Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO w Australii i Oceanii

lista w projekcie Wikimedia

Poniżej przedstawiono obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO, położone w Australii i Oceanii[1]. Listę uporządkowano w kolejności alfabetycznej według państw. Na liście nie wymieniono państw Samoa, Tonga, Nauru i Tuvalu, ponieważ na ich terenie nie znajduje się żaden obiekt wpisany na listę UNESCO[2][3][4][5].

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO
Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście wraz z jej angielskim oryginałem;
Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa:
  • kulturowe (K),
  • przyrodnicze (P),
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P);
Rok wpisu – roku wpisu na listę; rok rozszerzenia wpisu;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

     Obiekty wpisane na listę dziedzictwa zagrożonego

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
154 Wielka Rafa Koralowa
Great Barrier Reef
  P (vii)(viii)(ix)(x) 1981 Największa na świecie rafa koralowa, położona na Morzu Koralowym. W 1975 roku na terenie rafy utworzono park morski – Park Morski Wielkiej Rafy Koralowej[6].
147 Park Narodowy Kakadu
Kakadu National Park
  K, P (i)(vi)(vii)(ix)(x) 1981
1987
1992
Największy lądowy park narodowy na terenie Australii. Jest zamieszkiwany przez Aborygenów od ponad 40 tys. lat[7].
167 Region Wyschniętych Jezior Willandra
Willandra Lakes Region
  K, P (iii)(viii) 1981 Skamieniałe pozostałości jezior i formacji piaskowych z okresu plejstocenu[8].
181 Tasmanian Wilderness[a]
Tasmanian Wilderness
  K, P (iii)(iv)(vi)(vii)(viii)(ix)(x) 1982
1989
Rezerwat przyrody o powierzchni 13 800 km². Na jego terenie znajduje się 10 parków narodowych oraz obszarów chronionych[9].
186 Wyspy Lorda Howe
Lord Howe Island Group
  P (vii)(x) 1982 Wulkaniczne wyspy położone na Morzu Tasmana 600 km na wschód od Australii. Powstały w wyniku działalności podwodnych wulkanów[10].
368 Środkowo-Wschodni Rezerwat Lasów Deszczowych[b]
Gondwana Rainforests of Australia
  P (viii)(ix)(x) 1986
1994
Park narodowy łączący na swoim terenie parki narodowe dwóch stanów australijskich: Nowej Południowej Walii oraz Queenslandu[11].
447 Park Narodowy Uluru-Kata Tjuta
Uluru-Kata Tjuta National Park
  K, P (v)(vi)(vii)(viii) 1987
1994
Park narodowy położony w środkowej części Australii. Na jego terenie znajduje się formacja skalna Uluru oraz Kata Tjuta[12].
486 Wilgotny las równikowy Queensland
Wet Tropics of Queensland
  P (vii)(viii)(ix)(x) 1988 Obszar o powierzchni 893 453 ha porośnięty głównie tropikalnymi lasami deszczowymi[13].
578 Zatoka Rekina w Australii Zachodniej
Shark Bay, Western Australia
  P (vii)(viii)(ix)(x) 1991 Zatoka Oceanu Indyjskiego, najbardziej wysunięte miejsce na zachód w Australii[14].
630 Wielka Wyspa Piaszczysta
K’gari (Fraser Island)
  P (vii)(viii)(ix) 1992 Największa wyspa piaskowa na świecie. Odnotowano na niej występowanie 350 gatunków ptaków oraz 48 gatunków ssaków[15].
698 Zespoły skamielin ssaków australijskich Riversleigh/Naracoorte
Australian Fossil Mammal Sites (Riversleigh / Naracoorte)
  P (viii)(ix) 1994 Stanowiska archeologiczne Riversleigh oraz Naracoorte są jednymi z najbardziej zasobnych miejsc na świecie, ze skamieniałościami ssaków z epoki oligocenu oraz miocenu[16].
577 Wyspy Heard i McDonalda
Heard and McDonald Islands
  P (viii)(ix) 1997 Jedyne na świecie aktywne wyspy wulkaniczne położone w tzw. pasie wyjących pięćdziesiątek. Znajdują się na nich jedyne czynne wulkany w Australii[17].
629 Macquarie
Macquarie Island
  P (vii)(viii) 1997 Wyspa położona w strefie wyjących pięćdziesiątek. Jest to jedyne miejsce na Ziemi, gdzie płaszcz ziemski wynurza się nad poziom morza[18].
917 Region Gór Błękitnych
Greater Blue Mountains Area
  P (ix)(x) 2000 Park narodowy charakteryzujący się wapiennymi płaskowyżami, wąwozami oraz urwiskami[19].
1094 Park Narodowy Purnululu
Purnululu National Park
  P (vii)(viii) 2003 Park narodowy charakteryzujący się licznymi stożkami krasowymi, powstałymi w wyniku erozji oraz procesów geologicznych[20].
1131 Budynek Wystawy Królewskiej i Ogrody Carlton
Royal Exhibition Building and Carlton Gardens
  K (ii) 2004
2010
Budynek oraz ogrody zostały wzniesione na potrzeby wystaw międzynarodowych w 1880 oraz 1888 roku[21].
166 Opera w Sydney
Sydney Opera House
  K (i) 2007 Gmach opery wybudowanej w stylu nowoczesnego ekspresjonizmu. Został zaprojektowany przez duńskiego architekta Jørna Utzona[22].
1306 Australijskie miejsca zesłańców
Australian Convict Sites
  K (iv)(vi) 2010 Jedenaście obiektów wybudowanych przez administrację Imperium Brytyjskiego na terytorium Australii w XVIII i XIX wieku[23].
1369 Wybrzeże Ningaloo
Ningaloo Coast
  P (vii)(x) 2011 Rafa koralowa o długości 260 km. W 1987 roku utworzono tutaj Podmorski Park Ningaloo[24].
1577 Krajobraz kulturowy Budj Bim
Budj Bim Cultural Landscape
 
