N.K. Jemisin
N.K. Jemisin, właśc. Nora Keita Jemisin (ur. 19 września 1972 w Iowa City) – amerykańska pisarka fantastyki i blogerka. Jej twórczość obejmuje m.in. konflikt kulturowy i prześladowanie poprzez światy fantasy oraz fantastyczno-naukowe[1].
N. K. Jemisin (2015) | |
Imię i nazwisko |
Nora K. Jemisin |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
19 września 1972 |
Narodowość |
amerykańska |
Język |
angielski |
Alma Mater |
Tulane University |
Dziedzina sztuki | |
Strona internetowa |
W 2010 jej opowiadanie Non-Zero Probabilities znalazło się w finale nagród Hugo i Nebula za najlepszą krótką formę literacką. Debiutancka powieść, The Hundred Thousand Kingdoms w 2010 była nominowana do nagrody Nebula i znalazła się w finale nagrody Jamesa Tiptree Jr., w 2011 zaś była nominowana do nagród Hugo, World Fantasy[2] i Locusa, wygrywając nagrodę Locusa za debiut powieściowy[3], zdobyła również nagrodę Sense of Gender.
W 2016 powieść Piąta pora roku, pierwszy tom cyklu Pęknięta Ziemia, zdobyła nagrodę Hugo za najlepszą powieść, ponadto była nominowana do nagród Nebula, Locus i World Fantasy[4]. Sukces powtórzył drugi tom cyklu Pęknięta Ziemia – Wrota obelisków, zdobywając Nagrodę Hugo oraz otrzymując nominację do nagrody Nebula, Locusa i World Fantasy. Jeszcze bardziej doceniony został trzeci tom cyklu, Kamienne niebo, który zdobył Hugo i Nebulę dla najlepszej powieści oraz Locusa dla najlepszej powieści fantasy[5]. N.K. Jemisin stała się w ten sposób pierwszą autorką w historii, która zdobyła nagrodę Hugo za najlepszą powieść trzykrotnie rok po roku.
Pierwszy tom nowej serii Great Cities, Miasto, którym się staliśmy zdobył nagrodę BSFA dla najlepszej powieści w 2020 i nagrodę Locusa dla najlepszej powieści fantasy w 2021.
Życiorys
edytujUrodziła się w 19 września 1972 w Iowa City, a dorastała w Nowym Jorku i Mobile. Jej ojciec, Noah Jemisin , jest artystą[6][7]. Jemisin mieszkała przez dziesięć lat w Massachusetts, następnie przeprowadziła się do Nowego Jorku[8]. W latach 1990–1994 studiowała na Tulane University, gdzie uzyskała tytuł licencjata psychologii[8]. Tytuł magistra pedagogiki uzyskała na Uniwersytecie Marylandu w College Park.
Fantastyką zainteresowała się dzięki powieściom takich autorek, jak Tanith Lee, Octavia Butler i C.S. Friedman. Poza tym jako dziecko i nastolatka interesowała się mitologią. Fantastyka naukowa była bardzo bliska jej ojcu, z którym oglądała seriale Star Trek oraz Strefa mroku[9].
Kariera literacka
edytujZawsze pisała i chciała pisać, jednak jej rodzina nie była do tego przychylnie nastawiona. Dopiero po ukończeniu 30 lat zaczęła tworzyć profesjonalnie, gdy w związku z tworzeniem przeżyła kryzys[10]. Zdecydowała wtedy, że chce zajmować się tym, co naprawdę sprawia jej przyjemność[9]. W ten sposób w 2002 trafiła na warsztaty do „Viable Paradise”[8], opublikowała szereg opowiadań i ukończyła kilka powieści. Jemisin była członkiem grupy pisarskiej okolic Bostonu „BRAWLers” i jest członkiem grupy pisarzy fantastyki „Altered Fluid”[11].
