Piotr Korczak
Piotr Korczak ps. Szalony, Piotr Narwaniec, Emil Kaczadze[1][2] (ur. 24 listopada 1961 w Krakowie) – polski wspinacz, taternik, pionier ekstremalnej wspinaczki skałkowej w Polsce, inspirator tzw. „Nowej Fali” w polskim wspinaniu, czołowa postać polskiego wspinania skalnego w latach 80. i 90., przez kilkanaście lat autor przełomowych dróg wspinaczkowych – o kolejnych coraz wyższych trudnościach, autor najtrudniejszych w latach 80. dróg wspinaczkowych w Polsce, uprawiał wspinaczkę sportową, autor programowych tekstów, twórca ideologii wspinania sportowego[3]. W latach 2004–2011 był członkiem Kapituły Nagrody Środowisk Wspinaczkowych „Jedynka”[4], aż do jej rozwiązania w 2011[5]. Jest bohaterem filmu Marcina Koszałki z 2010 r. Deklaracja nieśmiertelności.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
Z wykształcenia magister historii, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, studiował w latach 1980–1987 na kierunku nauczycielskim. Pracę magisterską napisał na temat: Rzymianie w Hiszpanii do upadku Numancji. Poza historią interesuje się filozofią i teologią.
Piotr Korczak był (od 1982 r.) członkiem Klubu Wysokogórskiego Kraków a następnie Klubu Wysokogórskiego Gliwice, a od 1991 r. (od momentu powstania) należy do Sekcji Wspinaczkowej KS Korona w Krakowie[6].
Najważniejsze dokonania wspinaczkowe
edytujZaczął się wspinać 20 kwietnia 1979 r. pod wpływem oglądanych filmów i przeczytanych książek o tematyce górskiej (szczególnie znaczenie miał dla niego film dokumentalny Sergiusza Sprudina Wariant R z 1961 r. przedstawiający wspinaczkę po wschodniej ścianie Mnicha w Tatrach, który widział po raz pierwszy jako kilkuletni chłopak, a następnie film Jacques'a Ertauda z 1975 r. Śmierć przewodnika (La Mort d'un guide) o próbie przejścia zachodniej ściany Aiguille du Dru). Wspinaczkowo i mentalnie ukształtowany został przez Ryszarda Malczyka (ps. Rico, 1949–1987), czołową postać lat 70. wspinania skałkowego w Polsce, a także przez Gerarda Kowalskiego. W środowisku wspinaczkowym jest znany pod przezwiskiem Szalony (niekiedy opisywany też jako Szaleniec[7]).
„Szybko stał się w środowisku wspinaczkowym postacią wręcz kultową, zarówno ze względu na sportowe wyczyny, pełne oddanie swej pasji, jak i niezwykle oryginalne poglądy”. „Piotr Korczak Szalony jest demiurgiem sportowej wspinaczki w Polsce. Od połowy lat osiemdziesiątych XX wieku tworzył kolejne stopnie trudności dróg wspinaczkowych. Jego drogi są legendami. W 1988 roku stworzył drogę wspinaczkową, która była tylko o pół stopnia łatwiejsza od najtrudniejszej drogi na świecie! Korczak zainspirował do wspinania kilka pokoleń wspinaczy” – Jacek Trzemżalski, „Magazyn Górski”[8].
Jest bardzo aktywnym członkiem środowiska wspinaczkowego. Był współinspiratorem i sygnatariuszem „Porozumienia tatrzańskiego” zawartego w Krakowie (12 czerwca i 22 sierpnia 2004 r.), które podsumowywało długotrwałe dyskusje prowadzone w środowisku wspinaczkowym, dotyczące m.in. sposobu użycia punktów wierconych w Tatrach, co zaowocowało wyznaczeniem ścian przeznaczonych „do eksploracji w stylu sportowym” (zachodniej ściany Kościelca, Zamarłej Turni i grupy Mnicha)[9]
W ramach Porozumienia jest członkiem Grupy Roboczej realizującej akcję „Tatry Bez Młotka” (TBM). Jej celem jest oczyszczenie ścian ze starych, skorodowanych i często niebezpiecznych haków, oraz instalacja stałych punktów asekuracyjnych w tych miejscach, w których nie jest możliwe użycie asekuracji własnej, zarówno w strefach sportowych, jak i, w ograniczonym zakresie, w strefach tradycyjnych[10]. Korczak jest (wraz z Andrzejem Marciszem) Opiekunem Strefy „Grupa Mnichów” (obejmującej Mnicha, Mniszka i Ministranta), z tego też względu zwany jest „Kustoszem Mnicha”[11][12][13]
Twórczość, publikacje i ideologia
edytujPiotr Korczak jest autorem książki Dolina Białej Wody opublikowanej pod pseudonimem Piotr Narwaniec (Kraków, trzy wydania: 1994,1995 oraz 2016 wznowione przez Wydawnictwo Bezdroża ISBN 978-83-283-2773-3))[14][15].