K (iii)(v) 2019 Krajobraz obejmuje świadectwa kultury aborygeńskiej, z jednym z największych i najstarszych na świecie systemem akwakultury sprzed 6600 lat[25].

Chile (7, 1 obiekt w Oceanii)

edytuj
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
715 Park Narodowy Rapa Nui
Rapa Nui National Park
  K (i)(iii)(v) 1995 Park narodowy znajduje się na Wyspie Wielkanocnej. Na jego terenie znajdują się monolityczne posągi – moai[26].
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1399 Historyczne miasto portowe Levuka
Levuka Historical Port Town
  K (ii)(iv) 2013 Miasto portowe rozwijające się od XIX wieku dzięki handlowi. Jest przykładem kolonialnego miasta portowego, na które wpływ miała rdzenna ludność[27].

Indonezja (9, 1 obiekt w Oceanii)

edytuj
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
955 Park Narodowy Lorentz
Lorentz National Park
 
P (viii)(ix)(x) 1999 Park Narodowy, który jest największym obszarem chronionym w Azji Południowo-Wschodniej[28].

Japonia (25, 1 obiekt w Oceanii)

edytuj
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1362 Wyspy Ogasawara
Ogasawara Islands
 
P (ix) 2011 Archipelag wysp wulkanicznych charakteryzujący się bogatą bioróżnorodnością[29].
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1325 Obszar chroniony wysp Feniks
Phoenix Islands Protected Area
  P (vii)(ix) 2010 Grupa wysp lagunowych, na których występuje duża bioróżnorodność wśród koralowców[30].
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1503 Nan Madol – ośrodek ceremonialny wschodniej Mikronezji
Nan Madol: Ceremonial Centre of Eastern Micronesia
  K (i)(iii)(iv)(vi) 2016 Ruiny miasta położone na ok. 100 wysepkach. W 2016 roku został umieszczony na liście obiektów zagrożonych z uwagi na zamulenie powodujące niekontrolowany rozrost namorzyn blokujących kanały między wysepkami[31].

