Puma (pojazd inżynieryjny)
Puma (hebr. פומ''ה, Puma, akronim od פורץ מכשולים הנדסי, porec michszolim handasi, dosł. inżynieryjny przełamywacz przeszkód) – izraelski pojazd inżynieryjny będący modyfikacją czołgów Szot.
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Israel Military Industries |
| Typ pojazdu |
pojazd inżynieryjny |
| Trakcja |
gąsienicowa |
| Załoga |
3 osoby + 5 żołnierzy wsparcia |
| Historia | |
| Egzemplarze |
700 (do 2018) |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
silnik wysokoprężny General Dynamics AVDS-1790-2A o mocy 750 KM |
| Długość |
7,48 m |
| Szerokość |
3,38 m |
| Wysokość |
2,65 m |
| Masa |
50 t |
| Osiągi | |
| Prędkość |
45 km/h (maksymalna) |
| Zasięg pojazdu |
450 km |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Brody (głęb.) |
1,45 m |
| Rowy (szer.) |
3,35 m |
| Ściany (wys.) |
0,9 m |
| Dane operacyjne | |
| Wyposażenie | |
| 3 x karabin maszynowy kal. 7,62 mm 1 x moździerz kal. 60 mm 2 x wyrzutnie granatów dymnych IMI CL-3030 | |
| Użytkownicy | |
| Izrael | |
| Rzuty | |
| |
Stworzenie tego pojazdu miało celu wdrożenie do służby nowego opancerzonego pojazdu inżynieryjnego, który mógłby zastąpić Nagmaszoty na pierwszej linii. Oficjalnie Pumy weszły do służby w 1991 roku w jednostkach Korpusu Inżynieryjnego, ponieważ uznano, iż konstrukcja nie nadaje się na transporter opancerzony dla piechoty. Pojazd wykorzystywany jest do rozminowywania pól minowych, budowania mostów, wykonywania innych prac inżynieryjnych. Bojowe wykorzystanie Pum miało miejsce na południu Libanu oraz na obszarze Zachodniego Brzegu.
Historia
edytuj
Obecność Sił Obronnych Izraela na południu Libanu i związane z nią zagrożenia dla pojazdów wojskowych i ich załóg zmusiły Korpus Uzbrojenia do rozpoczęcia prac nad silnie opancerzonym pojazdem dla wojska, który byłby w stanie zapewnić lepszą ochronę załodze, desantowi i wyręczyć używane dotychczas Nagmaszoty w pracach inżynieryjnych na pierwszej linii[1][2]. W ten sposób postanowiono rozpocząć prace nad modyfikacją będących w służbie Szotów[a]. W 1991 roku Puma oficjalnie weszła do służby[2]. Konstrukcja pojazdu, jego opancerzenie i rozmieszczenie włazów wejściowych sprawiły, że dowództwo wydało decyzję o wprowadzeniu Pum na użytek wyłącznie jednostek Korpusu Inżynieryjnego. Pojazd nie spełniał wymogów Korpusu Piechoty[1].
W latach 2002–2003 Pumy stały się przedmiotem skandalu. W 2002 roku Izrael oświadczył, że jego armia używa na obszarze Zachodniego Brzegu, uznawanego przez UE za terytoria okupowane, sprzęt brytyjski, który był zakupiony od Wielkiej Brytanii. W wyniku postępowania wszczętego przez rząd Blaira ustalono, iż są to pojazdy Puma i Nakpadon, które stanowią modyfikacje czołgu Centurion i zawierają części produkcji brytyjskiej. W 2003 roku rząd Blaira zapewnił, że Wielka Brytania nie eksportuje do Izraela uzbrojenia mogącego być wykorzystanym przeciwko Palestyńczykom, ponieważ rząd przestrzega regulacji zobowiązujących władze do analizy próśb o zakup i eksport sprzętu wojskowego. Blair zapewnił, że każda oferta izraelska jest oddzielnie analizowana i oceniana pod względem przeznaczenia sprzętu[1].
W 2004 roku pojęto decyzję o objęciu Pum programem modernizacyjnym i podpisano umowę z Israel Aerospace Industries o zaprojektowaniu działek przeciwlotniczych, które miałyby stanowić dodatkowe wyposażenie pojazdów[3].
Konstrukcja
edytuj
Modernizację Pumy uzyskano poprzez usunięcie wieży czołgu i rozbudowanie kadłuba pojazdu[2]. Jest ona podobna konstrukcyjnie do Nagmaszota, jednak ma zmniejszone możliwości ogniowe. Puma posiada cztery górne włazy wejściowe: dowódcy, strzelca, kierowcy i desantu. Za przedziałem załogi, nad silnikiem, zamontowano metalową konstrukcję, która ma służyć jako zasobnik. Z tyłu pojazdu, po lewej i prawej stronie, znajdują się ruchome drabinki służące do wejścia na pojazd. Z przodu Pumy umieszczono specjalne zaczepy, umożliwiające montaż przednich trałów minowych (izraelskiego RKM), lemieszy, wyciągarek lub systemu oznaczania pól minowych AMMAS. Ponadto, na tyle pojazdu można zamontować izraelski rakietowy system rozminowania Carpet[4][5]. Długość pojazdu wynosi 7,48 m, szerokość 3,38 m, a wysokość 2,65 m[2].
