Wielkiej Fatry. Obejmuje fragment głównego grzbietu wschodniej (liptowskiej) odnogi Wielkiej Fatry od szczytu Rakytova (1567 m) na południu po skraj polan Močidlo (na północ od szczytu Skalná Alpa; 1463 m) na północy, mocno rozczłonkowane fragmenty zachodnich stoków tego grzbietu i wyrastających zeń grzbietów bocznych (po ok. 1100-1000 m) na zachodzie oraz fragment wschodnich stoków tego grzbietu w zamknięciu dolinki Skalnego Potoku (słow. Skalné, po ok. 1000 m) na wschodzie.
Leży w granicach katastralnych wsi Liptovská Osada i Ľubochňa w powiecie Rużomberk w kraju żylińskim. Cały obszar rezerwatu znajduje się w granicach Parku Narodowego Wielka Fatra. Obszar rezerwatu wykorzystywany jest do celów naukowo-badawczych na potrzeby narodowej gospodarki leśnej.
Historia
edytujRezerwat został powołany w 1964 r. na powierzchni 67,46 ha. Nowelizacja z powiększeniem powierzchni rozporządzeniem Ministerstwa Środowiska Naturalnego (Ministerstvo životného prostredia) Republiki Słowackiej nr 83/1993 z dnia 23 marca 1993 r.
Charakterystyka
edytujZ punktu widzenia geologii teren rezerwatu jest urozmaicony: budują go formacje skał wapiennych i dolomitowych środkowego triasu, zaliczanych do płaszczowiny choczańskiej, na podłożu krystalicznym, reprezentowanym tu przez granity. Stoki są strome, miejscami bardzo strome, w masywie Skalnej Alpy kamieniste i pocięte licznymi żlebkami, w części lawiniaste. Na bocznych grzbietach szereg mniejszych formacji skalnych.
Teren rezerwatu porastają w większości 150-250-letnie lasy regla górnego o charakterze zbliżonym do pierwotnego. Występuje tu głównie świerk, w niższych położeniach z licznym udziałem jodły, buka i jawora. W wyższych partiach, w strefie górnej granicy lasu, towarzyszy mu jarzębina. Najwyższe partie rezerwatu obejmuje piętro kosodrzewiny, w którym spotkamy szereg większych i mniejszych polan o charakterze hal lub muraw wysokogórskich. Znaczna część występujących tu gatunków roślin zielnych, zwłaszcza tych charakterystycznych dla piętra kosodrzewiny, to gatunki wapieniolubne.
Z roślinności zielnej występują tu m.in.: w runie lasów gajowiec żółty i szczyr trwały, w ziołoroślach modrzyk górski i miłosna górska, wśród kosodrzewiny omieg górski, podbiałek alpejski i urdzik karpacki, na polanach kostrzewa pstra i karpacka, trzcinnik pstry, bartsja alpejska, czosnek siatkowaty, zaś na skałkach goryczka krótkołodygowa, skalnica seledynowa, jaskier alpejski oraz gatunki endemityczne Karpat: goździk lśniący i dzwonek karpacki.
Turystyka
edytujPrzez całą długość rezerwatu, od szczytu Rakytova po grzbiet Skalnéj Alpy na północ od jej szczytu, głównym grzbietem lub nieco poniżej niego (po stronie wschodniej) biegnie zielono znakowany szlak turystyczny ze schroniska pod Borišovom do Rużomberku. Północnymi i zachodnimi stokami kopuły szczytowej Rakytova biegnie żółto znakowany trawers z Północnej Przełęczy Rakytovskiej na Południową Przełęcz Rakytovską.
Rużomberk – Krkavá skala – Pod Sidorovom – Sedlo pod Vtáčnikom – Vtáčnik – Vyšné Šiprúnske sedlo – Nižné Šiprúnske sedlo – Malá Smrekovica – Močidlo, hotel Smrekovica – Skalná Alpa – Tanečnica – Severné Rakytovské sedlo – Rakytov – Južné Rakytovské sedlo – Minčol – Sedlo pod Čiernym kameňom – Sedlo Ploskej – chata pod Borišovom.
Severné Rakytovské sedlo – północne stoki Rakytov – Južné Rakytovské sedlo.
Bibliografia
edytuj- Hochmuth Zdenko a kolektív: Veľká Fatra. Turistický sprievodca ČSSR č. 3, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1980;
- Maršáková-Nĕmejcová Marie, Mihálik Štefan i in.: Národní parky, rezervace a jiná chránĕná území přírody v Československu, wyd. Academia, Praha 1977, s. 340;
- Veľká Fatra. Turistická mapa 1:50 000. Edícia turistických máp č. 121, wyd. VKÚ Harmanec 1994. ISBN 80-85510-41-3.
- Informacja o rezerwacie na Enviroportalu