Legia Naddunajska

Legia Naddunajska (fr. Légion du Danube) – polska formacja wojskowa utworzona w dniu 8 września 1799 w Republice Batawskiej (obecna Holandia) z byłych żołnierzy armii austriackiej (Polaków), którzy dostali się do niewoli francuskiej lub zbiegli z szeregów wojsk austriackich.

Legia Naddunajska

Historia
Państwo	Republika Batawska Francja
Sformowanie	8 września 1799
Rozformowanie	1802
Tradycje
Rodowód	Legiony Polskie we Włoszech
Kontynuacja	3 Półbrygada Polska 113 Półbrygada Francuska
Dowódcy
Pierwszy	Karol Otto Kniaziewicz
Ostatni	Władysław Franciszek Jabłonowski
Działania zbrojne
Wojny napoleońskie
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	Wojska lądowe
Rodzaj wojsk	Piechota, kawaleria

January Suchodolski: Bitwa na San Domingo

Historia

Legia składała się z 4 batalionów piechoty, 4 szwadronów jazdy i kompanii lekkiej artylerii – łącznie 5970 żołnierzy. Początkowo oddziałami Legii Naddunajskiej dowodził generał Karol Otto Kniaziewicz.

Legioniści walczyli w latach 1800–1801 przeciw Austriakom w Armii Renu. Przyczynili się do zwycięstwa w bitwie pod Marengo w czerwcu 1800 i w bitwie pod Hohenlinden w grudniu tego samego roku. Po pokoju w Lunéville w lutym 1801 legia skierowana została do Włoch. Wielu legionistów, łącznie z Kniaziewiczem, podało się do dymisji, wyrażając tym swój protest przeciwko pominięciu sprawy polskiej w układach pokojowych z Austrią.

Po podaniu się do dymisji generała Kniaziewicza i odejściu części legionistów, legia przeformowana została w 3 Półbrygadę Polską, a następnie w 113 Półbrygadę Francuską i pod dowództwem generała Władysława Franciszka Jabłonowskiego wysłana latem 1802 na Saint-Domingue, gdzie została zdziesiątkowana przez choroby tropikalne i walki z miejscową ludnością, sprzeciwiającą się francuskiemu panowaniu. Legia Naddunajska przestała istnieć w grudniu 1802 (w marcu 1803 na Saint-Domingue przybyła 2 Półbrygada Polska będąca na żołdzie francuskim). Część legionistów nie kryła sympatii dla powstańców, za co dowódcy francuscy grozili im sądem wojennym. Około 400 Polaków przeszło na stronę rebeliantów i pomagało im w walce z Francuzami.

Ślady osiadłych na Santo Domingo Polaków obecne są w architekturze wiejskiej czy muzyce obecnego państwa Haiti. Istnieje tam też nieduża społeczność uważająca się za potomków polskich legionistów a nawet Polaków (zobacz Polonia na Haiti).

Zobacz też

• Legia Nadwiślańska

Bibliografia

• Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, Wydanie I, Tom 2.
• Szymon Askenazy: Napoleon a sprawa polska, t. 1-3, Warszawa-Kraków 1918.
• Stanisław Kirkor: Polacy w niewoli angielskiej w latach 1803-1814, Kraków 1981.
• Tadeusz Korzon: Dzieje wojen i wojskowości w Polsce, t. 2, Kraków 1912.
• Eligiusz Kozłowski, Mieczysław Wrzosek: Dzieje oręża polskiego 1794-1938, Warszawa 1973.
• Marian Kukiel: Dzieje wojska polskiego w dobie napoleońskiej 1795-1815, t. 1-2, 1920.
• Tadeusz Łepkowski: O polsko antylskim dramacie początków XIX w., w: Przegląd Historyczny, t. 71:1980, s. 809-817.
• Tadeusz Łepkowski: Haiti, początki państwa i narodu, Warszawa 1964.
• Jan Pachoński: Generał Jan Henryk Dąbrowski 1755–1818. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07252-3.
• Jan Pachoński: Legiony Polskie. Prawda i legenda 1794-1807, t. 1-4, Warszawa 1969-1979.
• Jan Pachoński: Polacy na Antylach i Morzu Karaibskim, Kraków 1979.
• Adam Skałkowski: Polacy na San Domingo, Poznań 1921.
• Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864, redakcja Janusz Sikorski, t. 1-2, Warszawa 1966.