Jest współautorem (z A. Marciszem) pierwszego przewodnika monograficznego po Mnichu w Tatrach Wysokich – Mnich: przewodnik wspinaczkowy, Kraków 2007 (ISBN 83-917726-3-2; ISBN 83-917727-5-6), sporządził opisy ścian Mnicha, dróg wspinaczkowych oraz pojedynczych wyciągów[13].
Jest autorem licznych artykułów nie tylko w prasie fachowej, publikacji na tematy wspinaczkowe, w znacznej części dotyczących kwestii teoretycznych, głównie ideologicznych podstaw wspinania. Publikował je na łamach m.in. kwartalnika „Taternik”, w miesięcznikach „Góry”, „Magazyn Górski”, „Optymista” oraz w periodykach „A-Zero”, „Brytan”, „Bularz” i „Taterniczek”, a także na portalu wspinanie.pl. Publikował też na łamach magazynu „Narty”.
W latach 80. był redaktorem czasopisma wspinaczkowego „Taterniczek” (ISSN 0867-8316), a później pomysłodawcą, współtwórcą i – pod pseudonimem Emil Kaczadze – redaktorem magazynu informacyjnego „Brytan” (wydawanego od 1989 r. początkowo przez Akademicki Klub Alpinistyczny Gliwice[16] ISSN 1234-7078), którego tytuł zaczerpnięty został z jego ulubionej powieści Nienasycenie Stanisława Ignacego Witkiewicza. Podsumowanie jego poglądów na temat filozofii wspinania zawiera jego tekst Przeciw tradycji opublikowany w „A-Zero”, nr 1(16) z 2009 r. (s. 30–38).
Jego artykuły programowe i rozważania na temat istoty wspinania są tematem treści programowych na studiach (kierunek filozofia) w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Łódzkiego jako „Ideologiczne” podstawy postaw wspinaczkowych. Piotr Korczak i jego idea „czystego VI.5”[17].
W marcu i czerwcu 2014 opublikował dwuczęściowy tekst poświęcony próbie zdobycia w 1924 roku Everestu przez George'a Mallory'ego i Andrew Irvine'a, zatytułowany Dlaczego wierzę? Mallory i Irvine – Everest 1924[18][19], przedstawiający argumenty na rzecz hipotezy o zdobyciu wierzchołka przez co najmniej jednego z dwójki himalaistów, zanim zginęli w zejściu. Esej ten wzbudził szeroki odzew w środowisku wpinaczy i himalaistów, został entuzjastycznie przyjęty m.in. przez Wojtka Kurtykę[20].
W 2015 r. zadebiutował poetycko w dwumiesięczniku Arcana (nr 122), w którym ukazał się jego wiersz pt. Popołudnie z Ogniem[21].
Film Deklaracja nieśmiertelności
edytujOd kwietnia 2007 r., przez ponad trzy lata Piotr Korczak uczestniczył w kręceniu zdjęć do filmu Marcina Koszałki Deklaracja nieśmiertelności poświęconemu jego osobie, m.in. wspinając się dla potrzeb filmu na Mnichu w Tatrach (2008), na krakowskim Zakrzówku (2008) i w Jaskini Mamutowej (2007) na „Deklaracji nieśmiertelności”, skrajnie trudnej drodze wspinaczkowej (pierwotnie VI.6+/7) poprowadzonej przez niego w 1992 r., której nazwa została wykorzystana jako tytuł filmu[22]. Część ujęć do tego filmu powstała z inspiracji Piotra Korczaka (m.in. sceny nawiązujące do jego fascynacji Witkacym; a także przedstawienie go w pozie „boga olimpijskiego” wzorujące się na filmie Olimpia Leni Riefenstahl). Jak mówi Piotr Korczak: „do samej koncepcji wniosłem sporo. Nie było jakiegoś ustalonego scenariusza, film powstawał na planie, w trakcie kręcenia. Do samego końca walczyliśmy o jego ostateczny kształt”[22].
Wyróżnienia i nazwy odimienne
edytujPiotr Korczak w 2003 r. uhonorowany został przez Polski Związek Alpinizmu „Medalem 100. lecia polskiego alpinizmu” ustanowionym dla „osób szczególnie zasłużonych dla tego sportu”[23]
W skałkach podkrakowskich i w Tatrach jest szereg formacji terenowych lub dróg wspinaczkowych, których nazwy upamiętniają osobę Piotra Korczaka, a nawiązują do jego pseudonimów, są to m.in. „Warianty Emila Kaczadze” (1985, trudność VI.4/4+)[24][25], „Super Warianty Emila Kaczadze” (trudność VI.4+)[26], „Szalone Pomysły” na Raptawickiej Turni (1982, VII–), „Szalona Rysa” na Mnichu (2006, VIII+).
