Krzysztof Skubiszewski
Krzysztof Jan Skubiszewski (ur. 8 października 1926 w Poznaniu, zm. 8 lutego 2010 w Warszawie[1][2]) – polski naukowiec i polityk, profesor nauk prawnych, specjalista w zakresie prawa międzynarodowego, minister spraw zagranicznych w latach 1989–1993. Kawaler Orderu Orła Białego.
 Krzysztof Skubiszewski (2005) | |
| Data i miejsce urodzenia |
8 października 1926 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
8 lutego 2010 |
| Minister spraw zagranicznych | |
| Okres |
od 12 września 1989 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Sędzia ad hoc Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości | |
| Okres |
od 1993 |
| |
| Odznaczenia | |
            
| |
Życiorys
edytujW 1939 został wraz z rodziną przez Niemców wypędzony do Generalnego Gubernatorstwa. Od 1940 do 1944 mieszkał w Warszawie, gdzie uczęszczał w ramach tajnych kompletów do szkoły średniej. Po powstaniu warszawskim znalazł się wraz z rodziną na Podlasiu. W 1945 uzyskał maturę w Białej Podlaskiej[3]. W 1949 ukończył studia na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego. W 1950 uzyskał stopień doktora na podstawie pracy pt. Warunki uzyskania członkostwa Organizacji Narodów Zjednoczonych. Promotorem jego doktoratu był Antoni Peretiatkowicz. Habilitował się w 1960 na podstawie rozprawy pt. Pieniądz na terytorium okupowanym. Studium prawnomiędzynarodowe ze szczególnym uwzględnieniem praktyki niemieckiej[3].
Był pracownikiem naukowym Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1948–1973. Uzyskał tytuły profesorskie, w tym w 1973 tytuł profesora zwyczajnego[4]. Specjalizował się w zakresie prawa międzynarodowego. Wykładał we Francji, Szwajcarii, Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Publikował prace naukowe i opracowania, był współautorem podręcznika do prawa międzynarodowego Prawo międzynarodowe publiczne. Zarys wykładu. Był członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk oraz Polskiej Akademii Umiejętności i pracownikiem naukowym Instytutu Nauk Prawnych PAN[5].
Pozostał bezpartyjny, po 1980 działał w Niezależnym Samorządnym Związku Zawodowym „Solidarność” oraz w Wielkopolskim Klubie Politycznym „Ład i Wolność”. W latach 1981–1984 wchodził w skład Prymasowskiej Rady Społecznej, a w okresie 1986–1989 był członkiem Rady Konsultacyjnej przy przewodniczącym Rady Państwa Wojciechu Jaruzelskim.
12 września 1989 został powołany na stanowisko ministra spraw zagranicznych w gabinecie Tadeusza Mazowieckiego. Utrzymał tę funkcję w kolejnych gabinetach – Jana K. Bieleckiego, Jana Olszewskiego i Hanny Suchockiej (ministrem był do 26 października 1993). 14 listopada 1990 wraz z Hansem-Dietrichem Genscherem podpisał układ graniczny między Polską a Niemcami, gwarantujący uznanie przez RFN granicy na Odrze i Nysie. W okresie jego urzędowania zapoczątkowane zostały rokowania dotyczące członkostwa Polski w Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO). Negocjował także zawarty 17 czerwca 1991 polsko-niemiecki traktat o dobrym sąsiedztwie. W 1992 jego nazwisko pojawiło się na tzw. liście Macierewicza[6].
Po odejściu z rządu został przewodniczącym Trybunału Rozjemczego USA-Iran oraz sędzią ad hoc Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w Hadze.
Zmarł 8 lutego 2010 po krótkiej chorobie związanej z kontuzją stawu biodrowego[3]. Został pochowany 18 lutego tego samego roku w Panteonie Wielkich Polaków w Świątyni Opatrzności Bożej.
Życie prywatne
edytujOdznaczenia, wyróżnienia i upamiętnienie
edytujKrzysztof Skubiszewski był odznaczony:
- Złotym Krzyżem Zasługi (1977)[7][8],
- Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1986)[3],
- Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (1993[7][9]),
- Orderem Orła Białego (1999)[7][10],
- Odznaką Honorową „Bene Merito” (2009)[11]
- Krzyżem Wielkim Orderu Piusa IX (Stolica Apostolska, 1991)[7],
- Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (1991)[7],
- Krzyżem Wielkiego Oficera Orderu Legii Honorowej (Francja, 1991)[7],
- Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Chile (1991)[7],
- Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej (1994)[7],
- Orderem Zasługi Dyplomatycznej II klasy (Korea Południowa, 1991)[7][12],
- Krzyżem Wielkim Komandorskim Orderu Wielkiego Księcia Giedymina (Litwa, 2001)[7][13],
- Odznaką Honorową za Naukę i Sztukę I klasy (Austria, 2002)[7].
