Krajowa Partia Emerytów i Rencistów
Krajowa Partia Emerytów i Rencistów (KPEiR) – polska partia polityczna o lewicowym programie, która opowiada się m.in. za zmniejszeniem długu publicznego oraz walką z monopolami. Nadrzędnym celem partii jest obrona ludzi starszych, emerytów, rencistów i osób niepełnosprawnych przed obniżaniem poziomu życia i degradacją społeczną.
| Państwo | |
|---|---|
| Skrót |
KPEiR |
| Przewodniczący | |
| Data założenia |
5 czerwca 1994 |
| Adres siedziby |
ul. Koszykowa 59, lok. 15, 00-660 Warszawa |
| Ideologia polityczna | |
| Poglądy gospodarcze | |
| Liczba członków |
40 tys. (2004)[1] |
| Barwy | |
| Obecni posłowie |
0/460
|
| Obecni senatorowie |
0/100
|
| Obecni eurodeputowani |
0/53
|
| Obecni radni wojewódzcy |
0/552
|
| Strona internetowa | |
Przewodniczącymi partii byli kolejno Zenon Rumiński (1994–1998), Tomasz Mamiński (1998–2012), Tadeusz Staniewski (p.o.; 2012, 2012–2014) i Wojciech Kornowski (p.o.; 2012). Od 2014 liderem partii jest po raz drugi Tomasz Mamiński.
Historia Krajowej Partii Emerytów i Rencistów
edytujGeneza
edytujW drugiej połowie 1991 w Polsce zaczęły powstawać niezależnie partie zrzeszające emerytów i rencistów. Do końca 1993 funkcjonowało 7 dużych podmiotów. 20 listopada 1993 cztery największe – Polska Partia Emerytów i Rencistów w Bydgoszczy, Polska Partia Ochrony Emerytów i Rencistów w Łodzi, Polska Partia Emerytów i Rencistów „Jedność” w Koninie oraz Partia Emerytów i Rencistów w Koszalinie – zawarły porozumienie dotyczące ich zjednoczenia. Kongres zjednoczeniowy odbył się w dniach 4–5 czerwca 1994 w Przysieku[2][3].
1995
edytujW wyborach prezydenckich w 1995 partia poparła Tadeusza Zielińskiego (rzecznika praw obywatelskich, kandydata Unii Pracy)[3].
1997
edytujLiderami KPEiR w 1997 byli (według ogólnopolskiej listy kandydatów na posłów): Zenon Rumiński (szef partii), Jerzy Marek, Lucjan Patyk, Tomasz Mamiński i Eugeniusz Demski. W początkowym okresie swojego istnienia KPEiR postrzegana była jako organizacja wspierająca SLD (tzw. partia władzy drugiego typu), co doprowadziło do powstania konkurencyjnej, prawicowej „partii emeryckiej” pod nazwą Krajowe Porozumienie Emerytów i Rencistów Rzeczypospolitej Polskiej. Przed wyborami do KPEiR dołączyło dwóch byłych posłów prawicy: Tadeusz Gąsienica-Łuszczek (wybrany z listy KPN) i Paweł Saar (wybrany z listy BBWR). W wyborach parlamentarnych 21 września 1997 KPEiR (komitet wyborczy zarejestrowany we wszystkich 52 okręgach wyborczych) uzyskała 284 826 głosów, tj. 2,18% poparcia i nie weszła do parlamentu.
1998
edytujNowym przewodniczącym partii został Tomasz Mamiński[3]. W wyborach samorządowych 11 października 1998 partia KPEiR zawarła porozumienie wyborcze z PSL i UP, pod nazwą Przymierze Społeczne.
2000
edytujW 2000 KPEiR współpracowała z nowo powstałą Polską Unią Gospodarczą. W wyborach prezydenckich poparła ubiegającego się o reelekcję Aleksandra Kwaśniewskiego[3].
