Płoty

Płoty (niem. Plathe an der Rega) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w woj. zachodniopomorskim, w powiecie gryfickim, położone nad Regą, na Równinie Gryfickiej. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Płoty.

Płoty

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Płoty – w oddali kościół Przemienienia Pańskiego
Herb
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	gryficki
Gmina	Płoty
Prawa miejskie	1277
Burmistrz	Szymon Klimko
Powierzchnia	4,12 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	3998 970,4 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 91
Kod pocztowy	72-310
Tablice rejestracyjne	ZGY
Położenie na mapie gminy Płoty Płoty
Położenie na mapie Polski Płoty
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Płoty
Położenie na mapie powiatu gryfickiego Płoty
53°48′29″N 15°15′53″E
TERC (TERYT)	3205044
SIMC	0979432
Urząd miejski pl. Konstytucji 3 Maja 1 72-310 Płoty
Strona internetowa

Płoty Nowy Zamek Ostenów

31 grudnia 2012 roku miasto miało 4100 mieszkańców.

Położenie

Most nad Regą przed elektrownią wodną

Płoty położone są w środkowo-północnej części woj. zachodniopomorskiego, w powiecie gryfickim, na Równinie Gryfickiej. Płoty leżą nad rzeką Regą

Większe miasta wokół Płotów:

• Gryfice – 12 km
• Szczecin – 80 km
• Koszalin – 80 km
• Świnoujście – 81 km
• Nowogard – 17 km

Według danych z 1 stycznia 2013 powierzchnia miasta wynosi 4,12 km². Miasto tworzy układ 63 ulic wraz z placem Konstytucji 3 Maja.

Historia

W X wieku znajdowały się tu dwa grody i osada handlowa, było to centrum słowiańskiego opola. W 1277 roku rycerz Dobiesław z Wódki nadał Płotom prawa miejskie na prawie lubeckim. W 1465 mieszkańcy Kołobrzegu zniszczyli tutejszy zamek. Miasto wielokrotnie nękały pożary: w 1561, 1612, 1630, 1641, 1660, 1673, 1723, 1860, często zmieniali się właściciele Płotów. Rok 1638 był tragicznym dla mieszkańców miasteczka. Zaraza zdziesiątkowała mieszczan – na 480 mieszkańców Płotów zmarło 200 osób.

W roku 1892 w mieście powstała Spółdzielnia Mleczarska. Przyczyniła się ona do wzrostu i rozwoju gospodarczego miasta, przed I wojną światową wyroby z płotowskiej mleczarni wysyłane były do Berlina na dwór cesarski. Na przełomie wieków XIX i XX Płoty stały się miastem nowoczesnym z rozwiniętym przemysłem, administracją. Do Płotów oprowadzona została linia kolejowa. Rozwój gospodarczy i społeczny miasta trwał do II wojny światowej. 5 marca 1945 roku Niemcy zostali wyparci z miasta przez żołnierzy 1 armii pancernej gwardii I Frontu Białoruskiego (po wojnie dla upamiętnienia tego faktu przed dworcem kolejowym wzniesiono Pomnik Braterstwa Broni).

W 1945 r. miasto przejęła administracja polska, rozpoczął się napływ polskich osadników i wysiedlanie dotychczasowych mieszkańców do Niemiec. Zniszczenia Płotów w wyniku działań wojennych nie były duże (22%), natomiast kolejne miesiące po zakończeniu działań wojennych przyniosły ogromne straty. Zniszczenia, sięgające w 1946 roku 40%, były skutkiem rozkradania i niszczenia mienia przez szabrowników i przejeżdżające wojska. W następnych latach następuje równomierny rozwój miasta, powstają nowe budynki, osiedla, zakłady przemysłowe, wzrasta liczba mieszkańców. W 1977 roku miasto Płoty obchodziło 700-lecie nadania praw miejskich.

Płoty położone są w północnej części Pomorza Zachodniego, od 1723 roku w powiecie Regenwalde. Od 1814 do 1945 roku w prowincji Pomorze, do 1938 w rejencji szczecińskiej, następnie przez 7 lat w rejencji koszalińskiej.

W latach 1954-1972 wieś była siedzibą gromady Płoty. W latach 1946–1998 znajdowało się w województwie szczecińskim.

