Leon Dietz d’Arma
Leon Dietz d’Arma (ur. 22 lipca 1902 w Warszawie, zm. 9 stycznia 1972 w Zabrzu[1]) – polski architekt okresu modernizmu, kolekcjoner związany z Górnym Śląskiem[2].
Data i miejsce urodzenia |
22 lipca 1902 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
9 stycznia 1972 |
Zawód, zajęcie |
architekt |
Narodowość |
polska |
Tytuł naukowy |
doktor inżynier |
Alma Mater | |
Rodzice |
Władysław i Aleksandra z Kowalewskich |
Małżeństwo |
Karolina Dietz d’Arma |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujBył synem Władysława i Aleksandry z Kowalewskich. Ukończył szkołę kadetów marynarki w Petersburgu, studiował w Kijowie i Warszawie, gdzie w 1933 roku ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej[3]. Pobierał też nauki na Wydziale Architektury kierowanym przez Adolfa Szyszko-Bohusza przy Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie[4]. W latach 1929–1931 pracował w Urzędzie Miejskim w Katowicach, później do wybuchu wojny prowadził własną pracownię architektoniczną. Należał do Deputacji Administracyjnej do spraw urbanistyczno-estetycznych przy magistracie katowickim. Szef górnośląskiego SARP w latach 1933–1939. W 1937 roku na zamówienie Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego opracował koncepcję i projekt powtarzalny szkół powszechnych. Był członkiem[5] Polskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Województwa Śląskiego[6].
W okresie okupacji niemieckiej w latach 1939–1945 przebywał w Krakowie. W 1945 roku został dyrektorem Państwowego Przedsiębiorstwa Budowlanego Zjednoczenia Śląsko-Dąbrowskiego w Katowicach[7], a następnie dyrektorem naczelnym Śląsko-Dąbrowskiego Zjednoczenia Przedsiębiorstw Budowlanych. Ponownie wybrany szefem górnośląskiego SARP w latach 1947–1949. W latach 1951–62 pracował w Biurze Projektów i Studiów Budownictwa Przemysłowego w Poznaniu, pełniąc funkcję Głównego Architekta Poznania[8]. Od 1963 roku pracował w Zakładzie Badań Naukowych GOP PAN w Zabrzu[9]. W 1967 obronił na Politechnice Warszawskiej pracę doktorską „Miasto Zabrze. Jego przeobrażenia i rozwój przestrzenny”[10] pod kierunkiem Gerarda Ciołka i Hanny Adamczewskiej-Wejchert[11]. Był pracownikiem Instytutu Urbanistyki i Architektury w Katowicach.
Był kolekcjonerem miniatur. W 1969 roku część jego zbiorów zakupiło Muzeum w Pszczynie, w dalszych latach powiększając kolekcję o prawie 100 obiektów, dzięki czemu wystawa ukazuje różnorodność miniatury polskiej oraz obcej w okresie ponad trzystu lat[12].
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[1].
Realizacje
edytuj- Kolonia akademicka im. Franciszka Fiericha Bratniej Pomocy Uniwersytetu Jagiellońskiego w Pławnej, wraz z Z. Zarębą. (1920)[13]
- Budynek Urzędu Miejskiego przy ulicy Młyńskiej z charakterystyczną krzywizną fasady[14], wraz z Lucjanem Sikorskim i Tadeuszem Łobosem[15] (1930)
- Kolonia robotnicza przy ulicy Michałkowickiej w Siemianowicach Śląskich (1931)[16]
- Projekt trybun i wejścia Toru Wyścigowego Towarzystwa Wyścigów Konnych Ziem Zachodnich w Katowicach Brynowie (1931)
- Kościół garnizonowy św. Kazimierza[17], ul. M. Skłodowskiej Curie, Katowice, współpraca Jerzy Zarzycki (1931)
- Budynek kas Totalizatora Towarzystwa Wyścigów Konnych Ziem Zachodnich w Katowicach Brynowie (1932)
- Szkoła powszechna przy ulicy Bogucickiej w Katowicach (1933)
- Willa mieszkalna, ul. Garczyńskiego 3, Kraków (1934)[18]
- Przebudowa poczekalni-wystawy przy głównym wejściu budynku przy ulicy Kościuszki 30 w Katowicach (1935)[19]
- Szkoła podstawowa, ul. Dekerta w Katowicach Wełnowcu (1936)[20]
- Willa Jawa w Wiśle-Jonidle (1937)
- Szkoły powszechne w Bieruniu, Jaworzu, Tychach, Katowicach Ligocie i Pogwizdowie (1938–1939)
- Kasyno oficerskie w Katowicach[21], ul. Raciborska (1939)[22]
- Osiedle mieszkaniowe „Lignozy” w Pustkowie (1939)[23]
- Kaplica przy parafii pw. św. Stanisława BM w Pustkowie-Osiedlu
- Prowizoryczny dworzec autobusowy PKS w Katowicach ul. Zamkowa (1947)
Przypisy
edytuj- ↑ a b Pamięci Architektów Polskich – Leon Dietz d’Arma [online], archimemory.pl [dostęp 2017-06-07] .
- ↑ Lidia Kruczek , Leon Dietz d’Arma – twórca kolekcji miniatur. Sylwetka i warsztat zbieracza, [w:] Stowarzyszenie Historyków Sztuki Sesja Mecenas, kolekcjoner, odbiorca. Materiały Sesji Historyków Sztuki. Katowice 1981, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984, s. 204, ISBN 83-01-05003-9 .
- ↑ Lech Kłosiewicz , Warszawska szkola architektury 1915-1965: 50-lecie Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967 .
- ↑ Aneta Borowik, Słownik architektów, inżynierów i budowniczych związanych z Katowicami w okresie międzywojennym, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2012, ISBN 978-83-226-2106-6 .
- ↑ Sprawozdanie Polskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Województwa Śląskiego za rok 1930, Katowice 1931 [dostęp 2017-06-04] .
- ↑ Józef Piłatowicz , Ruch stowarzyszeniowy inżynierów i techników polskich do 1939 r. T. 2, Słownik polskich stowarzyszeń technicznych i naukowo-technicznych do 1939 r., Naczelna Organizacja Techniczna Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych Główna Komisja FSNT NOT ds. Seniorów i Historii Ruchu Stowarzyszeniowego, 2005, ISBN 83-921738-2-1 [dostęp 2017-06-07] .
- ↑ P.P.B wykonało plan roczny, „Trybuna Robotnicza” (273 (1317)), 23 października 1948, s. 5 .
- ↑ Zbigniew Zakrzewski , Wspominam Poznań: fakty i refleksje, Wydawn. Poznańskie, 1986, s. 320, ISBN 978-83-210-0631-4 .
- ↑ Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk w Zabrzu [online], ipispanzabrze.pl [dostęp 2017-06-07] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-18] .
- ↑ Leon Dietz d’Arma , Miasto Zabrze. Jego rozwój i przeobrażenia przestrzenne, [w:] Kroniki miasta Zabrza, Zabrze: Muzeum w Zabrzu, Towarzystwo Miłośników Zabrza, 1973 (6/1973) .
- ↑ Leon Dietz d’Arma, beta.architektura.warszawa.sarp.org.pl [dostęp 2017-06-07] [zarchiwizowane 2023-12-01] .
- ↑ Gabinet Miniatur [online], Muzeum Zamkowe w Pszczynie [dostęp 2017-06-08] .
- ↑ Gorlice i okolice na starej widokówce [online], www.widokowki.gorlice.pl [dostęp 2017-06-08] .
- ↑ Jacek Broszkiewicz , Katowice – reflektorem po mieście, Urząd Miejski w Katowicach, s. 56 .
- ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 83. ISBN 83-913341-0-4.
- ↑ Ryszard Nakonieczny , Szkieletowe budownictwo stalowe; szkoły i ośrodki rekreacji – czyli trzy odsłony śląskiej idei postępu i nowoczesności w architekturze, [w:] Teresa Dudek-Bujarek (red.), Oblicza sztuki 20-lecia międzywojennego na obszarze obecnego województwa śląskiego: materiały z sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki Oddziału Górnośląskiego w Katowicach, 24-25 marca 2011 roku, Katowice: Oddział Górnośląski Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 2011, s. 27 .
- ↑ Kościół Garnizonowy pw. św. Kazimierza Królewicza w Katowicach [online], Portal Turystyki Aktywnej [dostęp 2017-06-07] .
- ↑ Małgorzata Baczyńska , Osiedle Oficerskie w Krakowie, [w:] Jerzy Wyrozumski, Jacek Purchla (red.), Rocznik krakowski, t. LXXX, Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 2014, s. 171, ISSN 0080-3499 .
- ↑ Archiwum Urzędu Miasta Katowice, Akta Budowlane sygnatura 1/871)
- ↑ Witryna Szkoły Podstawowej nr 17 w Katowicach [online] [dostęp 2017-06-07] .
- ↑ Michał Bulsa i inni, Domy i gmachy Katowic, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka Grzegorz Grzegorek, 2013, s. 176, ISBN 978-83-63780-00-5 .
- ↑ Piotr Tabaczyński , KATOWICE moje miasto: Kasyno Oficerskie [online], KATOWICE moje miasto, 29 grudnia 2013 [dostęp 2017-06-07] .
- ↑ Ivan Dublianski , Kamil Bielak , Pustków, „Centralny Okręg Przemysłowy” [dostęp 2017-06-07] .