Organy w kościele św. Marcina w Groningen

Organy w kościele św. Marcina w Groningen – 53-głosowe barokowe organy piszczałkowe z mechaniczną trakturą w kościele św. Marcina w Groningen (Holandia). Jedne z największych, wyposażonych w trakturę mechaniczną i grywalnych organów barokowych w Europie północnej. Zbudowane w 1450; kilkukrotnie przebudowywane i renowowane. W 1480 rozbudowane przez organmistrza Johana ten Damme z Appingedam, z doradztwem – pełniącego w tamtym czasie obowiązki pensjonariusza Groningen – muzyka i humanisty Rudolfa Agricoli. W wieku XVIII kilka istotnych renowacji przeprowadził organmistrz Albertus Antonius Hinsz. Ostatni, zakończony w 1984 roku remont przywrócił instrument do stanu z 1740.

Prospekt

Fragment sołu gry z widocznymi trzema klawiaturami ręcznymi, jedną nożną, manubriami i pulpitem na nuty

Charakterystyka

Organy umieszczone są na wzniesionej specjalnie dla nich w 1480 roku emporze w zachodniej części kościoła. Składają się z czterech zespołów brzmieniowych: wysuniętego do przodu, krzepkiego Rückpositivu (niderl. Rugpositief) oraz górujących nad nim, zamkniętych za bogato ornamentowanym prospektem z umieszczonymi po bokach masywnymi wieżami 10-metrowych piszczałek Hauptwerkiem (niderl. Hoofdwerk), Oberwerk (niderl. Bovenwerk) i Pedalwerkiem. Wbudowany w cokół prospektu organowego stół wyposażony jest w trzy manuały i pedał. 43 przełączniki w formie drewnianych manubriów umieszczonych jest po lewej i prawej stronie manuałów, 8 – za plecami organisty, w szafie Rückpositivu.

Dyspozycja

Dyspozycja po renowacji 2016:

I Rugpositief C–c3		II Hoofdwerk C–c3		III Bovenwerk C–c3		Pedaal CD–d1
Praestant 8′ Quintadena 16′ Bourdon 8′ Roerfluit 8′ Octaaf 4′ Speelfluit 4' Gedektquint 3′ Nasard 3′ Octaaf 2′ Fluit 2′ Sesquialtera II 1 1/3′ Mixtuur IV–VI 1′ Cimbel III 1/5′ Basson 16′ Schalmei 8′ Hobo 8′	1729 SH 1482 tD/F 1542 U/SH 1729 SH 1977 A 1977 A 1729 SH 1977 A 1729 SH 1482 tD/U/SH 1977 A 1729 SH/A 1977 A 1977 A 1977 A 1740 H/A	Praestant 16′ Octaaf 8′ Salicet 8′ Quintadena 8' Gedekt 8′ Octaaf 4′ Gedektfluit 4′ Octaaf 2′ Vlakfluit 2′ Tertiaan II 4/5′ Mixtuur IV–VI 2/3′ Scherp IV 1/2' Trompet 8′ Viola da Gamba 8′	1482 tD/U 1482 tD/U/JH 1808 L 1542 U/AV 1685 JH 1729 SH 1808 L 1977 A 1808 L 1977 A 1692 S/A 1977 A 1692 A 1977 A	Praestant I–III 8′ Holfluit 8′ Octaaf 4′ Nasard 3′ Sesquialtera II 1 1/3′ Mixtuur IV–VI 1 1/3′ Trompet 16′ Vox Humana 8′	1542 U/JH/S 1564 M 1542 U/JH 1692 S/A 1977 A 1977 A 1977 A 1977 A	Praestant 32′ Praestant 16′ Subbas 16′ Octaaf 8′ Gedekt 8′ Roerquint 6′ Octaaf 4′ Octaaf 2′ Nachthoorn 2′ Mixtuur IV 1 1/3′ Bazuin 16′ Dulciaan 16′ Trompet 8′ Cornet 4′ Cornet 2′	1692 S 1740 H 1977 A 1482 tD/U/S 1740 H 1855 vO 1542 U 1977 A 1740 H 1977 A 1692 S 1977 A 1692 S 1692 S 1977 A
Za nazwą głosu podano rok budowy i budowniczego: tD = Unknown (Johan ten Damme?) (1482) U = Unknown (1542) M = Andreas de Mare (1564) AV = Anthoni und Adam Verbeeck (1627) JH = Jan Helman (1685) S = Arp Schnitger (1692) SH = Frans Caspar Schnitger/Albertus Anthonius Hinsz (1729) H = Albertus Anthonius Hinsz (1740) L = Nicolaus Anthony Lohman (1808/1816) vO = Petrus van Oeckelen (1855) A = Jürgen Ahrend (1976–1977, 1983–1984)

Zobacz też

• Lista organów piszczałkowych