Murena brunatna

Murena brunatna (Gymnothorax vicinus) – gatunek morskiej ryby węgorzokształtnej z rodziny murenowatych (Muraenidae). Jej ukąszenia są jadowite i niebezpieczne, a mięso może być trujące.

Murena brunatna

Gymnothorax vicinus
(Castelnau, 1855)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	węgorzokształtne
Rodzina	murenowate
Rodzaj	Gymnothorax
Gatunek	murena brunatna
Synonimy Gymnothorax carcinognathus Fowler, 1912 Gymnothorax cyanopunctatus Howell Rivero, 1932 Gymnothorax obscuratus Poey, 1870 Gymnothorax versipunctatus Poey, 1876 Gymnothorax virescens Poey, 1876 Leptocephalus forsstromi Strömman, 1896 Lycodontis guarapariensis Pinto, 1975 Lycodontis vicinus (Castelnau, 1855) Muraena erebus Poey, 1861 Murenophis vicina Castelnau, 1855 Thyrsoidea cormura Kaup, 1860
Kategoria zagrożenia (CKGZ)
najmniejszej troski

Rozmieszczenie i środowisko

Zasięg występowania tego gatunku obejmuje szelfy Oceanu Atlantyckiego. W zachodnim Atlantyku znany jest z Bermudów, wschodniej Florydy, Bahamów, przez Zatokę Meksykańską i Morze Karaibskie, a także wzdłuż Ameryki Południowej do Rio de Janeiro w Brazylii, w tym z archipelagu Fernando de Noronha i Wysp Świętego Piotra i Pawła. We wschodnim Atlantyku znany jest z Azorów, Madery, Wysp Kanaryjskich, Wysp Zielonego Przylądka, Wyspy Wniebowstąpienia oraz Wysp Świętego Tomasza i Książęcych.

Spotykana jest w ciepłych wodach strefy umiarkowanej i tropikalnej na głębokościach do 150 m p.p.m., na rafach koralowych, obszarach ze skalistym lub kamienistym dnem oraz na łąkach trawy morskiej, gdzie występują tylko sporadyczne głazy.

Cechy charakterystyczne

Ciało wężowate, bocznie ścieśnione, zwłaszcza w części ogonowej. Przekrój głowy jest większy niż tułowia. Głowa lekko spłaszczona od góry, z dużym, sięgającym poza oczy otworem gębowym. Zęby są osadzone w jednym szeregu na obu szczękach. Płetwy piersiowe nie występują. Długa płetwa grzbietowa rozpoczyna się na wysokości otworu skrzelowego. Ciało zielonkawo lub brązowo cętkowane, często z ciemniejszymi plamkami. Płetwy odbytowe i ogonowe mają charakterystyczne jasne, białawe obrzeżenia, które utrzymują się na tylnej części, a czasem nawet na całej długości płetwy grzbietowej.

Dorosłe osobniki tego gatunku osiągają przeciętnie ok. 70 cm (dawniej ok. 100 cm), maksymalnie 122 cm długości całkowitej (TL) oraz masę ciała maksymalnie do 0,75 kg.

Biologia i ekologia

Prowadzi przydenny i samotniczy tryb życia. Często zmienia zajmowane terytorium i zazwyczaj nie przebywa na nim dłużej niż 30 dni. Żywi się głównie rybami. Murena brunatna jest często spotykana w płytkich wodach. Rozród prawdopodobnie odbywa w wodach głębszych.

Status i zagrożenia

Według stanu z 2018 gatunek ten figuruje w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) w kategorii najmniejszej troski (LC). Nie stwierdzono dla niego istotnych zagrożeń. Jest gatunkiem pospolitym, lokalnie licznie występującym.

Systematyka

Gatunek opisany naukowo w 1855 przez Francisa de Castelnau pod nazwą Murenophis vicina, ze stanu Bahia w Brazylii.

Etymologia

• Gymnothorax: gr. γυμνος gumnos „goły, nagi”; θωραξ thōrax, θωρακος thōrakos „pancerz, klatka piersiowa”.
• vicinus: łac. vicinus „pobliski”, „sąsiedni”.

Znaczenie gospodarcze

Murena brunatna ma małe znaczenie dla rybołówstwa. Stanowi niewielki przyłów w połowach dennych. W Brazylii jest sprzedawana jako ryba akwariowa. Mięso może mieć właściwości trujące, ale w niektórych krajach zachodniej Afryki, po jego wysuszeniu, jest uznawane za jadalne.

Bibliografia

• Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062  (ang.).
• Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.