W maju 2013 ogłoszono, że będzie jednym z gości honorowych konwentu science fiction „Wiscon” w 2014 w Madison[12]. Będąc gościem honorowym na konwencie „Continuum” w Australii w 2013 w swoim przemówieniu podkreśliła, że 10% członków Science Fiction and Fantasy Writers of America (SWFA) oddało swoje głosy na alt-prawicowego pisarza Theodore Beale’a (znanego również jako Vox Day) w głosowaniu na przewodniczącego SWFA. Mówiąc dalej nazwała Beale’a „rasistą, mizoginem i pełnym nienawiści” i stwierdziła, że milczenie o tych kwestiach jest przyzwoleniem na nie. Beale odpowiedział nazwaniem jej „wykształconą, ale prymitywną dzikuską”[13]. Link do tego komentarza został opublikowany na Twitterze SWFA i Beale w konsekwencji został usunięty z organizacji[14].
W 2015 była gościem honorowym konwentu Arisia w Bostonie[15]. W maju 2016 zorganizowała zbiórkę na platformie Patreon, która przyniosła jej wystarczające fundusze, by porzucić pracę psychologa terapeuty i poświęcić czas pisaniu[16].
Życie prywatne
edytujMieszka i pracuje na Brooklynie w Nowym Jorku[17].
Publikacje
edytujPowieści
edytujTrylogia Dziedzictwa (The Inheritance Trilogy)
edytuj- Sto Tysięcy Królestw (The Hundred Thousand Kingdoms) (ang. 2010, pl. listopad 2011)
- The Broken Kingdoms (2010)
- The Kingdom of Gods (2011)[18]
Opowiadanie The Awakened Kingdom, osadzone w świecie The Inheritance Trilogy, zostało wydane wraz z omnibusem trylogii 9 grudnia 2014 r.[19]
Tryptyk Shades in Shadow został wydany 28 lipca 2015 r. Zawierał trzy miniatury literackie, w tym prequel do trylogii[20].
Seria Sen o krwi (Dreamblood)
edytuj- Zabójczy Księżyc (The Killing Moon) (ang. 2012, wyd. pol. 2014)[21]
- Mroczne Słońce (The Shadowed Sun) (ang. 2012, wyd. pol. 2014)
Trylogia Pękniętej Ziemi (Broken Earth)
edytuj- Piąta pora roku (The Fifth Season, 2015, wyd. pol. 2016)
- Wrota obelisków (The Obelisk Gate, 2016, wyd. pol. 2017)
- Kamienne niebo (The Stone Sky, 2017, wyd. pol. 2018)
Seria Great Cities
edytuj- Miasto, którym się staliśmy (The City We Became 2020, wyd. pol. 2022)
- The World We Make (2022)
Inne
edytuj- Mass Effect. Andromeda: Inicjacja (ang. sierpień 2016, pl. październik 2018), powieść stanowiąca tło fabularne gry Mass Effect: Andromeda[22]
Opowiadania
edytuj- „L'Alchimista”, opublikowane w Scattered, Covered, Smothered, Two Cranes Press, 2004. Dostępne również jako odcinek w podkaście Escape Pod
- „Too Many Yesterdays, Not Enough Tomorrows”, Ideomancer, 2004.
- „Cloud Dragon Skies”, Strange Horizons, 2005. Również jako odcinek w podkaście Escape Pod
- „Red Riding-Hood’s Child”, Fishnet, 2005.
- „The You Train”, Strange Horizons, 2007.
- „Bittersweet”, Abyss & Apex Magazine, 2007.
- „Narkomanta (The Narcomancer)” (ang. Helix, przedrukowany w Transcriptase, 2007, pl. antologia Epopeja. Legendy fantasy 2015)
- „The Brides of Heaven”, Helix, przedrukowany w Transcriptase, 2007.
- „Playing Nice With God’s Bowling Ball”, Baen's Universe, 2008.
- „The Dancer's War”, opublikowane w Like Twin Stars: Bisexual Erotic Stories, Circlet Press, 2009.
- „Non-Zero Probabilities”, Clarkesworld Magazine, 2009.
- „Sinners, Saints, Dragons, and Haints in the City Beneath the Still Waters”, Postscripts, 2010.
- „On the Banks of the River Lex”, Clarkesworld Magazine, 11/2010
- „The Effluent Engine”, opublikowane w Steam-Powered: Lesbian Steampunk Stories, Torquere Press, 2011
- „The Trojan Girl”, Weird Tales, 2011
- „Valedictorian”, opublikowane w After: Nineteen Stories of Apocalypse and Dystopia, Hyperion Book CH, 2012
Non-fiction
edytuj- Geek Wisdom: The Sacred Teachings of Nerd Culture (napisana wspólnie z Stephen H. Segal, Genevieve Valentine, Zaki Hasan and Eric San Juan, 2011)[23]
Nagrody i wyróżnienia
edytujNagrody
edytuj- Nagroda krytyków magazynu Romantic Times za najlepszą powieść fantasy 2010 (The Broken Kingdoms)
- Nagroda Locusa za najlepszy debiut powieściowy 2011 (The Hundred Thousand Kingdoms)
- Sense of Gender Award 2011 (The Hundred Thousand Kingdoms)
- Nagroda krytyków magazynu „Romantic Times” za najlepszą powieść fantasy 2012 (The Shadowed Sun)
- Hugo za najlepszą powieść 2016 Piąta pora roku[16][24]
- Hugo za najlepszą powieść 2017 Wrota obelisków
- Nebula za najlepszą powieść 2017 Kamienne niebo
- Hugo za najlepszą powieść 2018 Kamienne niebo
- Nagroda Locusa dla najlepszej powieści fantasy 2018 Kamienne niebo
- Nagroda BSFA dla najlepszej powieści 2020 The City We Became
- Nagroda Locusa dla najlepszej powieści fantasy 2021 The City We Became
Nominacje
edytuj- Rekomendacja do nagrody Parallax, Carl Brandon Society 2006 (Cloud Dragon Skies)
- Hugo za najlepszą miniaturę literacką 2010 (Non-Zero Probabilities)
- Nebula za najlepszą miniaturę literacką 2010 (Non-Zero Probabilities)
- Nagroda Jamesa Tiptree Jr. za najlepszą powieść 2010 (The Hundred Thousand Kingdoms)
- Nebula za najlepszą powieść 2011 (The Hundred Thousand Kingdoms)
- Hugo za najlepszą powieść 2011 (The Hundred Thousand Kingdoms)
- World Fantasy za najlepszą powieść 2011 (The Hundred Thousand Kingdoms)
- David Gemmell Morningstar Award za najlepszy debiut fantasy 2011 (The Hundred Thousand Kingdoms)
- Nagroda Williama L. Crawforda, 2011 (The Hundred Thousand Kingdoms)[25]
- Prix Imaginales za najlepszą zagraniczną powieść 2011 (The Hundred Thousand Kingdoms)
- Nebula za najlepszą powieść 2012 (The Kingdom of Gods)
- Nebula za najlepszą powieść 2013 (The Killing Moon)
- World Fantasy za najlepszą powieść 2013 (The Killing Moon)
- Nebula za najlepszą powieść 2016 (Piąta pora roku)
- World Fantasy za najlepszą powieść 2016 (Piąta pora roku)
- Nagroda Locusa za najlepszą powieść fantasy 2016 (Piąta pora roku)
- Hugo za najlepszą miniaturę literacką 2017 (The City Born Great)
- Nebula za najlepszą powieść 2017 (Wrota obelisków)
- World Fantasy za najlepszą powieść 2017 (Wrota obelisków)
- Nagroda Locusa za najlepszą powieść fantasy 2017 (Wrota obelisków)
Przypisy
edytuj- ↑ An Interview With N.K. Jemisin on The Hundred Thousand Kingdoms. Orbit Books. (ang.).
- ↑ World Fantasy Nominees and Lifetime Achievement Winners. Locus Online News, 28 lipca 2011. (ang.).
- ↑ Locus Awards 2011 Winners. Locus Online. (ang.).
- ↑ Kevin Wei: Hugo Winner N.K. Jemisin talks THE FIFTH SEASON and THE OBELISK GATE. fantasyliterature.com, 2016-10-04. [dostęp 2017-04-22]. (ang.).
- ↑ 2017 Nebula Awards Winners. 2018-05-19. [dostęp 2018-06-03]. (ang.).
- ↑ Monkey Business 5.00.02, The Works: Noah Jemisin: From Childhood Memories through Pangae [online], skotogallery.com [dostęp 2018-05-06] (ang.).