2001
edytujWybory parlamentarne w 2001 przyniosły pierwszy sukces – szef partii Tomasz Mamiński został posłem z listy koalicji SLD-UP, a ponadto KPEiR otrzymała z budżetu państwa jednorazową dotację podmiotową w wysokości 1 889 650,14 zł oraz coroczną subwencję na działalność statutową (2002 – 704 982 zł; 2003 – 1 007 117 zł; 2004 – 1 973 409 zł; 2005 – 1 973 409 zł).
2002
edytujJednak już w 2002 poseł Tomasz Mamiński został wykluczony z klubu SLD. W efekcie KPEiR wystartowała samodzielnie w wyborach samorządowych 27 października 2002 i zdobyła 127 299 głosów, tj. 1,14% poparcia, nie uzyskując mandatów w sejmikach województw. Niespodziewanie w odbywających się jednocześnie wyborach na prezydenta miasta stołecznego Warszawy Tomasz Mamiński poparł kandydata PO – Andrzeja Olechowskiego, który odpadł już w pierwszej turze wyborów.
2004
edytujW wyborach do Parlamentu Europejskiego 13 czerwca 2004 KPEiR współtworzyła porozumienie wyborcze pod nazwą Koalicyjny Komitet Wyborczy KPEiR-PLD, na który głosowało 48 667 wyborców, czyli 0,8% elektoratu.
2005
edytujW wyborach parlamentarnych w 2005, po zerwaniu krótkotrwałego sojuszu z Samoobroną RP, KPEiR założyła własny komitet wyborczy, który został jednak rozwiązany. Ostatecznie partia wystartowała z list Ogólnopolskiej Koalicji Obywatelskiej.
2006
edytujW wyborach samorządowych w 2006 KPEiR w większości województw zblokowała swoje listy wyborcze z PO i PSL. W skali kraju zdobyła 358 708 głosów, tj. 2,97% poparcia i nie uzyskała mandatów w sejmikach województw. Otrzymała jednak 7 mandatów radnych (2 radnych powiatowych i 5 radnych gminnych). W kadencji 2006–2010 na podstawie porozumienia z PO w zarządzie województwa pomorskiego zasiadała działaczka KPEiR Krystyna Pajura (odwołano ją w styczniu 2010 po zmianie marszałka[4]; pod koniec tej kadencji z partią związała się radna sejmiku pomorskiego wybrana z listy Samoobrony RP Barbara Błaszkowska).
2007
edytujW wyborach parlamentarnych w 2007 KPEiR założyła własny komitet wyborczy, jednak wycofała się z udziału w wyborach i nie udzieliła oficjalnego poparcia innym partiom.
2009
edytujW wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2009 kandydaci KPEiR wystartowali z list koalicji SLD-UP, jednak nie uzyskali oni żadnego z 7 mandatów eurodeputowanych, które przypadły komitetowi.
2010
edytujW wyborach samorządowych w 2010 KPEiR wystawiła listy do sejmików w 13 województwach, uzyskując łącznie 1,82% głosów, co było 5. wynikiem w skali kraju. Partia nie osiągnęła w żadnym województwie progu wyborczego, a najlepszy wynik uzyskała w województwach: pomorskim (4,14%), lubuskim (3,96%) i łódzkim (3,05%). KPEiR zdobyła także 5 mandatów w radach gmin oraz 1 w radach miast.
2011
edytuj22 marca 2011 KPEiR podpisała porozumienie o wspólnym starcie w wyborach parlamentarnych tym samym roku z Partią Regionów oraz Stowarzyszeniem Demokratycznym (przeciwną przewodnictwu Pawła Piskorskiego częścią Stronnictwa Demokratycznego). Ostatecznie jednak do wspólnego startu nie doszło, a KPEiR zawarła porozumienie z Sojuszem Lewicy Demokratycznej. Wielu członków KPEiR, m.in. sekretarz generalny partii Tadeusz Staniewski oraz były minister budownictwa Andrzej Aumiller, znalazło się na listach tego ugrupowania. Jeden z wiceprzewodniczących KPEiR Sławomir Słomka został z kolei kandydatem partii Polska Jest Najważniejsza. Nieoficjalnie niektórzy działacze KPEiR znaleźli się też na listach Polskiej Partii Pracy – Sierpień 80. Żaden z członków KPEiR nie uzyskał mandatu w Sejmie.