Załogę Pumy stanowią trzy osoby, a w przedziale desantowym pojazdu jest miejsce dla pięciu saperów[2].
Opancerzenie Pumy opiera się na dodatkowym, modułowym opancerzeniu pasywnym, które mocowane jest na kadłubie przednim i bocznym oraz specjalnych ekranach przeciwkumulacyjnych ochraniających gąsienice. Dzięki temu uszkodzone elementy mogą być w łatwy sposób wymienione. Dodatkową ochronę stanowią panele Togi oraz panele siatek przeciw granatnikom przeciwpancernym. Wzmocniono również pancerz przy stanowisku kierowcy[2][6].
Pierwsze pojazdy wyposażone były w silnik Diesla General Dynamics AVDS-1790-2A o mocy 750 KM. Były to jednostki napędowe Szotów. W celu zwiększenia mocy pojazdu późniejsze egzemplarze wyposażano w silnik z Merkawy Mk 1 – General Dynamics AVDS-1790-6A o mocy 900 KM. Pozwala on na osiągnięcie maksymalnej prędkości 45 km/h przy masie 50 ton. Wymieniono także zawieszenie i gąsienice, również na te z Merkawy Mk 1[2][7].
Uzbrojenie Pumy stanowią trzy karabiny maszynowe kal. 7,62 mm. Jeden z nich montowany jest w zdalnie sterowanym systemie strzeleckim Rafael OWS. Alternatywną wersją uzbrojenia jest zamontowanie ciężkiego karabinu maszynowego kal. 12,7 mm. Ponadto, Puma posiada moździerz kal. 60 mm oraz dwie wyrzutnie granatów dymnych (każda po 6) IMI CL-3030[2][8][6].
Puma może pokonywać brody o głębokości 1,45 m, przeszkody pionowe o wysokości 0,9 m, a także rowy o szerokości 3,35 m[2].
Puma RAM
edytujJest to nazwa Pum, które zostały zmodyfikowane tak, aby służyć jako wozy zabezpieczenia technicznego. W tym celu zamontowano na kadłubie dźwig do holowania pojazdów[9].
Puma Thor
edytujPojazd Puma wyposażony w system Thor, czyli laserowy system niszczenia improwizowanych ładunków wybuchowych, niewybuchów, min pod ziemią i nad nią[10][11][12].
Użycie bojowe
edytujArmia izraelska wykorzystywała Pumy w Libanie. Pojazdy te służyły nie tylko do celów inżynieryjnych, ale także jako pojazdy konwojujące pomiędzy umocnionymi bazami. Doceniono ich skuteczność przy pracach związanych z rozminowywaniem dróg lub udrażnianiem zablokowanych dróg. Z czasem jednak zastąpione zostały przez Nagmachony. Pumy dowiodły swojej skuteczności w walkach przeciwpartyzanckich w obszarach zurbanizowanych podczas Intifady Al-Aksa[13].
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ Czołg Szot jest izraelską modyfikacją brytyjskich Centurionów Mk 3 i Mk 5.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Sh'ot / Puma, „Global Security” [dostęp 2020-08-31].
- ↑ a b c d e f g h i PUMA, „Military Today” [dostęp 2020-08-31].
- ↑ Feliks Frisz, צה"ל ממגן את הנגמ"שים: תעש תשביח 50 "זלדות" בהיקף של 10 מיליון דולר, „Globes”, 14 czerwca 2004 [dostęp 2020-08-31].
- ↑ Gelbart 2004 ↓, s. 12-13.
- ↑ Korpus Inżynieryjny, פומ"ה [online] [dostęp 2020-08-31].
- ↑ a b Gelbart 2004 ↓, s. 13.
- ↑ Gelbart 2004 ↓, s. 13-14.
- ↑ J.R. Potts, Puma CEV, „Military Factory”, 28 grudnia 2018 [dostęp 2020-08-31].
- ↑ Gelbart 2004 ↓, s. 15.
- ↑ Thor – High Energy Laser IED Neutralization System, „Defense Update”, 25 czerwca 2009 [dostęp 2020-08-31].
- ↑ PUMA, „Army Guide” [dostęp 2020-08-31].
- ↑ THOR, „Army Guide” [dostęp 2020-08-31].
- ↑ Gelbart 2004 ↓, s. 14.
Bibliografia
edytujMarsh Gelbart, Modern Israeli Tanks and Infantry Carriers 1985-2004, „New Vanguard”, Oxford: Osprey Publishing, 2004.