Pułk Jazdy Tatarskiej
Pułk Jazdy Tatarskiej im. Mustafy Achmatowicza – oddział kawalerii Wojska Polskiego.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Patron |
Mustafa Achmatowicz |
| Tradycje | |
| Kontynuacja |
Dywizjon Mahometański |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
płk Roman Falkowski |
| Ostatni |
mjr Władysław Tomaszewicz |
| Działania zbrojne | |
| wojna polsko-bolszewicka | |
| Organizacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
Historia
edytujW styczniu 1919 roku rozpoczęto formowanie „Jazdy Tatarskiej”[1]. Żołnierzami byli przede wszystkim polscy Tatarzy. Służyli w nim też muzułmanie innych narodowości m.in. Azerowie. 31 stycznia w Warszawie został wydany pierwszy rozkaz pułkowy. 14 lutego oddział został przeniesiony do Ostrowi Mazowieckiej, a 23 lutego do Białegostoku[2].
Ostatecznie w lipcu 1919 roku sformowano trzy szwadrony liniowe, szwadron karabinów maszynowych i dywizjon techniczny. 16 września 1919 roku rozkazem naczelnika Józefa Piłsudskiego nadano jednostce nazwę Tatarski Pułk Ułanów imienia pułkownika Mustafy Achmatowicza[3][4]. 10 czerwca 1919 roku Jazda Tatarska rozwinięta została w pułk[2].
Pułk walczył początkowo z wojskami niemieckimi w rejonie Grodna, następnie został przerzucony na Polesie. Później brał udział w wyprawie kijowskiej i wkraczał do Kijowa. Osłaniał w walkach odwrotowych wojska polskie w rejonie Horynia nad Styrem. W wyniku tych walk pułk poniósł duże straty, pozostało tylko 86 ułanów. W Płocku doszło do odtworzenia pułku, który wziął jeszcze udział w walkach w rejonie Wyszogrodu i Dobrzynia w 1920 roku. 10 września 1920 roku w rejonie Krośniewic major Tomaszewicz rozwiązał pułk, a jego żołnierzy wcielił do szwadronu zapasowego 13 pułku Ułanów Wileńskich[5].
Po rozformowaniu pułku wielu ułanów trafiło do 13 pułku Ułanów Wileńskich, którego 1 szwadron od 1936 roku nosił nazwę wyróżniającą „tatarski”.
Żołnierze Pułku Jazdy Tatarskiej
edytuj- Dowódcy pułku
- płk Roman Falkowski (I - † II 1919[6])
- mjr kaw. Wilhelm Światołdycz-Kisiel (II - 8 V 1919[2])
- płk Eugeniusz Ślaski (od 8 V 1919[2][7])
- gen. ppor. Aleksander Romanowicz (od 20 I 1920[3])
- ppłk Zenon Kryczyński (p.o. III 1920)[8]
- mjr Władysław Tomaszewicz
- Obsada personalna w latach 1919-1920
- zastępca dowódcy pułku – ppłk Zenon Kryczyński[8]
- dowódca dywizjonu – rtm. Roźniatowski
- adiutant pułku – por. Gustaw Hartingh[9]
- dowódca 1 szwadronu – rtm. Tadeusz Dackiewicz[10]
- dowódca 2 szwadronu – por. Kazimierz Kolaszyński[10]
- dowódca 3 szwadronu – por. Michał Lisiecki[11]
- dowódca 3 szwadronu – por. Iskander Achmatowicz[10]
- dowódca 4 szwadronu – por. Zygmunt Elsner[12]
- dowódca 4 szwadronu – por. Antoniewicz[10]
- oficer szwadronu – ppor. Bohdan Miklewski[12]
- dowódca szwadronu ckm – rtm. Jóssuf Połtorzycki[10]
- dowódca szwadronu technicznego – por. Kałłaur[10]
- dowódca szwadronu marszowego (pieszego) – rtm. Rychter[10]
- dowódca samodzielnego szwadronu - por. Wacław Gozdawa- Zatorski [13]
- dowódcy szwadronu zapasowego[14]
- rtm. Dawid Janowicz-Czaiński (od 16 V 1919)
- mjr Grot-Niemojewski
- rtm. Zygmunt Elsner
- rtm. Roźniatowski
- mjr Władysław Tomaszewicz
- Szeregowcy
Barwy pułku
edytuj
Od 1919 łapka karmazynowa, wypustka jasnoniebieska. Na łapce godło w formie półksiężyca z wpisaną gwiazdką.
Proporczyk niebieski specjalnego rysunku, nierozcięty, owalny, ze złotym godłem pułku[15]
Proporczyk seledynowy z żółtym półksiężycem i gwiazdą. Ułani nosili zamiast rogatywek – barankowe „papachy”. Pułk posiadał zamiast sztandaru – buńczuk[16].
Przypisy
edytuj- ↑ Jedigar 1933 ↓, s. 7.
- ↑ a b c d Jedigar 1933 ↓, s. 10.
- ↑ a b Jedigar 1933 ↓, s. 9.
- ↑ Hordejuk 2011 ↓, s. 15-16 Pułkownik Mustafa Achmatowicz był dowódcą 4 Pułku Litewskiej Przedniej Straży. Jego potomkami byli oficerowie Wojska Polskiego:Konstanty i Leon Sulkiewiczowie.
- ↑ Jedigar 1933 ↓, s. 43.
- ↑ Jedigar 1933 ↓, s. 8, 10.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 61 z 3 czerwca 1919 roku, poz. 1937.
- ↑ a b Jedigar 1933 ↓, s. 16.
- ↑ Jedigar 1933 ↓, s. 11.
- ↑ a b c d e f g Jedigar 1933 ↓, s. 37.
- ↑ Jedigar 1933 ↓, s. 13.
- ↑ a b Jedigar 1933 ↓, s. 18.
- ↑ Jedigar 1933 ↓, s. 31.
- ↑ Jedigar 1933 ↓, s. 26.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 27 z 3 sierpnia 1920 roku, poz. 636.
- ↑ Henryk Smaczny: Księga Kawalerii Polskiej 1914 – 1947. s. 203.
Bibliografia
edytuj- Sławomir Hordejuk. Tatarski poeta. „Przegląd Tatarski”. 3 (11), s. 15-16, 2011. Muzułmański Związek Religijny w Rzeczypospolitej Polskiej. ISSN 2080-0541.
- Veli Bek Jedigar: Zarys historji wojennej Tatarskiego Pułku Ułanów imienia pułkownika Mustafy Achmatowicza. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1933, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Księga jazdy polskiej, pod protektoratem marsz. Edwarda Śmigłego–Rydza, Warszawa 1936, reprint, Bellona, Warszawa 1993.
- Jan Przemsza-Zieliński: Wrześniowa Księga Chwały Kawalerii Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1995. ISBN 83-11-08380-0.
- Henryk Smaczny: Księga Kawalerii Polskiej 1914 – 1947. Warszawa: TESCO, 1989, s. 148. ISBN 83-00-02555-3.