Wywiad z Piotrem Korczakiem, jako tylko jednym z dwu Polaków, został włączony do polskiego wydania zbioru Dirka von Nayhaußa Rozmowy na szczycie: ekstremaliści w górach (2010).
Ma żonę i dorosłego syna[27].
Przypisy
edytuj- ↑ Katalogi Biblioteki Narodowej. bn.org.pl. [dostęp 2012-03-25].
- ↑ Korczak Piotr. dziejekrakowa.pl. [dostęp 2012-03-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-18)].
- ↑ Andrzej Mirek, Dorota Dubicka: Formularz VI.7 – Piotr Korczak. wspinanie.pl. [dostęp 2012-03-21].
- ↑ Zasady działalności Kapituły Nagrody Środowisk Wspinaczkowych „Jedynka”. wspinanie.pl. [dostęp 2012-03-21].
- ↑ Komunikat Kapituły Jedynki w sprawie wyprawy Golden Lunacy.
- ↑ Członkowie Sekcji Wspinaczkowej KS Korona (stan na 8.12.2011 r.). korona.krakow.pl. [dostęp 2012-03-21].
- ↑ Krzysztof Wróbel: Historia wspinania na Jurze. [dostęp 2012-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-24)].
- ↑ Jerzy Armata: Deklaracja nieśmiertelności. culture.pl. [dostęp 2012-03-25].
- ↑ Porozumienie tatrzańskie, 1 września 2004. wspinanie.pl. [dostęp 2012-03-25].
- ↑ Artur Paszczak: Porozumienie Tatrzańskie – akcja „Tatry bez młotka”, 13 października 2005. wspinanie.pl. [dostęp 2012-03-25].
- ↑ P. Korczak, A. Marcisz, A. Paszczak, A. Pieprzycki: Tatry bez młotka, 30 lipca 2006. pza.org.pl. [dostęp 2012-03-25].
- ↑ Andrzej Marcisz, Piotr Korczak, Artur Paszczak, Adam Pieprzycki: Tatry Bez Młotka – Oświadczenie w sprawie nieuprawnionego wybijania haków, 15 sierpnia 2007. pza.org.pl. [dostęp 2012-03-25].
- ↑ a b Jakub Radziejowski: Czy w kwestii przewodników tatrzańskich coś drgnęło?. for-active.pl. [dostęp 2012-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
- ↑ Katalog BN. bn.org.pl. [dostęp 2012-03-21].
- ↑ Przewodnik Bibliograficzny. bn.org.pl. [dostęp 2012-03-21].
- ↑ Katalog BN. bn.org.pl. [dostęp 2012-03-21].
- ↑ Społeczne i historyczne aspekty wspinaczki ekstremalnej. [dostęp 2012-03-25].
- ↑ Piotr Korczak - „Szalony”: Dlaczego wierzę? Mallory i Irvine – Everest 1924 cz.1. marzec 2014. [dostęp 2015-05-28].
- ↑ Piotr Korczak - „Szalony”: Dlaczego wierzę? Mallory i Irvine – Everest 1924 cz.2. 2 czerwca 2014. [dostęp 2015-05-28].
- ↑ Wojtek „Zwierz” Kurtyka: O Cadyku i Mallory’m. 19 marca 2014. [dostęp 2015-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-30)].
- ↑ Arcana nr 122 (2015/2) - spis treści. 8 maja 2015. [dostęp 2015-05-28].
- ↑ a b „Wała” pięknoduchom... – Szalony o „Deklaracji Nieśmiertelności”, 1 czerwca 2010. [dostęp 2012-03-25].
- ↑ Małgorzata Regulska: „Medal 100. lecia polskiego alpinizmu”, 14 października 2003. pza.org.pl. [dostęp 2012-03-25].
- ↑ Paweł Haciski: Warianty Emila Kaczadze (VI.4/4+). przewodnikjura.pl. [dostęp 2012-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Warianty Emila Kaczadze. openrocks.net. [dostęp 2012-03-25].
- ↑ Piotr Dawid Dawidowicz (1971–1993). wspinanie.pl. [dostęp 2012-03-25].
- ↑ TVP Kultura (Dokument Tygodnia – Deklaracja Nieśmiertelności). tvp.pl. [dostęp 2012-03-21].
Bibliografia
edytuj- Andrzej Mirek, Dorota Dubicka: Formularz VI.7 – Piotr Korczak, wspinanie.pl [dostęp 2012-03-25]
- Piotr Korczak [wywiad] w: Dirk von Nayhauß: Rozmowy na szczycie: ekstremaliści w górach, Katowice Wydawnictwo Stapis, 2010, ISBN 978-83-61050-35-3, s. 142–157, s. 251 (nota biograficzna).