Nahar (waluta)
Nahar (czecz. náxar) – oficjalna waluta Czeczeńskiej Republiki Iczkerii w 1993–2000. Kurs wymiany nahara na dolar amerykański ustalono na 1:1[1]. Wprowadzenie do obiegu zaplanowano na 1995.
 awers banknotu o nominale 1 naharu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lata w obiegu |
bez obiegu |
| Bank centralny | |
| Banknoty |
1, 3, 5, 10, 20, 50, 100, 500, 1000 |
| Monety |
brak |
Przed nieudanym wprowadzeniem w obieg nahara, obiegowym środkiem płatniczym na terytorium Czeczenii pozostawał rubel radziecki wzoru z lat 1961–1992, oraz rubel rosyjski wzoru z 1992: banknoty o nominałach 5 000 i 10 000 ₽. Nie uznano przy tym za obowiązującą reformy monetarnej rubla rosyjskiego z 1993, na co odpowiedzią było ustalenie własnej waluty narodowej. Istnieją dwa przypuszczenia o pochodzeniu nazwy środka płatniczego. Miano by ją utworzyć od jednego ze szczytów Kaukazu, bądź pochodzi od czasownika czecz. náxart – pol. wymieniać[2].
Emitentem został ustanowiony w 1992 Bank Kumański. Dyrektor banku centralnego, Usman Imajew jeszcze w 1993 rozpoczął negocjacje z francuskim przedsiębiorstwem typograficznym „François-Charles Oberthür”. Ostatecznie w następnym roku banknoty nahara zostały wydrukowane w Wielkiej Brytanii. Pierwsza, i jedyna seria otrzymała za datę emisji rok 1995[3]. Kolejne emisje miały być wydawane przy współpracy bądź z drukarnią w Monachium, bądź to z Mennicą Polską[4].
Waluty nie udało się wprowadzić w obieg z przyczyny klęski militarnej wobec ofensywy wojsk rosyjskich w listopadzie 1994. Niemal wszystkie egzemplarze banknotów nahara zostały zniszczone w siedzibie banku centralnego w Groznym. Istnieje jednak przypuszczenie, że część banknotów ma być przechowywana w banku w Monachium, co stanowiło podstawę do intencyjnego przywracania waluty w 2000–2017 przez władze cywilne powstańców czeczeńskich i później Emirat Kaukaski[4].
| Wygląd | Nominał | Rozmiar
(mm) |
Podstawowy
kolor |
Opis | Znak
wodny |
Data | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Awers | Rewers | Awers | Rewers | |||||
|
|
|
1 | bd. | czarno–zielony
ciemno–zielony |
godło herbu Czeczeńskiej Republiki Iczkerii | nd. | 1995 | |
| 3 | podobizna Machmuda Esambajewa | |||||||
| 5 | jeździec w burce – personifikacja wolności | |||||||
| 10 | ciemno–zielony
czarny |
dziewczyna trzymająca w rękach włudo z owocami i dzbanek – personifikacja dobrobytu | krajobraz z żurawiem naftowym i pracującą pompą tłokową na pierwszym planie | |||||
| 20 | kobieta trzymająca przed sobą szablę na tle górzystego krajobrazu – personifikacja obrony | trzech galopujących jeźdźców | ||||||
| 50 | starszy mężczyzna z laską i wagą – personifikacja sprawiedliwości | Pałac Prezydencki w Groznym | ||||||
| 100 | jeździec na buksującym koniu – personifikacja niepodległości | grupa uzbrojonych mężczyzn w tradycyjnych strojach | ||||||
| 500 | podobizna Szamila | wieża obronna | ||||||
| 1000 | podobizna szejka Mansura | trzech jeźdźców na koniach | ||||||
Przypisy
edytujBibliografia
edytuj- Юсуп Имаев. Чеченская валюта – „Нахар”. „Таганский бонист”. R. 17 (39), s. 50, maj 1997. (ros.).
- Антон Кожара. Деньги мятежной республики. „Петербургский коллекционер”. 14 (8), s. 6–8, 2000. (ros.).