Nadczynność tarczycy

Ten artykuł od 2017-08 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Nadczynność tarczycy, hipertyreoza (łac. hyperthyreosis lub hyperthyreoidismus) – stan chorobowy będący wynikiem nadmiernej produkcji hormonów tarczycy. Rzadziej nadczynność tarczycy powstaje na skutek leczenia nadmiernymi dawkami hormonów tarczycy, zaburzeń w ich obwodowym metabolizmie lub upośledzonej czynności wiążących je receptorów.

Rodzaje nadczynności tarczycy

Choroba Gravesa-Basedowa

Osobny artykuł: Choroba Gravesa-Basedowa.

Choroba z grupy chorób autoimmunologicznych. Organizm zaczyna produkować immunoglobuliny klasy IgG, które – naśladując fizjologiczne działanie hormonu tyreotropowego przysadki (TSH) – pobudzają tarczycę do produkcji hormonów tarczycy – tyroksyny i trójjodotyroniny. Obecność wymienionych przeciwciał i nadmiar hormonów tarczycy we krwi powoduje wystąpienie objawów klinicznych. Cechami charakterystycznymi towarzyszącymi chorobie jest obecność wola miąższowego i zmiany oczne tzw. orbitopatia tarczycowa (oftalmopatia). Choroba Gravesa-Basedowa jest najczęstszą postacią nadczynności tarczycy występującą u dzieci^[1]^[2].

Wole guzkowe toksyczne (choroba Plummera)

Spowodowane są powstaniem w miąższu tarczycy guzka lub guzków, które produkują hormony tarczycy, jednakże są autonomiczne, czyli nie podlegają fizjologicznej kontroli sprzężenia zwrotnego zależnego od TSH. Guzki prawie zawsze są łagodne, jednakże w wyniku długotrwałego przebiegu mogą ulec przemianie złośliwej. Nigdy nie występują zmiany oczne pod postacią oftalmopatii.

Inne rzadkie przyczyny

nadczynność w przebiegu wola Hashimoto
guzy przysadki mózgowej wydzielające TSH
guzy trofoblastu
spożywanie nadmiernych ilości jodu (Jod-Basedow)
zażywanie nadmiernych dawek hormonów tarczycy (Thyreotoxicosis factitia)
tyreotoksykoza ciężarnych – obniżenie stężenia TSH przez hCG, będące jego częściowym agonistą, wiążące się z podwyższeniem poziomu hormonów tarczycowych, występujące w ciąży; zwykle przejściowe – od poziomu ponad kilkunastu procent ciąż w 1. trymestrze, przez kilka procent w drugim, po ok. 1% w trzecim trymestrze; częstsza u Azjatek niż Europejek; jest uznawana za odrębną jednostkę od nadczynności^[3].

Objawy chorobowe

Osobny artykuł: Objawy tarczycowe.

Są różnorakie i mogą przyjmować poniższą postać jako izolowany objaw, bądź grupa objawów:

wzmożona pobudliwość nerwowa (nadpobudliwość)
zwiększona potliwość
nietolerancja gorąca
kołatania serca i tachykardia^[4]
duszność
uczucie osłabienia (często uczucie zmęczenia podczas chodzenia po schodach)
ogólna niechęć do wysiłków fizycznych i intelektualnych
utrata masy ciała
paradoksalne w stosunku do spadku masy ciała zwiększenie apetytu
drżenie rąk
wytrzeszcz oczu
ciepła i wilgotna skóra
nieregularne miesiączkowanie
bezsenność
zahamowanie wzrostu
powiększenie tarczycy (wole)
u dzieci – przyspieszenie wzrostu

Diagnostyka

badanie palpacyjne tarczycy
zwiększenie poziomu fT3 i fT4
poziom TSH
przeciwciała anty-TSHR, anty-TPO i anty-Tg
USG tarczycy
scyntygrafia tarczycy

Leczenie

Ma na celu doprowadzenie, a następnie utrzymania prawidłowych wartości hormonów tarczycy (eutyreozy). W zależności od sytuacji, ale również w przypadku niepowodzenia danej metody, można stosować:

tyreostatyki, początkowo stosowane w dużych dawkach, następnie w dawkach podtrzymujących
- tiamazol, karbimazol, metimazol
- propylotiouracyl, metylotiouracyl, benzylotiouracyl
leczenie jodem radioaktywnym (izotop ¹³¹I)
leczenie chirurgiczne: częściowe usunięcie tarczycy (subtotalna tyreidektomia)
leczenie wspomagające celem opanowania objawów ze strony układu krążenia:
- beta-blokery najczęściej propranolol

Klasyfikacja ICD10

kod ICD10	nazwa choroby
ICD-10: E05	Nadczynność tarczycy (tyreotoksykoza)
ICD-10: E05.0	Tyreotoksykoza z wolem rozlanym
ICD-10: E05.1	Tyreotoksykoza z pojedynczym toksycznym guzkiem
ICD-10: E05.2	Tyreotoksykoza z wolem toksycznym wieloguzkowym
ICD-10: E05.3	Tyreotoksykoza spowodowana przez ektopowe guzki tkanki tarczycy
ICD-10: E05.4	Tyreotoksykoza wywołana sztucznie
ICD-10: E05.5	Przełom tarczycowy
ICD-10: E05.8	Inne tyreotoksykozy
ICD-10: E05.9	Tyreotoksykoza, nieokreślona
ICD-10: H06.2	Wytrzeszcz w zaburzeniach czynności tarczycy

Zobacz też

Przypisy

↑ Choroba Gravesa-Basedowa u dzieci w bazie eMedicine [online], 4 sierpnia 2017 [dostęp 2017-08-15] .
↑ Nadczynność tarczycy u dzieci w bazie eMedicine [online], 12 grudnia 2016 [dostęp 2017-08-15] .
↑ Helena Jastrzębska. Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób tarczycy u kobiety ciężarnej i w okresie poporodowym. „Postępy Nauk Medycznych”. 2, s. 105-114, 2008. (pol.).
↑ JohannJ. Auer JohannJ. i inni, Subclinical hyperthyroidism as a risk factor for atrial fibrillation, „American Heart Journal”, 142(5), 2001, s. 838-842, DOI: 10.1067/mhj.2001.119370 .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[1] Choroba Gravesa-Basedowa u dzieci w bazie eMedicine [online], 4 sierpnia 2017 [dostęp 2017-08-15] .

[2] Nadczynność tarczycy u dzieci w bazie eMedicine [online], 12 grudnia 2016 [dostęp 2017-08-15] .

[3] Helena Jastrzębska. Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób tarczycy u kobiety ciężarnej i w okresie poporodowym. „Postępy Nauk Medycznych”. 2, s. 105-114, 2008. (pol.).

[p1-4] JohannJ. Auer JohannJ. i inni, Subclinical hyperthyroidism as a risk factor for atrial fibrillation, „American Heart Journal”, 142(5), 2001, s. 838-842, DOI: 10.1067/mhj.2001.119370 .

[1]

[2]

[3]

[4]

Nadczynność tarczycy
Hyperthyreosis