2012
edytuj19 kwietnia 2012 szef partii Tomasz Mamiński złożył rezygnację z funkcji, a jego obowiązki przejął Tadeusz Staniewski. Doszło również do innych zmian w najwyższych władzach partii. M.in. sekretarzem generalnym KPEiR został Andrzej Pstrokoński. 31 maja Tadeusza Staniewskiego na funkcji p.o. przewodniczącego zastąpił Wojciech Kornowski, a wybory nowych władz przewidziano na 20 września. Liderem partii ponownie został Tadeusz Staniewski, a Wojciech Kornowski wraz z grupą działaczy (m.in. Andrzejem Aumillerem i dotychczasowym wiceszefem KPEiR Andrzejem Kiselką) założył Partię Emerytów Rencistów Rzeczypospolitej Polskiej (istniejącą formalnie do 2017). KPEiR nawiązała w listopadzie bliską współpracę z SLD.
2014
edytujW 2014 KPEiR podpisała porozumienie o ścisłej współpracy z SLD, jednak jej działacze nie znaleźli się na listach wyborczych do Europarlamentu. 7 maja na szefa KPEiR ponownie wybrany został Tomasz Mamiński. W wyborach samorządowych 16 listopada KPEiR była, wraz z Sojuszem Lewicy Demokratycznej i Unią Pracy, członkiem koalicji SLD Lewica Razem, z ramienia której wystawiła kandydatów na radnych na różnych szczeblach.
2015
edytujW wyborach parlamentarnych w 2015 kilku działaczy KPEiR kandydowało do Sejmu z list Zjednoczonej Lewicy, która nie uzyskała mandatów.
2018
edytujW czerwcu 2018 KPEiR była wśród organizacji reaktywujących koalicję SLD Lewica Razem, choć wcześniej (w maju) na Podkarpaciu przyłączyła się do Koalicji Obywatelskiej. We wrześniu partia związała się z KO na poziomie ogólnopolskim, deklarując start z jej list (do czego nie doszło).
2019
edytujW wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2019 ugrupowanie nie wystartowało. W wyborach parlamentarnych w 2019 partia zarejestrowała własny komitet wyborczy, jednak również nie wzięła w nich udziału.
Od 2020
edytujW wyborach prezydenckich w 2020 KPEiR poparła Waldemara Witkowskiego, przewodniczącego UP. W późniejszych wyborach (parlamentarnych, samorządowych i europejskich) partia nie brała udziału.
Program
edytujKPEiR skupia się w zasadzie wyłącznie na ochronie ekonomicznej emerytów i rencistów. Deklaruje brak poglądów światopoglądowych, określając się jako ogólnonarodowa partia środka. Poglądy ekonomiczne sprowadzają się do poglądów lewicowych z naciskiem na sprawiedliwość społeczną[2]. Mimo tego popiera wolny rynek oraz własność prywatną[5].
Przypisy
edytuj- ↑ Krystyna Paszkiewicz: Partie i koalicje polityczne III Rzeczypospolitej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2004, s. 54. ISBN 83-229-2493-3.
- ↑ a b Krystyna Paszkiewicz: Partie i koalicje polityczne III Rzeczypospolitej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2000, s. 38. ISBN 83-229-2051-2.
- ↑ a b c d Krajowa Partia Emerytów i Rencistów, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-06-24].
- ↑ Struk zacznie marszałkować w cieniu konfliktu o zarząd [online], dziennikbaltycki.pl, 19 lutego 2010 [dostęp 2022-01-05].
- ↑ Krystyna Paszkiewicz: Partie i koalicje polityczne III Rzeczypospolitej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2000, s. 39. ISBN 83-229-2051-2.
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona internetowa Krajowej Partii Emerytów i Rencistów (archiwum). kpeir.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-29)].