Otrzymał tytuł doktora honoris causa m.in. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego[14]. Wspólnie z Hansem-Dietrichem Genscherem został laureatem ustanowionej w 1993 nagrody ministrów spraw zagranicznych Polski i Niemiec. W 1993 otrzymał Nagrodę im. Księdza Idziego Radziszewskiego Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. W 2005 został uhonorowany polsko-niemiecką nagrodą Pomerania Nostra, przyznawaną ludziom szczególnie zasłużonym dla Pomorza Zachodniego i Przedniego w sztuce, nauce lub polityce.
W 2014 w Instytucie Zachodnim im. Zygmunta Wojciechowskiego w Poznaniu otwarto Gabinet Ministra Krzysztofa Skubiszewskiego. Również w tym samym okresie jego imieniem nazwano jedno z nowych rond w Poznaniu (dzielnica Junikowo)[15]. W 2017 na budynku przy ul. Lewickiej 13/15 na warszawskim Mokotowie, w którym mieszkał, odsłonięto tablicę pamiątkową[16]. W 2020 jego imieniem nazwano aleję w stołecznym parku Tadeusza Mazowieckiego[17].
Przypisy
edytuj- ↑ Bartosz T. Wieliński: Krzysztof Skubiszewski nie żyje. wyborcza.pl, 8 lutego 2010. [dostęp 2020-07-28].
- ↑ Zmarł Krzysztof Skubiszewski – pierwszy minister spraw zagranicznych III RP. wp.pl, 8 lutego 2010. [dostęp 2020-07-28].
- ↑ a b c d Jan Sandorski. Profesor Krzysztof Skubiszewski (1926–2010). „Nauka”. Nr 1, s. 165–171, 2010. [dostęp 2020-07-28].
- ↑ Krzysztof Skubiszewski 12 IX 1989 – 25 X 1993. msz.gov.pl. [dostęp 2016-11-28].
- ↑ Prof. zw. dr hab. czł. koresp. PAN Krzysztof Skubiszewski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2010-02-08].
- ↑ Macierewicz będzie… gwiazdą telewizji. tvn24.pl, 16 listopada 2007. [dostęp 2016-11-27].
- ↑ a b c d e f g h i j k Krzysztof Jan Skubiszewski (8 października 1926 r. – 8 lutego 2010 r.). iz.poznan.pl. [dostęp 2016-10-09].
- ↑ Kto jest kim w Polsce. Warszawa: Interpress, 1989, s. 1196.
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 października 1993 r. o nadaniu orderu (M.P. z 1993 r. nr 65, poz. 574).
- ↑ Jerzy Kranz. Profesor Krzysztof Skubiszewski (1926–2010). „Państwo i Prawo”. Nr 7, 2010. [dostęp 2020-07-28].
- ↑ Wręczenie odznaczeń „Bene Merito” przez Ministra Spraw Zagranicznych Radosława Sikorskiego. msz.gov.pl, 13 listopada 2009. [dostęp 2010-02-08].
- ↑ Kto jest kim w Polsce. Beata Cynkier (red.). Warszawa: PAI, 2001, s. 863.
- ↑ Dekret Prezydenta Republiki Litewskiej o odznaczeniu Obywateli Rzeczypospolitej Polskiej Orderem Wielkiego Księcia Litewskiego Giedymina. W: Edmund Pawlak (red.): 10-ta rocznica wznowienia stosunków dyplomatycznych między Polską a Litwą: uroczysta sesja. Warszawa: Fundacja Wspierania Współpracy Polsko-Litewskiej im. Adama Mickiewicza w Warszawie (pod auspicjami Prezydenta RP), 2001, s. 185.
- ↑ Doktorzy Honoris Causa. uksw.edu.pl. [dostęp 2019-11-08].
- ↑ Krzysztof Nowicki: Jest już rondo Krzysztofa Skubiszewskiego. codziennypoznan.pl, 12 grudnia 2014. [dostęp 2016-11-28].
- ↑ Jarosław Osowski. Tablice dla twórców RP. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 20 grudnia 2017.
- ↑ Uchwała nr XXVII/816/2020 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 27 lutego 2020 r. w sprawie nadania nazwy obiektowi miejskiemu w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy. Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego, 9 marca 2020. [dostęp 2023-01-24].
Bibliografia
edytuj- Krzysztof Jan Skubiszewski (8 października 1926 r. – 8 lutego 2010 r.). iz.poznan.pl. [dostęp 2016-10-09].