Zabytki

Zamek

Kolejowa wieża ciśnień

W Płotach mimo powojennych zniszczeń zachowało się kilka obiektów zabytkowych. Cały obszar Starego Miasta Płotów wpisany jest do rejestru zabytków. Wśród zabytków chronionych prawem znajdują się:

• Stary Zamek – Stary Zamek to obiekt zabytkowy położony w Płotach. Historia starego zamku sięga XIII wieku, kiedy to zostało zagospodarowane wzgórze zamkowe. Przeprowadzone badania archeologiczne w 1957 roku na wniosek ówczesnego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pozwoliły ustalić początki budowli. Już pod koniec XIII wieku zamek znakomicie spełniał swą rolę. Miał on za zadanie kontrolę odległego o 100 m skrzyżowania traktów, a wybudowany został na planie prostokąta o 4 kondygnacjach. Zamek otoczony był murem obronnym. W wyniku burzliwych dziejów Pomorza Zachodniego jak i samych Płotów, zamek niejednokrotnie zmieniał wygląd i właścicieli. Znaczące modernizacje przypadają na okres wieków XIV i XV. Dało to efekt w postaci dobudówki do pierwotnego budynku o wysokości 3 kondygnacji. Dobudówka owa nosiła cechy późnego gotyku oraz renesansu. W 1577 roku Wedigo Osten odsprzedał swą część miasta wraz ze starym zamkiem rodzinie Blucherów. Wiek XVI przyniósł generalną przebudowę zamku, który odtąd stał się budowlą renesansową. Zamek w swej historii niejednokrotnie ulegał zniszczeniom. Największe zniszczenia przyniósł pożar w 1860 roku, który strawił dużą część zamku. Spalony przez Sowietów w 1945 został odbudowany dopiero w 1965 roku. Od XVI wieku aż do II wojny światowej zamek pełnił rolę rezydencji pałacowej. Po wojnie zamek przejęły władze Płotów. Obecnie w starym zamku mieści się Miejska Biblioteka Publiczna.
• Nowy Zamek – Historia nowego zamku w Płotach sięga XVI wieku, a dokładnie 1577 roku, kiedy to Ostenowie sprzedali stary zamek rodzinie Blucher, jednak postanowili pozostać w Płotach. Zakupili działkę niedaleko starego zamku i zdecydowali że wybudują drugi zamek, nowy, nieco mniejszy od starego. Budowa trwała w latach 1606–1618. Nowy zamek był architektonicznie podobny do starego. Była to budowla 2-kondygnacyjna o dwóch skrzydłach otoczona fosą i obwałowaniami. Zamek odnowiono na początku XVIII wieku. Przez lata zamek stawał się coraz bardziej reprezentacyjną budowlą, której zazdrościło niejedno miasto. Ostatnim potomkiem z rodu Ostenów był Karol. Po II wojnie światowej zamek stał się najpierw siedzibą Szkoły Rolniczej, później internatu dla dojeżdżających do Zespołu Szkół Rolniczych. W prawym skrzydle zamku mieszczą się Sala Posiedzeń Rady Miasta i Gminy Płoty oraz Sala Ślubów. Dodatkową atrakcją są gromadzone od stuleci bogate zbiory „Biblioteki Pomorskiej”, a także cenne okazy monet i kolekcje dzieł sztuki, również w zamku mieści się kolekcja XVII-wiecznych gobelinów.
• Kościół Przemienienia Pańskiego – Szybko rozrastające się Płoty, a co za tym idzie wrastająca liczba wiernych, zmusiła zarząd miasta do podjęcia decyzji o budowie nowego kościoła. W 1883 roku w mieście było 3 tysiące wiernych i stary kościółek nie miał ich gdzie pomieścić. Zapadła decyzja o zburzeniu starego kościoła i wybudowaniu nowego. Patron Płotów hrabia Karol von Osten zapisał na ten cel w testamencie 120 tysięcy marek. Niespełna 20 lat później 8 czerwca 1902 roku wmurowano kamień węgielny pod budowę nowego kościoła. Budowa szła nadzwyczaj szybko i już 16 czerwca 1903 inwestycja była zakończona. Kościół nosi cechy neogotyckie. Wewnątrz na uwagę zasługują witraże z początku XX wieku, organy ze srebrnymi piszczałkami zakończone złoceniami. Wzrok przykuwają także drzwi wejściowe do świątyni z pięknymi, mosiężnymi okuciami. Wieża o wysokości 50 m wyraźnie góruje nad miastem.
• Park miejski przy Nowym Zamku
• Poczta (ul. Jedności Narodowej 34)
• Dawna szkoła (ul. Armii WP 15)
• Zespół budynków bramy wjazdowej do Nowego Zamku wraz z oficynami mieszkalnymi przy ul. Sienkiewicza 3a-b, 3c-d

Kultura i oświata

Głaz ku pamięci patriotów

Animatorem życia kulturalnego w mieście i gminie jest Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Płotach. Jest on organizatorem wielu imprez kulturalnych, rozrywkowych i oświatowych w mieście i gminie. MGOK mieści się przy ul. Kościuszki 7. Innymi instytucjami, które upowszechniają kulturę w mieście są Miejska Biblioteka Publiczna mieszcząca się w Starym Zamku, a także sala widowiskowo-sportowa.