- ↑ Interview with Noah Jemisin -- Author, Artist, Professor and World Traveler. [online], BlogTalkRadio [dostęp 2018-05-06] .
- ↑ a b c N.K. Jemisin: Rites of Passage. [w:] Locus Magazine [on-line]. 18 sierpnia 2010. (ang.).
- ↑ a b Interview: N.K. Jemisin - Lightspeed Magazine, „Lightspeed Magazine”, 23 lutego 2016 [dostęp 2018-05-06] (ang.).
- ↑ Wojująca Jemisin [online] [dostęp 2018-06-10] (pol.).
- ↑ Jones, Jeremy L. C.: Even the Best Stories Have Flaws: Inside Altered Fluid. [w:] Clarkesworld Magazine [on-line]. (ang.).
- ↑ „Announcing WisCon 38's Guests of Honor: Hiromi Goto and N.K. Jemisin” A Momentary Taste of WisCon 37 (Elizabeth Stone, ed.) Issue #4 (May 26, 2013), p. 2
- ↑ El-Mohtar, Amal: Calling for the Expulsion of Theodore Beale from SFWA. 13 czerwca 2013. [dostęp 2016-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 lutego 2016)]. (ang.).
- ↑ SFWA Board Votes to Expel Beale. [w:] Locus [on-line]. 14 sierpnia 2013. (ang.).
- ↑ Guest of Honor Bios. Arisia 2015. (ang.).
- ↑ a b Kehe, Jason: WIRED Book Club: Fantasy Writer N.K. Jemisin on the Weird Dreams That Fuel Her Stories. [w:] Wired [on-line]. 7 czerwca 2016. [dostęp 2016-09-07]. (ang.).
- ↑ Marshall Payne: Nebula Awards 2010 Interview: N.K. Jemisin. SFWA, 28 czerwca 2011. [dostęp 2016-01-14]. (ang.).
- ↑ The Inheritance Trilogy. Nkjemisin.com. (ang.).
- ↑ So, about that Seekrit Project I’ve been working on…. Nkjemisin.com, 30 kwietnia 2014. (ang.).
- ↑ Now it can be told!. Nkjemisin.com, 25 czerwca 2015. (ang.).
- ↑ Indrapramit Das: In Dreams: N.K. Jemisin's The Killing Moon. Slant Magazine, 2 maja 2012. [zarchiwizowane z tego adresu (16 maja 2012)]. (ang.).
- ↑ Mass Effect is getting four spin-off novels bridging the gap to Andromeda. Eurogamer, 24 czerwca 2016. (ang.).
- ↑ N.K. Jemisin, Genevieve Valentine, Eric San Juan, Zaki Hasan, Stephen H. Segal: Geek Wisdom: The Sacred Teachings of Nerd Culture. Quirk Books, 2011. ISBN 978-1-59474-527-0. (ang.).
- ↑ 2016 Hugo Awards. The Hugo Awards. [dostęp 2016-10-13]. (ang.).
- ↑ William L. Crawford – IAFA Fantasy Award 2011. [dostęp 2018-08-06]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Oficjalna strona (ang.)
- N.K. Jemisin describes worldbuilding (ang.)
- Fantasy Book Review Biography (ang.)
- Carl Brandon Society Wiki entry (ang.)
- Feminist Science Fiction Wiki entry (ang.)
- N.K. Jemisin w bazie Internet Speculative Fiction Database
- ISNI: 0000000107503776
- VIAF: 160100764
- LCCN: n2009004580
- GND: 141498587
- NDL: 01243027
- LIBRIS: htfpzbmcf0xxkd55
- BnF: 16241392q
- SUDOC: 15965338X
- NLA: 49865262
- NKC: xx0169839
- BNE: XX5059191
- NTA: 413148114
- BIBSYS: 1533887372168
- CiNii: DB00008495
- Open Library: OL6575473A
- PLWABN: 9810617295105606
- NUKAT: n2011242978
- J9U: 987007375666105171
- PTBNP: 1768594
- CANTIC: a11101672
- LNB: 000342867
- NSK: 000614484
- CONOR: 212557667
- KRNLK: KAC201901901
- LIH: LNB:C+8+;=xs