Leon Dietz d’Arma

górnośląski architekt okresu modernizmu

Leon Dietz d’Arma (ur. 22 lipca 1902 w Warszawie, zm. 9 stycznia 1972 w Zabrzu[1]) – polski architekt okresu modernizmu, kolekcjoner związany z Górnym Śląskiem[2].

Leon Dietz d’Arma
Data i miejsce urodzenia

22 lipca 1902
Warszawa

Data i miejsce śmierci

9 stycznia 1972
Zabrze

Zawód, zajęcie

architekt

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

doktor inżynier

Alma Mater

Politechnika Warszawska

Rodzice

Władysław i Aleksandra z Kowalewskich

Małżeństwo

Karolina Dietz d’Arma

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Życiorys

edytuj

Był synem Władysława i Aleksandry z Kowalewskich. Ukończył szkołę kadetów marynarki w Petersburgu, studiował w Kijowie i Warszawie, gdzie w 1933 roku ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej[3]. Pobierał też nauki na Wydziale Architektury kierowanym przez Adolfa Szyszko-Bohusza przy Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie[4]. W latach 1929–1931 pracował w Urzędzie Miejskim w Katowicach, później do wybuchu wojny prowadził własną pracownię architektoniczną. Należał do Deputacji Administracyjnej do spraw urbanistyczno-estetycznych przy magistracie katowickim. Szef górnośląskiego SARP w latach 1933–1939. W 1937 roku na zamówienie Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego opracował koncepcję i projekt powtarzalny szkół powszechnych. Był członkiem[5] Polskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Województwa Śląskiego[6].

 
Kościół garnizonowy pw. Św. Kazimierza Królewicza w Katowicach

W okresie okupacji niemieckiej w latach 1939–1945 przebywał w Krakowie. W 1945 roku został dyrektorem Państwowego Przedsiębiorstwa Budowlanego Zjednoczenia Śląsko-Dąbrowskiego w Katowicach[7], a następnie dyrektorem naczelnym Śląsko-Dąbrowskiego Zjednoczenia Przedsiębiorstw Budowlanych. Ponownie wybrany szefem górnośląskiego SARP w latach 1947–1949. W latach 1951–62 pracował w Biurze Projektów i Studiów Budownictwa Przemysłowego w Poznaniu, pełniąc funkcję Głównego Architekta Poznania[8]. Od 1963 roku pracował w Zakładzie Badań Naukowych GOP PAN w Zabrzu[9]. W 1967 obronił na Politechnice Warszawskiej pracę doktorską „Miasto Zabrze. Jego przeobrażenia i rozwój przestrzenny”[10] pod kierunkiem Gerarda Ciołka i Hanny Adamczewskiej-Wejchert[11]. Był pracownikiem Instytutu Urbanistyki i Architektury w Katowicach.

Był kolekcjonerem miniatur. W 1969 roku część jego zbiorów zakupiło Muzeum w Pszczynie, w dalszych latach powiększając kolekcję o prawie 100 obiektów, dzięki czemu wystawa ukazuje różnorodność miniatury polskiej oraz obcej w okresie ponad trzystu lat[12].

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[1].

Realizacje

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Pamięci Architektów Polskich – Leon Dietz d’Arma [online], archimemory.pl [dostęp 2017-06-07].
  2. Lidia Kruczek, Leon Dietz d’Arma – twórca kolekcji miniatur. Sylwetka i warsztat zbieracza, [w:] Stowarzyszenie Historyków Sztuki Sesja Mecenas, kolekcjoner, odbiorca. Materiały Sesji Historyków Sztuki. Katowice 1981, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984, s. 204, ISBN 83-01-05003-9.
  3. Lech Kłosiewicz, Warszawska szkola architektury 1915-1965: 50-lecie Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
  4. Aneta Borowik, Słownik architektów, inżynierów i budowniczych związanych z Katowicami w okresie międzywojennym, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2012, ISBN 978-83-226-2106-6.
  5. Sprawozdanie Polskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Województwa Śląskiego za rok 1930, Katowice 1931 [dostęp 2017-06-04].
  6. Józef Piłatowicz, Ruch stowarzyszeniowy inżynierów i techników polskich do 1939 r. T. 2, Słownik polskich stowarzyszeń technicznych i naukowo-technicznych do 1939 r., Naczelna Organizacja Techniczna Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych Główna Komisja FSNT NOT ds. Seniorów i Historii Ruchu Stowarzyszeniowego, 2005, ISBN 83-921738-2-1 [dostęp 2017-06-07].
  7. P.P.B wykonało plan roczny, „Trybuna Robotnicza” (273 (1317)), 23 października 1948, s. 5.
  8. Zbigniew Zakrzewski, Wspominam Poznań: fakty i refleksje, Wydawn. Poznańskie, 1986, s. 320, ISBN 978-83-210-0631-4.
  9. Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk w Zabrzu [online], ipispanzabrze.pl [dostęp 2017-06-07] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-18].
  10. Leon Dietz d’Arma, Miasto Zabrze. Jego rozwój i przeobrażenia przestrzenne, [w:] Kroniki miasta Zabrza, Zabrze: Muzeum w Zabrzu, Towarzystwo Miłośników Zabrza, 1973 (6/1973).
  11. Leon Dietz d’Arma, beta.architektura.warszawa.sarp.org.pl [dostęp 2017-06-07] [zarchiwizowane 2023-12-01].
  12. Gabinet Miniatur [online], Muzeum Zamkowe w Pszczynie [dostęp 2017-06-08].
  13. Gorlice i okolice na starej widokówce [online], www.widokowki.gorlice.pl [dostęp 2017-06-08].
  14. Jacek Broszkiewicz, Katowice – reflektorem po mieście, Urząd Miejski w Katowicach, s. 56.
  15. Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 83. ISBN 83-913341-0-4.
  16. Ryszard Nakonieczny, Szkieletowe budownictwo stalowe; szkoły i ośrodki rekreacji – czyli trzy odsłony śląskiej idei postępu i nowoczesności w architekturze, [w:] Teresa Dudek-Bujarek (red.), Oblicza sztuki 20-lecia międzywojennego na obszarze obecnego województwa śląskiego: materiały z sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki Oddziału Górnośląskiego w Katowicach, 24-25 marca 2011 roku, Katowice: Oddział Górnośląski Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 2011, s. 27.
  17. Kościół Garnizonowy pw. św. Kazimierza Królewicza w Katowicach [online], Portal Turystyki Aktywnej [dostęp 2017-06-07].
  18. Małgorzata Baczyńska, Osiedle Oficerskie w Krakowie, [w:] Jerzy Wyrozumski, Jacek Purchla (red.), Rocznik krakowski, t. LXXX, Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 2014, s. 171, ISSN 0080-3499.
  19. Archiwum Urzędu Miasta Katowice, Akta Budowlane sygnatura 1/871)
  20. Witryna Szkoły Podstawowej nr 17 w Katowicach [online] [dostęp 2017-06-07].
  21. Michał Bulsa i inni, Domy i gmachy Katowic, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka Grzegorz Grzegorek, 2013, s. 176, ISBN 978-83-63780-00-5.
  22. Piotr Tabaczyński, KATOWICE moje miasto: Kasyno Oficerskie [online], KATOWICE moje miasto, 29 grudnia 2013 [dostęp 2017-06-07].
  23. Ivan Dublianski, Kamil Bielak, Pustków, „Centralny Okręg Przemysłowy” [dostęp 2017-06-07].