Organy w Smecznie – 13-głosowe renesansowe organy piszczałkowe z mechaniczną trakturą w gotycko-renesansowym kościele Świętej Trójcy w miejscowości Smeczno w Czechach. Najstarsze w Czechach, i jedne z najstarszych w Europie Środkowej organów wyposażonych w trakturę mechaniczną[1]. Zbudowane w 1587 przez nieznanego organmistrza. Kilkukrotnie restaurowane i modyfikowane. Ostatnia renowacja z 1990 przywróciła je do stanu z XVIII wieku, kiedy do oryginalnego instrumentu dodany został pozytyw[2].

Charakterystyka

edytuj

Organy umieszczone są na emporze nad głównym wejściem do kościoła. Zachowany z XVI wieku prospekt ma trójwieżową, architektoniczną formę, ze środkową wieżą wysuniętą ostrokątnym ryzalitem. Wszystkie wieże zwieńczone są fryzami z wydatnymi gzymsami, prawie do połowy fasady zasłonięte rzeźbionymi w geometryczne kształty kotarami, i połączone wąskimi, podobnie zdobionymi segmentami. Dobudowany w XVIII wieku barokowy, architektoniczny i dwuwieżowy pozytyw umieszczony jest w balustradzie chóru. Na szczytach wież bocznych głównego instrumentu umieszczone są herby rodów Bořit i Bruntálsk[3][4]. Stół gry wbudowany jest w wąski cokół prospektu; wyposażony jest w jeden manuał i jeden pedał. Organy zostały zdewastowane i częściowo ograbione w trakcie wojny trzydziestoletniej, ale zachowała się część piszczałek z XVI i XVIII wieku[4][2].

Dyspozycja

edytuj

Dyspozycja po renowacji z 1990[2]:

Manuał
C-c3
Pedał
C-a

Principal 8′
Copl major 8′
Salicionale 8′
Principal octav 4′
Copl minor 4′
Quintadena 4′
Quinta major 3′
Superoctav 2′
Mixtura III
Cimbal II

Subbass 16′
Octavbass 8′
Superoctavbass 4′

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Robert Božovský, Nejstarší funkční varhany v Česku znějí stejně jako za renesance [online], iDNES.cz, 12 sierpnia 2023 [dostęp 2023-09-21] (cz.).
  2. a b c Stanislava Spoustová, Varhany znějící 2009 [online], Odbor kultury Městského úřadu ve Slaném [dostęp 2023-09-21] (cz.).
  3. Renesanční varhany ve Smečně – nejstarší funkční varhany v Česku [online], Kudy z nudy [dostęp 2023-09-21] (cz.).
  4. a b Hrady cz s r o Jiri Cizek, Kostel Nejsvětější Trojice, Smečno [online], www.hrady.cz [dostęp 2023-09-21] (cz.).