Nowa Kaledonia (francuskie terytorium zależne)

edytuj
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1115 Laguny Nowej Kaledonii
Lagoons of New Caledonia: Reef Diversity and Associated Ecosystems
  P (vii)(ix)(x) 2008 Laguny otaczające nowokaledońską rafę koralową. Jest to druga najdłuższa i trzecia pod względem wielkości rafa na świecie[32].
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
551 Rezerwat przyrody Te Wahipounamu
Te Wahipounamu – South West New Zealand
  P (vii)(viii)(ix)(x) 1990 Rezerwat przyrody charakteryzujący się licznymi fiordami oraz jeziorami polodowcowymi[33].
421 Park Narodowy Tongariro
Tongariro National Park
  K, P (vi)(vii)(viii) 1990
1993
Najstarszy park narodowy Nowej Zelandii. Znajdują się tutaj aktywne oraz wygasłe wulkany. Park zamieszkuje rdzenna ludność Nowej Zelandii – Maorysi[34].
877 Nowozelandzkie Wyspy Subantarktyczne
New Zealand Sub-Antarctic Islands
  P (ix)(x) 1998 Pięć grup wysepek (Wyspy Antypodów, Wyspy Auckland, Wyspy Bounty, Wyspy Campbella oraz Wyspy Snares) położonych na południowy wschód od terytorium Nowej Zelandii[35].
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1386 Południowa laguna Rock Islands
Rock Islands Southern Lagoon
  K, P (iii)(v)(vii)(ix)(x) 2012 Laguna obejmująca 445 bezludnych wysepek. Występuje tutaj duża bioróżnorodność gatunkowa wśród ptaków[36].
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
887 Wczesne stanowisko rolnicze Kuk
Kuk Early Agricultural Site
  K (iii)(iv) 2008 Stanowisko archeologiczne obejmujące tereny wykorzystywane rolniczo przez ostatnie 7–10 tysięcy lat[37].

Pitcairn (kolonia brytyjska)

edytuj
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
487 Wyspa Henderson
Henderson Island
  P (vii)(x) 1988 Bezludna wyspa koralowa o powierzchni 37,3 km². Jest przykładem ekosystemu nietkniętego przez człowieka[38].

Polinezja Francuska (francuskie terytorium zależne)

edytuj
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1529 Taputapuatea
Taputapuātea
  K (iii)(iv)(vi) 2017 Stanowisko archeologiczne obejmujące kamienne posągi Tiki. Znajduje się ono przy miejscu sakralnym zwanym Marae[39].

Stany Zjednoczone (23, 1 obiekt w Oceanii)

edytuj
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
409 Park Narodowy Wulkany Hawaiʻi
Park Narodowy Wulkany Hawaiʻi
  P (viii) 1987 Park narodowy położony na Hawajach. Ma on za zadanie ochronę krajobrazów wulkanicznych[40].
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1280 Dominium wodza Roi Maty
Chief Roi Mata’s Domain
  K (iii)(v)(vi) 2008 Miejsce związane z życiem i śmiercią ostatniego naczelnego wodza noszącego tytuł Roi Maty[41].
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1339 Atol Bikini miejsce prób jądrowych
Bikini Atoll Nuclear Test Site
  K (iv)(vi) 2010 Atol składający się z 36 wysepek. W latach 1946–1958 Stany Zjednoczone prowadziły tutaj próby z bronią jądrową[42].
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
854 Wschodni Rennell
East Rennell
  P (ix) 1998 Drugi co do wielkości wyniesiony atol na świecie. W 2013 roku został uznany za obiekt zagrożony[43].
  1. Parki narodowe zachodniej Tasmanii.
  2. Centaral Eastern Rainforest Reserves na granicy Nowej Południowej Walii oraz Queensland.