W mieście znajdują się: 1 przedszkole, 3 szkoły podstawowe oraz Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Wincentego Witosa.

Miejscowym zespołem piłki nożnej jest Miejsko-Gminny Ludowy Klub Sportowy „Polonia” Płoty, utworzony 10 listopada 1956 roku. Największym sukcesem klubu był awans do ligi okręgowej w 1976 roku. Zespół ma barwy klubowe czarno-białe i rozgrywa mecze na Stadionie Miejskim w Płotach o pojemności 1500 miejsc. W sezonie 2009/2010 „Polonia” Płoty grała w V lidze w grupie „Szczecin”.

W mieście działa Międzyszkolny Ludowy Uczniowski Klub Sportowy „Mokasyn” Płoty, którego zawodniczki i wychowanki z sukcesami startują w mistrzostwach Polski.

Lotnisko Makowice-Płoty było miejscem organizacji XXVII edycji Pol’and’Rock Festival w 2021 roku.

Ludność

• Piramida wieku mieszkańców Płotów w 2014 roku.

Gospodarka

W mieście w 2006 roku działało 404 prywatnych podmiotów gospodarczych, z czego 344 stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.

W lipcu 2010 roku w powiatowym urzędzie pracy zarejestrowanych było 301 bezrobotnych mieszkańców miasta.

Na rzece Redze w Płotach została zlokalizowana mała elektrownia wodna „Płoty”, która osiąga moc 130 kW i średnio w roku produkuje 800 MWh. Zamontowane są w niej dwie turbiny Francisa oraz jedna turbina Kaplana.

Na terenie Płotów istnieje kilkanaście większych przedsiębiorstw, jednak brak jest uciążliwego przemysłu, co wpływa korzystnie na rozwój turystyki i agroturystyki.

W Płotach mieści się zakład produkujący pojemniki i kontenery stalowe. W mieście zlokalizowany jest zakład produkcyjny jednego z największych eksporterów chodaków na Europę, a w pobliskim Sownie materiały budowlane.

Oprócz tego w mieście znajdują się: poczta, posterunek policji, ośrodek zdrowia, stacja benzynowa, piekarnia, masarnia, warsztaty, punkty napraw.

Transport

Stacja kolejowa Płoty

Płoty stanowią węzeł komunikacyjny, gdzie łączyły się droga krajowa, 3 drogi wojewódzkie oraz linia kolejowa. Układ komunikacyjny powodował, że miasto charakteryzowało znaczne natężenie ruchu kołowego w jego centrum. 30 września 2019 oddano do ruchu odcinek drogi ekspresowej S6 stanowiący zachodnią obwodnicę miasta, dzięki czemu wyprowadzono ruch tranzytowy poza jego obszar zamieszkania.

Drogi krajowe:

• S6E28 (Szczecin – Płoty – Koszalin – Słupsk – Pruszcz Gdański)

Drogi wojewódzkie:

• 108 (Golczewo – Płoty)
• 109 (Mrzeżyno – Gryfice – Płoty)
• 152 (Płoty – Resko – Świdwin)

W mieście znajduje się stacja kolejowa. Przez miejscowość przechodzą linie autobusów PKS oraz busów na trasie Wybrzeże Rewalskie–Gryfice–Szczecin.

Przyroda

Ok. 2,5 km na północny zachód od miasta, po północnej stronie drogi wojewódzkiej nr 108 do Golczewa, znajduje się rezerwat przyrody „Wrzosowisko Sowno” (florystyczny, pow. 39,27 ha). Ok. 1 km na północny wschód od miasta jest położony z kolei rezerwat przyrody „rzeka Rekowa” (wodny, 48,7 ha).

Wspólnoty wyznaniowe

• Kościół greckokatolicki:
  • parafia Przemienienia Pańskiego, nabożeństwa prowadzone są w kościele rzymskokatolickim Przemienienia Pańskiego
• Kościół rzymskokatolicki:
  • parafia Przemienienia Pańskiego

Administracja

Urząd Miejski w Płotach

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Płotów wybierają do swojej rady miejskiej 7 radnych (7 z 15). Pozostałych 8 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Płoty. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest urząd miejski przy placu Konstytucji 3 Maja.

Burmistrzowie Płotów:

• Radosław Mackiewicz (2018–2024)
• Szymon Klimko (od 2024)

Mieszkańcy Płotów wybierają posłów na Sejm z okręgu wyborczego nr 41, senatora z okręgu wyborczego nr 98, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

Miasta partnerskie

• Niebüll

Zobacz też

• Cmentarz żydowski w Płotach

Linki zewnętrzne

• Plathe (niem.), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 240 .