Rebelia patriotyczna w Dolnej Kanadzie
Rebelia patriotyczna w Dolnej Kanadzie – ruch społeczny, który w swej konsekwencji doprowadził do wybuchu rebelii.
 Flaga rebeliantów | |||
| Czas |
6 listopada 1837 – 10 listopada 1838 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Wynik |
porażka rebeliantów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Rebelia w Dolnej Kanadzie miała szerokie podłoże społeczne, gospodarcze, narodowe i religijne. Prowincja Quebec była rządzona przez gubernatora generalnego, który realizował interesy wąskiej grupy – konserwatywnie nastawionej elity lojalistycznej skupionej w nieformalnej grupie Chateau Clique (tzw. klika pałacowa). W istocie niewielka grupa faworyzowana przez gubernatora generalnego George Ramseya sprawowała kontrolę nad prowincją. Wybieralne ciała doradcze, w których większość mieli frankofoni, pozbawione były należnych im wpływów. Frankofoni i liberałowie brytyjscy skupieni w Parti Canadien – Partii Kanadyjskiej i posiadający większość w parlamencie w 1834 przegłosowali rezolucję składającą się 92 postulatów (Les Quatre-vingt-douze Résolutions), których realizacja była konieczna w celu uzdrowienia sytuacji i rozładowania napięcia. Do tego jednak nie doszło.
Liberałowie z Parti Canadien nie byli zgodni co do metod działania. W partii istniały zdecydowanie antagonistyczne frakcje. Umiarkowany reformator John Neilson ostatecznie opuścił partię zakładając Constitutional Association, podejmując plan ewolucyjnych zmian. Biskup Jean-Jacques Lartigue stał na stanowisku przeczekania i biernej lojalności, czym pociągnął za sobą wielu katolików. Na zdecydowanie antyrządowym stanowisku stał radykał i antyklerykał Louis-Joseph Papineau. Na czele swej Parti Patriote zdobył większość w parlamencie prowincjonalnym w 1834 i rozpoczął konstytucyjne naciski w stronę reform. Żądania zostały odrzucone przez generalnego gubernatora. W odpowiedzi na to Papineau rozpoczął organizowanie siły zbrojnej. 23 listopada 1837 rebelianci pokonali oddziały brytyjskie w potyczce pod Saint-Denis. Na tym jednak skończyły się sukcesy militarne rebeliantów. 4 grudnia 1837 po niespodziewanym ataku rebelianci zostali przez wojska brytyjskie rozproszeni. Papineau schronił się w USA. W kilku innych potyczkach na terenie Quebecu, rebelianci zostali pokonani i zmuszeni do kapitulacji. Nastąpiły liczne aresztowania i prześladowania patriotów. W kolejnym roku rebelia odżyła. Przywódcy kierujący nią z terenu USA zdołali zmobilizować pewne siły, które ponownie zostały spacyfikowane przez Brytyjczyków.
Zobacz też
edytujBibliografia
edytuj- Greenwood, Frank Murray. and Barry Wright, ed. (2002). Canadian State Trials. Volume 2: Rebellion and Invasion in the Canadas, 1837–1839, Toronto: The Osgoode Society and University of Toronto Press, 512 p. (ISBN 0-8020-3748-8) (preview)
- Boissery, Beverly (1995). A Deep Sense of Wrong: The Treason Trials, and Transportation to New South Wales of Lower Canadian Rebels after the 1838 Rebellion, Toronto: Dundurn Press, 367 p. (ISBN 1550022423)
- Greer, Allan (1993). The Patriots and the People: The Rebellion of 1837 in Rural Lower Canada, Toronto: University of Toronto Press, 385 p. (ISBN 0-8020-6930-4) (preview)
- Senior, Elionor Kyte (1985). Redcoats and Patriotes: The Rebellions in Lower Canada, 1837–38, Ontario: Canada's Wings, Inc., 218 p. (ISBN 0-920002-28-5)