Wikipedia

Katowice Murcki

Katowice Murcki – zlikwidowana stacja kolejowa[2] w Katowicach, w województwie śląskim, w Polsce. Została ona otwarta 24 czerwca 1870 na linii Kolei Prawego Brzegu Odry[1]. Zlikwidowano ją w 2012 roku[2].

Katowice Murcki
Ilustracja
Miejsce zlikwidowanej stacji
(widok w kierunku Katowic Ochojca)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Lokalizacja

Murcki

Data otwarcia

24 czerwca 1870[1]

Poprzednie nazwy

Emanuelsegen[2]
– 1868–1910
Emanuelssegen[2]
– 1910–1922 i 1939–1945
Murcki[2]
– 1922–1939 i 1945–1979

Rodzaj

stacja kolejowa

Dane techniczne
Liczba peronów

2[2]

Liczba krawędzi
peronowych

3[2]

Kasy

N

Linie kolejowe
Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, w centrum znajduje się punkt z opisem „Katowice Murcki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Katowice Murcki”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Katowice Murcki”
Ziemia50°12′08″N 19°01′23″E/50,202222 19,023056
Multimedia w Wikimedia Commons

W roku 2024 została przywrócona stacja kolejowa PKP Katowice Murcki ramach programu rządowego. [1]

Charakterystyka

edytuj

Stacja Katowice Murcki składa się z dwóch peronów i trzech krawędzi peronowych[2], a także z budynku dworca kolejowego położonego przy ul. Tartacznej, wyburzonego w 2018 roku[3].

Stacja znajduje się w południowej części miasta, w dzielnicy Murcki[4]. Na placu przed wyburzonym dworcem kolejowym nadal funkcjonuje przystanek komunikacji publicznej ZTM Murcki Dworzec PKP z którego wg stanu z września 2020 roku kursuje jedna linia (nr 973) oraz lokalni przewoźnicy[5].

Historia

edytuj
 
Budynek dworca przy ul. Tartacznej, wyburzony w 2018 roku
 
Przystanek autobusowy Murcki Dworzec PKP

Kolej do Murcek dotarła już w 1852 roku[6], kiedy to Kolej Górnośląska wybudowała łącznicę do kopalni „Murcki” (Katowice Murcki Towarowe), lecz nie wybudowano wówczas stacji pasażerskiej[7]. Powstanie zaś nowego połączenia przez Murcki, a także samej stacji jest związane za sprawą Towarzystwa Kolei Prawego Brzegu Odry, powstałego w 1868 roku. Linię kolejową łączącą Szopienice Północne i Dziedzice przez Murcki, Tychy i Pszczynę oddano do użytku 24 czerwca 1870 roku[8]. Była to wówczas część linii łączącej Wrocław z Dziedzicami przez Tarnowskie Góry, Bytom, Siemianowice Śląskie, Murcki i Pszczynę. Liczyła ona łącznie 256,97 km[1]. Ówcześnie powstała trasa na odcinku Murcki – Tychy stanowi fragment obecnej linii kolejowej nr 142[6][9].

Pociąg pasażerski z Pszczyny w pierwszym roku funkcjonowania przyjeżdżał do Murcek o godzinie 14:50 i miał tu 5 minut postoju[1]. Dnia 24 stycznia 1884 roku linię kolejową znacjonalizowano, a wraz z tym stację w Murckach[10].

Po nacjonalizacji przystąpiono do dalszej rozbudowy sieci kolejowej, związanej z rozwojem górnictwa węgla kamiennego. Na początku XX wieku przystąpiono do budowy magistrali z Sośnicy do Ligoty i przy okazji zmodernizowano w 1904 roku stację w Ligocie. Zmieniono również przebieg sieci kolejowej w kierunku Murcek – zlikwidowano dotychczasowe połączenie do kopalni Murcki, a wraz z nią wybudowano nowe przez Ochojec i stację w Murckach, stając się stacją węzłową dla trzech kierunków: Ligota, Szopienice Północne i Tychy[11]. Obecnie linia ta stanowi ona ciąg trasy kolejowej nr 142[6].

