Kaucja (łac. cautio – środek ostrożności, rozwaga) – określona suma pieniędzy (może też być hipoteka, weksel lub zastaw), której zadaniem jest zabezpieczenie roszczeń w przypadku niewywiązania się lub niedbałego wykonania umowy. Kaucja może być wykorzystana na pokrycie strat wynikłych z realizacji umowy.

W prawie cywilnym umowę kaucji uznaje się za umowę realną, na podstawie której dłużnik przenosi na własność wierzyciela pieniądze lub inne rzeczy zamienne celem zabezpieczenia ewentualnych roszczeń, jakie mogą powstać z istniejącego między nimi stosunku prawnego[1][2].

Często nazwy kaucja błędnie używa się na określenie instytucji prawa karnego procesowego, której prawidłowa nazwa to poręczenie majątkowe[3].

Rozliczenie podatkowe kaucji

edytuj

Kaucja pozostaje do dyspozycji danego podmiotu tylko przez określony czas, do momentu wywiązania się z określonego zobowiązania przez dłużnika. W momencie przyjęcia kaucji nie staje się ona przedmiotem opodatkowania, zabezpieczenie w postaci kaucji jest podatkowo neutralne, co oznacza, że dopóki wierzyciel nie zyska prawa do swobodnego dysponowania danymi pieniędzmi, nie uzyskał on przychodu[4].

W momencie powstania roszczenia powodującego zatrzymanie kaucji przez wierzyciela staje się ona kwotą należną, która powoduje zwiększenie stanu majątkowego wierzyciela, stając się źródłem dochodu. W momencie zmiany statusu kaucyjnego na kwotę należną następuje obowiązek podatkowy w ramach podatku dochodowego od osób fizycznych[5].

W ramach podatku dochodowego od osób fizycznych konieczne jest wykazanie kwoty należnej, a podstawą jej rozliczenia jest obustronnie zawarta umowa z potwierdzeniem otrzymania zapłaty oraz adnotacją dotyczącą powodów przejęcia na własność przekazanych w ramach kaucji środków pieniężnych[4].

Przypisy

edytuj
  1. Wyrok Sądu Najwyższego z 19 stycznia 2011 r., V CSK 204/10
  2. Wyrok Sądu Najwyższego z 25 maja 2016 r., V CSK 481/15
  3. Pojęcie zwolnienia za kaucją ma obecnie znaczenie historyczne. Kodeks Postępowania Karnego z 1928 używał słowa kaucja w tym znaczeniu (księga IV "Zapobieganie uchyleniu się od sądu" rozdział II "Kaucja i poręczenie" artykuł 173 i następne). Rozróżnienie polegało na tym że kaucję należało wnieść z góry, poręczenie było zobowiązaniem zapłaty określonej sumy w razie bezzasadnej absencji podejrzanego po wezwaniu sądu (art. 179). Kodeks z 1969 w artykule 225 i następnych używał tylko pojęcia poręczenie majątkowe, podobnie jak obecnie obowiązujący Kodeks z 1997 w art. 257, 266 i następnych.
  4. a b Czy kaucja jest przychodem? Jak ją rozliczyć? [dostęp: 2021-09-29]
  5. abc PIT podatki.gov.pl [dostęp: 2021-09-29]

Zobacz też

edytuj