Notacja cheironomiczna

Notacja cheironomiczna (gr. cheir - ręka, nomos - prawo) – rodzaj wczesnej notacji muzycznej.

Nazwa wywodzi się ze sposobu uczenia śpiewu i dyrygowania: dyrygent ręką kreślił w powietrzu przebieg melodii, a wykonawcy naśladowali go głosem. Notacja operowała neumami, które umieszczano bezpośrednio nad tekstem utworu i ułatwiały jego zapamiętanie poprzez wskazywanie ogólnej liczby nut i kierunku melodii. Wadą jest niemożność odtworzenia z notacji cheironomicznej utworu wcześniej nieznanego.

Początki zapisu tego typu nie są znane. Najstarsze dokumenty pochodzą z VIII w. ale notacja musiała powstać wcześniej. Jeszcze w X w. była powszechnie używana, a obok notacji diastematycznej występowała w XI i XII w., sporadycznie nawet później. Podejmowano też próby uściślenia zapisu cheironomicznego przez wprowadzanie liter melodycznych oraz znaków i liter rytmicznych.

Zobacz też

• chorał gregoriański

Bibliografia

• Notacja chorału gregoriańskiego. Biuro Prasowe Jasnej Góry. [dostęp 2015-01-27].