Dnia 24 czerwca 1950 roku oddano do użytku z Murcek połączenie do papierni w Czułowie przez dawną stację Katowice Murcki Towarowe[12]. Główna trasa biegnąca przez Katowice Murcki (nr 142) została zelektryfikowana 4 marca 1961 roku[6]. Odcinek trasy Murcki – Janów został zlikwidowany w 1966 roku[6]. Dnia 15 listopada 1968 roku oddano do użytku łącznik między Muchowcem a Murckami (linia nr 652). Dwa lata później został on zelektryfikowany[13].

Kasę biletową na dworcu zlikwidowano we wrześniu 1993 roku. Stację Katowice Murcki po zamknięciu przebudowano na posterunek odstępowy, przystanek osobowy i ładownię[2]. Ruch pasażerski przez Murcki został zawieszony 25 czerwca 1994 roku[6]. Przed 2000 rokiem zamknięto odcinek do stacji towarowej przy kopalni Murcki[12]. W czerwcu 2005 roku na odcinku od posterunku odgałęźnego Staszic do Katowic Murcek został zlikwidowany fragment linii nr 652 do Muchowca[13]. Dnia 6 maja 2008 roku posterunek odstępowy Katowice Murcki został zakończył funkcjonowanie. W latach 2010–2012 rozpoczęto likwidację infrastruktury – zlikwidowano perony, boczne tory, a także rozjazdy[2].

Dworzec kolejowy przed wyburzeniem pełnił funkcje mieszkalne, a wnętrza obiektu posłużyły również jako scenografia do filmu Lecha Majewskiego pt. Angelus. W czerwcu 2016 roku w dworcu kolejowym na piętrze wybuchł pożar, który strawił konstrukcję poddasza i dachu. W wyniku pożaru budynek wyłączono z użytkowania[14]. W dniu 9 października 2018 roku ceglany budynek dworca po 148 latach istnienia został zburzony[3].

W latach 2018–2020 wzdłuż zlikwidowanej stacji trwała przebudowa linii kolejowej nr 142 na całym odcinku Katowice Ligota – Tychy[15].

W ramach Rządowego programu budowy lub modernizacji przystanków kolejowych na lata 2021–2025 zaplanowano budowę przystanku kolejowego o tej samej nazwie w lokalizacji dawnej stacji z terminem do IV kwartału 2023 roku[16][17].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d Soida 1997 ↓, s. 48.
  2. ↑ a b c d e f g h i j Atlas Kolejowy Polski, Czech i Słowacji, Katowice Murcki [online], www.atlaskolejowy.net [dostęp 2020-09-12] (pol.).
  3. ↑ a b Bulsa i Szmatloch 2019 ↓, s. 34.
  4. ↑ Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2020-07-20]. (pol.).
  5. ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2020-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (pol.).
  6. ↑ a b c d e f Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny, Atlas linii kolejowych Polski 2010, Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2010, R16-R19, ISBN 978-83-926946-8-7.
  7. ↑ Soida 1997 ↓, s. 43.
  8. ↑ Wg Atlasu linii kolejowych Polski linię tę oddano do użytku 15 listopada 1868 roku
  9. ↑ Ogólnopolska Baza Kolejowa: Linia Katowice Ligota – Tychy (142). www.bazakolejowa.pl. [dostęp 2020-09-12]. (pol.).
  10. ↑ Soida 1997 ↓, s. 50.
  11. ↑ Soida 1997 ↓, s. 67.
  12. ↑ a b Ogólnopolska Baza Kolejowa: Linia Katowice Murcki – Katowice Murcki Towarowe. www.bazakolejowa.pl. [dostęp 2020-09-07]. (pol.).
  13. ↑ a b Ogólnopolska Baza Kolejowa: Linia Katowice Muchowiec – Katowice Murcki (652). www.bazakolejowa.pl. [dostęp 2020-09-07]. (pol.).
  14. ↑ Justyna Przybytek: Wyburzają dworzec w Murckach. Miał prawie 150 lat. katowice.naszemiasto.pl, 2018-10-08. [dostęp 2020-09-12]. (pol.).
  15. ↑ Kasper Fiszer: Katowice: Pociągi wracają na odcinek Ligota – Ochojec. www.rynek-kolejowy.pl, 2020-03-31. [dostęp 2020-09-08]. (pol.).
  16. ↑ W Katowicach będą cztery nowe przystanki kolejowe - PKP Polskie Linie Kolejowe S.A [online], plk-sa.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  17. ↑ Rządowy program budowy lub modernizacji przystanków kolejowych na lata 2021–2025 - Ministerstwo Infrastruktury - