Powiat prudnicki (1743–1817)
- Uzasadnienie: dubel/WP:OR, w 1817 r. nastąpiła jedynie korekta granic granic powiatu a nie zniesienie jednego i utworzenie innego -> https://www.digitale-sammlungen.de/de/view/bsb10001374?page=406
Powiat prudnicki (niem. Großkreis Neustadt) – powiat ziemski w Królestwie Prus, w prowincji Śląsk, w rejencji opolskiej (do 1816 w departamencie wrocławskim), istniejący w latach 1743–1817[potrzebny przypis]. Głównym miastem powiatu był Prudnik, lecz urząd starosty znajdował się w Głogówku.
| powiat ziemski | |
| 1743–1817 | |
 Panorama Prudnika (ok. 1808) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Rejencja | |
| Siedziba | |
| Data powstania |
1743 |
| Data likwidacji |
1817[potrzebny przypis] |
| Zarządzający |
Josef von Gruttschreiber (ostatni)[potrzebny przypis] |
| Powierzchnia |
838 km² |
| Szczegółowy podział administracyjny | |
| |
| Liczba miast |
3 |
| Liczba osad targowych |
2 |
| Liczba wsi |
113 |
Geografia
edytujW okolicy Prudnika powiat zajmował obszar Gór Opawskich. Najwyższym wzniesieniem była Zamkowa Góra, będąca własnością Prudnika. Okolice Głogówka obejmowały głównie równiny, a okolice Białej charakteryzowały się licznymi wzniesieniami. W powiecie brakowało zasobów rud. Gleby torfowe znajdowały się w okolicy Zabierzowa. Kamień murowy występował w okolicy Moszczanki, Trzebiny i Łąki Prudnickiej. Ponad dwie trzecie całego powiatu zajmowały gleby żyzne. Najżyźniejsze gleby znajdowały się w okolicach Wierzchu, na południowy zachód od Głogówka oraz w okolicach Białej. Najmniej żyzne gleby występowały w okolicy wsi Dobra, Steblów, Wawrzyńcowice, Mokra, Brzeźnica[1]. Powiat posiadał eksklawy Łężce i Rozwadza[2]. Powierzchnia powiatu wynosiła 838 km²[3].
Historia
edytujPowstanie powiatu wiąże się z zajęciem Śląska przez Prusy w następstwie I wojny śląskiej. Powiat prudnicki został utworzony poprzez połączenie austriackich powiatów prudnickiego, bialskiego, głogóweckiego oraz gminy Ścinawa Mała. Dotychczasowe miasta Strzeleczki oraz Ścinawa Mała zostały zdegradowane do miana osad targowych[4]. Urząd starosty, zarządzającego obszarem wiejskim powiatu, został ulokowany w Głogówku, ponieważ Prudnik, znajdujący się tuż przy granicy z Austrią, był mniej bezpieczny[5]. W Głogówku znajdował się również urząd skarbowy. Inspekcja podatkowa znajdowała się w Prudniku[1].
W 1775 wzniesiono siedzibę urzędu powiatowego przy obecnej ul. Kościuszki w Głogówku. Miasta nie podlegały urzędowi starosty aż do ustanowienia ich zarządów w 1808. 1 maja 1816 prowincja Śląsk została podzielona na 4 rejencje. Powiat prudnicki wszedł w skład rejencji opolskiej[2].
10 maja 1817 dokonano reformy administracyjnej i podzielono Śląsk na nowe powiaty[potrzebny przypis]. W ten sposób powstał także nowy powiat prudnicki[brak potwierdzenia w źródle], którego granice uległy okrojeniu, a siedzibę starosty przeniesiono do Prudnika[4].
Mieszkańcy
edytujMieszkańcy powiatu prudnickiego w większości posługiwali się językiem niemieckim. W okolicy Białej i Głogówka ludność mówiła po polsku[1].
Liczba mieszkańców powiatu bez trzech miast[1]:
- 1755 – 26422
- 1765 – 28897
- 1775 – 31006
- 1783 – 30120
Landraci
edytuj- 1743–1745: Erdmann Carl Gustav von Rödern
- 1746–1750: Heinrich Gottfried von Näfe
- 1750–1753: Franz von Görtz
- 1753–1758: Johann Friedrich von Schneckenhaus
- 1759–1765: Carl Gottfried von Schwemler
- 1765–1769: George Peter von Twardowsky
- 1769–1787: George David Wenzel von Tschepe und Weidenbach
- 1787–1813: Theodor Carl Elstermann von Elster
- 1813–1817: Josef von Gruttschreiber
Struktura
edytujW 1784 w skład powiatu wchodziły[1]:
- miasta: Prudnik, Głogówek, Biała
- osady targowe: Strzeleczki, Ścinawa Mała
- 113 wsi
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Powiat prudnicki z perspektywy roku 1784 [online], hkknos.eu [dostęp 2023-11-10] (pol.).
- ↑ a b Günter Hauptstock, Gdy starostwo było w Głogówku, „Życie Głogówka”, Stanisław Stadnicki – redaktor naczelny, 5 (306), Głogówek: MGOK na zlecenie Urzędu Miejskiego, maj 2021, s. 16, ISSN 1425-9591.
- ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
- ↑ a b Andrzej Dereń, Historia Powiatu Prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2023-11-10] (pol.).
- ↑ Andrzej Dereń, Granice ziemi prudnickiej do 1742 roku, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 17 (440), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 29 kwietnia 1999, s. 26, ISSN 1231-904X.