Państwa centralne (ang. Central Powers, fr. Empires centraux, niem. Mittelmächte, węg. Központi hatalmak, tur. Merkezî Devletleri, bułg. Централни сили) − istniejący w okresie I wojny światowej sojusz Cesarstwa Niemieckiego, Monarchii Austro-Węgierskiej, Carstwa Bułgarii i Imperium Osmańskiego. Przeciwnikiem państw centralnych była Ententa.

Uczestnicy I wojny światowej

     Państwa centralne

     Ententa

Nazwa sojuszu pochodzi od centralnego położenia w Europie Niemiec i Austro-Węgier, które były otoczone ze wszystkich stron państwami Ententy. Początkowo to Niemcy i Austro-Węgry dźwigały ciężar wojny.

Przedwojenny sojusz Niemiec i Austro-Węgier, a także Włoch, które go opuściły, nazywał się Trójprzymierzem. Niemcy podpisały układ z Austro-Węgrami w 1879 roku, natomiast układ z Włochami w 1882. Imperium Osmańskie weszło w sojusz z Niemcami 2 sierpnia 1914 roku, zaś Bułgaria 14 października 1915 roku. Ten układ określano jako czwórprzymierze[1].

Traktaty i rozejmy

edytuj

Państwa centralne przegrały ostatecznie wojnę, mimo pokonania Rosji i Rumunii. W 1918 roku kolejno zawieszenie broni podpisywały:

 
Straty wśród państw centralnych

       

Rozejmy
Państwo Rozejm
  Bułgaria 1918-09-29 29 września 1918(dts) w Salonikach
  Imperium Osmańskie 1918-10-30 30 października 1918(dts) w Mudros
  Austro-Węgry 1918-11-04 4 listopada 1918(dts) w Villa Giusti
  Cesarstwo Niemieckie 1918-11-11 11 listopada 1918(dts) w Compiègne

       

Ponieważ Austro-Węgry rozpadły się, osobny rozejm w Belgradzie oraz traktat pokojowy podpisano również z Węgrami, uznając je za jedno z państw centralnych.

Traktaty pokojowe z państwami centralnymi:

Traktaty
Państwo Traktat
  Austria Traktat z Saint-Germain
  Bułgaria Traktat z Neuilly
  Rzesza Niemiecka Traktat wersalski
  Węgry Traktat w Trianon
  Imperium Osmańskie
(następnie)
  Turcja
Traktat w Sèvres
(następnie)
Traktat w Lozannie

Przywódcy

edytuj
 
Wilhelm II, Mehmed V, Franciszek Józef I: trzech imperatorów państw centralnych.
 
Wilhelm II, Franciszek Józef I, Mehmed V, Ferdynand I: przywódcy poczwórnego przymierza.
 
Pocztówka przedstawiająca przywódców państw centralnych.


Przypisy

edytuj
  1. czwórprzymierze, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN.