Lampart jawajski

Lampart jawajski
	Panthera pardus melas
	(Cuvier, 1809)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Rodzina	kotowate
Rodzaj	lampart
Gatunek	lampart plamisty
Podgatunek	lampart jawajski
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lampart jawajski^[3] (Panthera pardus melas) – podgatunek lamparta plamistego, ssaka z rodziny kotowatych (Felidae), występujący wyłącznie na indonezyjskiej wyspie Jawa.

Taksonomia

Badania morfologiczne wskazują, że lampart jawajski różni się budową czaszki od innych azjatyckich podgatunków lamparta plamistego i jest odrębnym taksonem, który oddzielił się od innych podgatunków lamparta azjatyckiego w środkowym plejstocenie około 800 tys. lat temu. Wówczas mógł migrować na Jawę z Azji Południowej przez most lądowy omijający Sumatrę i Borneo^[4].

Opis

Lampart jawajski był początkowo opisywany jako czarna pantera z ciemnymi czarnymi plamami i srebrnoszarymi oczami^[5]. Ma albo zwyczajną, cętkowaną sierść z rozetami, albo fenotyp recesywny, co skutkuje czarną sierścią^[6].

Występowanie

Lampart jawajski przy wodopoju

Lampart jawajski występuje wyłącznie na indonezyjskiej wyspie Jawa. Wiadomo, że zamieszkuje parki narodowe Gunung Halimun, Ujung Kulon, Gunung Gede Pangrango, Ceremai, Merbabu, Merapi, Bromo Tengger Semeru, Meru Betiri, Ijen, Baluran i Alas Purwo^[7]. Zamieszkuje wzniesienia od poziomu morza do 2540 metrów od gęstych wilgotnych lasów równikowych po suche lasy liściaste. Poza obszarami chronionymi notowano go w lasach wtórnych, rolnictwie mieszanym i lasach produkcyjnych w latach 2008–2014^[6].

Zagrożenia

Lampartowi jawajskiemu zagraża utrata siedlisk, wyczerpywanie się baz ofiar i kłusownictwo w wyniku wzrostu populacji ludzkiej i ekspansji rolnictwa^[2]. Za główne zagrożenie dla lamparta jawajskiego uważa się również konflikt między miejscową ludnością a lampartami. Jawa straciła ponad 90% swojej naturalnej roślinności i jest jedną z najgęściej zaludnionych wysp na świecie. Lasy pierwotne pozostają jedynie w regionach górskich na wysokościach powyżej 1400 m (4593,18 ft)^[7].

Lampart jawajski jest wymieniony w załączniku I CITES^[2]. Podejmowane są wysiłki, aby odbudować populację i zapobiec jej wyginięciu. Przepisy łowieckie są ściśle egzekwowane. W 2005 roku Park Narodowy Gunung Halimun został powiększony trzykrotnie w stosunku do pierwotnego rozmiaru w celu ochrony lamparta jawajskiego, gibona srebrzystego i wojownika jawajskiego^[8].

Galeria

Myśliwy z upolowanym osobnikiem
Mieszkańcy w Holenderskich Indiach Wschodnich z zabitym osobnikiem (1912)
Czaszka, widok od przodu
Czaszka, widok z boku
Żuchwa

Przypisy

↑ Panthera pardus melas, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c H.H. Wibisono H.H. i inni, Panthera pardus ssp. melas, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2021-2.RLTS.T15962A50660931.en [dostęp 2024-07-07] (ang.).
↑ Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 138. ISBN 978-83-88147-15-9.
↑ Erik Meijaard. Biogeographic history of the Javan leopard Panthera pardus based on craniometric analysis. „Journal of Mammalogy”. 85 (2), s. 302–310, 2004. DOI: 10.1644/ber-010.
↑ Georges Cuvier. Recherches sur les espėces vivantes de grands chats, pour servir de preuves et d'éclaircissement au chapitre sur les carnassiers fossils. „Annales du Muséum National d'Histoire Naturelle”. XIV, s. 136–164, 1809.
↑ ^a ^b Hariyo T. Wibisono, Hariyawan Agung, H.A. Wahyudi, Erwin Wilianto. Identifying priority conservation landscapes and actions for the Critically Endangered Javan leopard in Indonesia: Conserving the last large carnivore in Java Island. „PLOS ONE”. 13 (6), 2018. DOI: 10.1371/journal.pone.0198369. PMID: 29949588. PMCID: PMC6021038. Bibcode: 2018PLoSO..1398369W.
↑ ^a ^b C. Santiapillai, W.S. Ramono. Status of the leopard (Panthera pardus) in Java, Indonesia. „Tiger Paper”. XIX (2), s. 1–5, 1992. [zarchiwizowane z adresu].
↑ Our projects [online], Wanicare Foundation, 21 grudnia 2019 [dostęp 2024-06-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-21] (ang.).

[itis-1] Panthera pardus melas, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] H.H. Wibisono H.H. i inni, Panthera pardus ssp. melas, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2021-2.RLTS.T15962A50660931.en [dostęp 2024-07-07] (ang.).

[miiz-3] Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 138. ISBN 978-83-88147-15-9.

[4] Erik Meijaard. Biogeographic history of the Javan leopard Panthera pardus based on craniometric analysis. „Journal of Mammalogy”. 85 (2), s. 302–310, 2004. DOI: 10.1644/ber-010.

[5] Georges Cuvier. Recherches sur les espėces vivantes de grands chats, pour servir de preuves et d'éclaircissement au chapitre sur les carnassiers fossils. „Annales du Muséum National d'Histoire Naturelle”. XIV, s. 136–164, 1809.

[:0-6] Hariyo T. Wibisono, Hariyawan Agung, H.A. Wahyudi, Erwin Wilianto. Identifying priority conservation landscapes and actions for the Critically Endangered Javan leopard in Indonesia: Conserving the last large carnivore in Java Island. „PLOS ONE”. 13 (6), 2018. DOI: 10.1371/journal.pone.0198369. PMID: 29949588. PMCID: PMC6021038. Bibcode: 2018PLoSO..1398369W.

[:1-7] C. Santiapillai, W.S. Ramono. Status of the leopard (Panthera pardus) in Java, Indonesia. „Tiger Paper”. XIX (2), s. 1–5, 1992. [zarchiwizowane z adresu].

[8] Our projects [online], Wanicare Foundation, 21 grudnia 2019 [dostęp 2024-06-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-21] (ang.).

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]