Madame du Barry

Jeanne Bécu, hrabina du Barry lub Marie-Jeanne, hrabina du Barry (ur. 19 sierpnia 1743 w Vaucouleurs, zm. 8 grudnia 1793 w Paryżu) – francuska kurtyzana, metresa króla Ludwika XV Burbona.

Madame du Barry

Jeanne Bécu

Jeanne Rancon

Portret Madame du Barry, autorstwa Élisabeth Vigée-Lebrun z 1781
Data i miejsce urodzenia	19 sierpnia 1743 Vaucouleurs
Data i miejsce śmierci	8 grudnia 1793 Paryż
Przyczyna śmierci	zgilotynowanie
Zawód, zajęcie	kurtyzana, metresa króla Ludwika XV Burbona
Małżeństwo	hrabia Guillaume du Barry

Życiorys

Urodziła się jako Jeanne Bécu. Była nieślubnym dzieckiem szwaczki Anny Bécu. Jej ojcem był zapewne mnich Jean Baptiste Gormand de Vaubernier. Gdy była dzieckiem, jeden z kochanków matki zapłacił za edukację Jeanne w zakonie. W wieku 15 lat Bécu przeniosła się do Paryża, gdzie pracowała jako asystentka w sklepie, używając nazwiska Jeanne Rancon.

W 1763 jej urodą zainteresował się bogaty szlachcic – Jean du Barry. Bécu została jego kochanką, a on uczynił z niej kurtyzanę, znaną w najwyższych kręgach towarzystwa paryskiego (zw. Mademoiselle Lange lub l’Angel) i utrzymankę kilku bogatych panów.

Metresa Ludwika XV w latach 1768–1774

Na początku służyła jako kurtyzana Louisowi François Armandowi du Plessis, księciu Richelieu. W 1768 poznała króla Ludwika XV, jednak, nie mając tytułu, nie mogła zostać oficjalną metresą królewską. Problem ten rozwiązano, wydając ją za mąż w 1769 za brata Jeana du Barry, hrabiego Guillaume’a du Barry. Dzięki temu 22 kwietnia 1769 została przedstawiona rodzinie króla, na dworze w Wersalu. Była znana ze swojego miłego usposobienia i poparcia dla artystów, zaś działania króla (kolejne bogate i ekstrawaganckie prezenty) powodowały, że z dnia na dzień stawała się coraz bardziej niepopularna.

Madame du Barry, autorstwa Élisabeth Vigée-Lebrun z 1782

Kiedy na dworze zamieszkała Maria Antonina Austriaczka, żona delfina Francji, wychowana na austriackim dworze swojej religijnej matki, otwarcie okazywała du Barry swoją niechęć, a wręcz nienawiść, co wykorzystały Mesdames Tantes (córki króla: Madame Adelajda, Madame Wiktoria i Madame Zofia), a dwór w Wersalu podzielił się na stronników „du Barry” i „Austriaczki”.

Portret Jeanne Bécu, Madame du Barry autorstwa François-Hubert Drouais z 1770, własność Museo del Prado

Król Ludwik XV umarł w maju 1774, zaś przed śmiercią, chcąc się wyspowiadać i otrzymać odpuszczenie grzechów, musiał oddalić z dworu swoją ukochaną Jeanne. Du Barry trafiła do klasztoru Pont-au-Dames, ale na wypadek, gdyby król wyzdrowiał, w Wersalu czekał specjalnie powóz, który miał ją przywieźć z powrotem.

Król zmarł, a ona 2 lata później przeniosła się do swojego Château de Louveciennes, gdzie stała się kochanką Henry’ego Seymoura i księcia de Brissac.

Uwięzienie i śmierć

W 1792 du Barry odbyła kilka podróży do Londynu pod pozorem odzyskania ukradzionej biżuterii, ale podejrzewano, że wspomaga finansowo emigrantów, którzy schronili się tam po wybuchu rewolucji francuskiej. W 1793 została aresztowana przez Trybunał Rewolucyjny w Paryżu pod zarzutem zdrady. W więzieniu dzieliła celę z Grace Elliott, metresą Filipa Égalité.

Po procesie, 8 grudnia 1793 została zgilotynowana na Placu Zgody. Próbowała wykupić swoje życie wyjawiając, gdzie schowała klejnoty i resztę dobytku. W drodze na gilotynę, w przeciwieństwie do królowej Marii Antoniny, du Barry załamała się, a podczas egzekucji wpadła w histerię, błagała zgromadzony tłum o łaskę i pobudziła go tym tak bardzo, że kat przyspieszył egzekucję. Jej ostatnie słowa brzmiały podobno: fr. De grâce, monsieur le bourreau, encore un petit moment (pol. Proszę, panie kacie, jeszcze tylko chwilka), które wypowiedziała do kata.

Madame du Barry prowadzona na szafot, z książki Tighe Hopkins The Dungeons of Old Paris, 1897

Nawiązania

W 2006 na podstawie biografii Marii Antoniny powstał film Sofii Coppolli pt. Maria Antonina. Rolę madame du Barry zagrała Asia Argento.

W 2023 roku na ekrany wszedł film Kochanica króla Jeanne du Barry w reżyserii Maïwenn, która także zagrała postać Madame du Barry, natomiast króla Ludwika XV zagrał Johnny Depp. Film kręcony był w jej oryginalnych komnatach w pałacu w Wersalu.

Zobacz też

• Kochanki władców Francji
• Afera naszyjnikowa