Oedipodium griffithianum
Oedipodium griffithianum – gatunek mchów o izolowanej pozycji systematycznej – klasyfikowany do monotypowego rodzaju (Oedipodium), rodziny (Oedipodiaceae) i rzędu (Oedipodiales), dawniej zaliczany do prątników, współcześnie albo do klasy płonników[2], albo wyodrębniany do własnej klasy Oedipodiopsida[1]. Występuje głównie w obszarze cyrkumborealnym – w północnej części Ameryki Północnej, Europy i Azji, a poza tym na południowym krańcu Ameryki Południowej – na Ziemi Ognistej i Falklandach. Rośnie na próchnicy w zagłębieniach i szczelinach skalnych na niskich i średnich wysokościach n.p.m.[3]
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Klasa |
Oedipodiopsida | ||
| Rząd |
Oedipodipodiales | ||
| Rodzina |
Oedipodiaceae | ||
| Rodzaj |
Oedipodium | ||
| Gatunek |
Oedipodium griffithianum | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Oedipodium griffithianum (Dickson) Schwägrichen Sp. Musc. Frond. Suppl. 2(1,1): 15. 1823[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Morfologia
edytuj
- Splątek
- Plechowaty, rozgałęziony z dyskowatymi rozmnóżkami[4].
- Gametofit
- Rośliny tworzące rozległe kępki lub luźno rosnące, z łodyżkami zwykle do 1 cm wysokości, rzadziej do 2 cm. Jasnozielone w stanie wilgotnym, ciemnozielone w stanie suchym. Łodyżki prosto wzniesione, rzadko rozwidlające się. Listki skupiają się w szczytowych ich częściach, poniżej są luźniejsze. Mają szerokie nasady, zaokrąglone końce i są całobrzegie[4]. Są miękkie i nieco mięsiste w stanie wilgotnym, a pomarszczone w stanie suchym[5]. Wśród różyczkowato skupionych na szczytach łodyżek listków tworzą się między plemniami i rodniami liczne dyskowato trójkanciaste rozmnóżki[4] barwy jasnozielonej, o średnicy do 300 µm[5].
- Sporofit
- Seta pojedyncza, długa i prosta. Zarodnia kulistawa do półkulistej, rozwija się na dętej szyjce zwężającej się stopniowo ku secie. Perystomu i pierścienia brak. Wieczko (operculum) mniej lub bardziej wypukłe i zaostrzone. Czepek (calyptra) kapturkowaty, nagi i drobny[4].
- Zarodniki
- O średnicy 30-38 µm[5], czterościenne, gęsto pokryte maczugowatymi brodawkami[4][5].
Systematyka
edytujRodzaj tradycyjnie zaliczany był zwykle do podsadnikowatych Splachnaceae, ewentualnie jako rodzina Oedipodiaceae włączany był do podsadnikowców Splachnales, rzadziej do skrętkowców Funariales. Wynikało to z pewnych podobieństw morfologicznych, zwłaszcza osadzenia zarodni na wyraźnej szyjce[4]. Współcześnie takson ten podnoszony jest do wysokiej rangi rzędu Oedipodiales Goffinet & W. R. Buck w klasie płonników Polytrichopsida[2], ewentualnie podnoszony jest do rangi jednej z 8 klas Oedipodiopsida w obrębie mchów[1].
- Pozycja systematyczna Oedipodiopsida na drzewie filogenetycznym mchów[6]
| mchy |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-04-01] (ang.).
- ↑ a b c B. Goffinet, W.R. Buck, Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2021-04-01] (ang.).
- ↑ a b Oedipodium griffithianum (Dickson) Schwägrichen. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-01].
- ↑ a b c d e f Oedipodiaceae Schimper. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-01].
- ↑ a b c d Oedipodium Schwägrichen. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-01].
- ↑ Yang Liu i inni, Resolution of the ordinal phylogeny of mosses using targeted exons from organellar and nuclear genomes, „Nature Communications”, 10 (1), 2019, s. 1485, DOI: 10.1038/s41467-019-09454-w, PMID: 30940807, PMCID: PMC6445109 [dostęp 2021-04-01] (ang.).