Przypisy

edytuj
  1. UNESCO World Heritage Centre, States Parties – UNESCO World Heritage Convention [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  2. UNESCO World Heritage Centre, Samoa – UNESCO World Heritage Convention [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  3. UNESCO World Heritage Centre, Tonga – UNESCO World Heritage Convention [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  4. UNESCO World Heritage Centre, Nauru – UNESCO World Heritage Convention [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2024-09-28] (ang.).
  5. UNESCO World Heritage Centre, Tuvalu – UNESCO World Heritage Convention [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2024-09-28] (ang.).
  6. UNESCO World Heritage Centre, Great Barrier Reef [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-22] (ang.).
  7. UNESCO World Heritage Centre, Kakadu National Park [online], whc.unesco.org [dostęp 2023-01-22] (ang.).
  8. UNESCO World Heritage Centre, Willandra Lakes Region [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-22] (ang.).
  9. UNESCO World Heritage Centre, Tasmanian Wilderness [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  10. UNESCO World Heritage Centre, Lord Howe Island Group [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  11. UNESCO World Heritage Centre, Gondwana Rainforests of Australia [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  12. UNESCO World Heritage Centre, Uluṟu-Kata Tjuṯa National Park [online], whc.unesco.org [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  13. UNESCO World Heritage Centre, Wet Tropics of Queensland [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  14. UNESCO World Heritage Centre, Shark Bay, Western Australia [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  15. UNESCO World Heritage Centre, K’gari (Fraser Island) [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  16. UNESCO World Heritage Centre, Australian Fossil Mammal Sites (Riversleigh / Naracoorte) [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  17. UNESCO World Heritage Centre, Heard and McDonald Islands [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  18. UNESCO World Heritage Centre, Macquarie Island [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  19. UNESCO World Heritage Centre, Greater Blue Mountains Area [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  20. UNESCO World Heritage Centre, Purnululu National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  21. UNESCO World Heritage Centre, Royal Exhibition Building and Carlton Gardens [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  22. UNESCO World Heritage Centre, Sydney Opera House [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  23. UNESCO World Heritage Centre, Australian Convict Sites [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  24. UNESCO World Heritage Centre, Ningaloo Coast [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  25. UNESCO World Heritage Centre, Budj Bim Cultural Landscape [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  26. UNESCO World Heritage Centre, Rapa Nui National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-27] (ang.).
  27. UNESCO World Heritage Centre, Levuka Historical Port Town [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  28. UNESCO World Heritage Centre, Lorentz National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-30] (ang.).
  29. UNESCO World Heritage Centre, Ogasawara Islands [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-30] (ang.).
  30. UNESCO World Heritage Centre, Phoenix Islands Protected Area [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  31. UNESCO World Heritage Centre, Nan Madol: Ceremonial Centre of Eastern Micronesia [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  32. UNESCO World Heritage Centre, Lagoons of New Caledonia: Reef Diversity and Associated Ecosystems [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  33. UNESCO World Heritage Centre, Te Wahipounamu – South West New Zealand [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  34. UNESCO World Heritage Centre, Tongariro National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  35. UNESCO World Heritage Centre, New Zealand Sub-Antarctic Islands [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  36. UNESCO World Heritage Centre, Rock Islands Southern Lagoon [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-22] (ang.).
  37. UNESCO World Heritage Centre, Kuk Early Agricultural Site [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-22] (ang.).
  38. UNESCO World Heritage Centre, Henderson Island [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  39. UNESCO World Heritage Centre, Taputapuātea [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  40. UNESCO World Heritage Centre, Hawaii Volcanoes National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-27] (ang.).
  41. UNESCO World Heritage Centre, Chief Roi Mata’s Domain [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-22] (ang.).
  42. UNESCO World Heritage Centre, Bikini Atoll Nuclear Test Site [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-22] (ang.).
  43. UNESCO World Heritage Centre, East Rennell [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-22] (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj