Maria II (królowa Portugalii)

Maria II
	Królowa Portugalii
Okres	od 28 maja 1826; do 11 lipca 1828
Poprzednik	Piotr IV Bragança
Następca	Michał I Uzurpator
Okres	od 26 maja 1834; do 15 listopada 1853
Poprzednik	Michał I Uzurpator
Następca	Piotr V Bragança
	Dane biograficzne
Dynastia	Bragança
Data i miejsce urodzenia	4 kwietnia 1819 ; Rio de Janeiro
Data i miejsce śmierci	15 listopada 1853 ; Lizbona
Ojciec	Piotr IV Bragança
Matka	Maria Leopoldyna Habsburg
Mąż	Karol August de Beauharnais
Mąż	Ferdynand II Koburg
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Maria II (ur. 4 kwietnia 1819 w Rio de Janeiro, zm. 15 listopada 1853 w Lizbonie) – portugalska królowa z dynastii Bragança, najstarsza z dzieci Piotra I, cesarza Brazylii, i jego pierwszej żony Marii Leopoldyny, arcyksiężnej Austrii, córki cesarza Austrii Franciszka I.

Życiorys

Urodziła się w Rio de Janeiro jako María da Glória Joana Carlota Leopoldina da Cruz Francisca Xavier de Paula Isidora Micaela Gabriela Rafaela Gonzaga, gdy jej ojciec wraz z całym dworem portugalskim przebywał w Brazylii po zajęciu kraju przez wojska napoleońskie.

Litografia przedstawiająca Marię II (po prawej) z ojcem, macochą oraz portugalską konstytucją

W 1822 jej ojciec proklamował niepodległość Brazylii od metropolii. Gdy w marcu 1826 zmarł dziadek Marii, król Jan VI, doszło do kryzysu dyplomatycznego. Skonfliktowany z dziadkiem ojciec Marii, zwany w Brazylii „Dom Pedro” rządził wówczas jako cesarz Brazylii. Zmarły król miał jeszcze drugiego syna – Miguela, zwolennika absolutyzmu, który został wydalony z kraju za bunty przeciwko rządom ojca i liberałów.

Zmarły król wyznaczył na regentkę swą ulubioną córkę Izabelę Marię, która miała rządzić „aż prawowity następca tronu powróci do królestwa”. Sformułowanie to nie wskazywało jako legitymizowanego następcy ani Pedro ani Miguela. Większość poddanych uważała za niego Piotra, ale nie chcieli jednocześnie ponownego połączenia tronów portugalskiej metropolii i Brazylii.

Świadom zagrożenia ze strony stronników swego brata, Piotr zdecydował się na polubowne rozwiązanie. Zrzekł się swych praw do tronu portugalskiego na rzecz swej siedmioletniej córki Marii. Miała ona jednak poślubić swego stryja Miguela pod warunkiem, że tamten zaakceptuje liberalną konstytucję i do czasu osiągnięcia przez księżniczkę pełnoletniości będzie pełnił rolę regenta.

Miguel pozornie się zgodził z tym rozwiązaniem, jednak po powrocie do Portugalii odebrał jej tron i ogłosił się królem jednocześnie znosząc liberalną konstytucję. Gdy Miguel prowadził w kraju absolutystyczne rządy terroru – Maria wędrowała po dworach Europy, między innymi jej dziadka w Wiedniu.

W 1831 Piotr ustąpił z tronu brazylijskiego na rzecz małoletniego brata Marii, który objął tron jako Piotr II. Były cesarz operując z bazy na Azorach zaatakował brata rządzącego Portugalią – zmuszając go ostatecznie do abdykacji w 1834. Tron został przywrócony Marii, a jej małżeństwo anulowano.

26 stycznia 1835, w wieku 15 lat, poślubiła Karola Augusta – księcia Leuchtenbergu, syna Eugeniusza de Beauharnais i wnuka Józefiny (pierwszej żony Napoleona Bonaparte). Jej małżonek zmarł już dwa miesiące po ślubie, 28 marca 1835.

1 stycznia 1836 Maria wyszła za mąż po raz drugi za księcia Ferdynanda Saxe-Coburg-Gotha, który współrządził z nią jako małżonek królowej (tytuł króla został mu nadany, zgodnie z portugalskim zwyczajem, dopiero po narodzinach ich pierwszego potomka, czyli następcy tronu). Maria i Ferdynand mieli jedenaścioro dzieci:

Piotra V (1837–1861), kolejnego króla Portugalii
Ludwika I (1838–1889), kolejnego króla Portugalii
infantkę Marię (ur. i zm. 1840)
infanta Jana (1842–1861)
infantkę Marię Annę (1843–1884), żonę Jerzego I, króla Saksonii
infantkę Antonię Marię (1845–1913), żonę księcia Leopolda Hohenzollern-Singmaringen
infanta Ferdynanda (1846–1861)
infanta Augusta (1847–1889), księcia Coimbry
infanta Leopolda (ur. i zm. 1849)
infantkę Marię da Glória (ur. i zm. 1851)
infanta Eugeniusza (ur. i zm. 1853).

Za rządów Marii doszło do powstania 16 maja 1846, które jednak zostało stłumione przez oddziały rojalistyczne 22 lutego 1847. Panowanie królowej wyróżnia także wydanie ustawy o zdrowiu publicznym, której celem było powstrzymanie rozprzestrzeniającej się w królestwie cholery. Królowa podjęła także działania na rzecz podniesienia poziomu edukacji w kraju.

Maria wielokrotnie zachodziła w ciążę. Lekarze ostrzegali ją przed niebezpieczeństwami związanymi z wyczerpującym wielokrotnym macierzyństwem. Królowa lekceważyła jednak ostrzeżenia, podobnie jak jej matka, mówiąc: „Jeśli umrę, umrę na swym stanowisku”. W 1853 Maria zmarła w Lizbonie w czasie kolejnego porodu, wydając na świat swoje jedenaste dziecko – księcia Eugeniusza.

W Portugalii została zapamiętana jako dobra matka, co zjednało jej (obok Educadora, czyli „Nauczycielka”) taki właśnie przydomek.