Koło wielkie
Koło wielkie – największe koło, jakie można wpisać w kulę. Jego średnica jest równa średnicy kuli, a samo koło dzieli ją na dwie symetryczne połowy, zwane półkulami. Innymi słowy: koło wielkie to przecięcie kuli z płaszczyzną przechodzącą przez jej środek[1].
Okręgi wielkie
edytujW polskiej literaturze przyjęło się używać terminu „koło wielkie” także w odniesieniu do największych okręgów na sferze[a], choć w tym przypadku właściwy jest (rzadziej używany) termin „okrąg wielki”. Okręgiem wielkim jest równik; każde dwa przeciwległe południki łącznie również tworzą okręgi wielkie. Na sferze niebieskiej okręgami wielkimi są: horyzont, południk niebieski, równik niebieski, ekliptyka. Okrąg wielki przechodzący przez zenit i nadir nazywany jest kołem wierzchołkowym.
Okręgi wielkie są liniami geodezyjnymi na sferze. Ich łuki nazywa się ortodromami.
Uwagi
edytuj- ↑ Ta niekonsekwencja teoretycznie nie istnieje w literaturze anglosaskiej, gdzie używa się terminu great circle a nie great disk. Prawdopodobnie jest to błąd w tłumaczeniu (circle często oznacza „koło”), który się przyjął i utrwalił.
Przypisy
edytuj- ↑ Koło, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-09-15].
Bibliografia
edytuj- Jan Flis: Szkolny słownik geograficzny. Warszawa: WSiP, 1986, s. 16.
Linki zewnętrzne
edytuj- Joanna Jaszuńska, Okręgi wielkie, „Delta”, październik 2012, ISSN 0137-3005 [dostęp 2024-10-30].
- Eric W. Weisstein, Great Circle, [w:] MathWorld, Wolfram Research (ang.). [dostęp 2024-04-11].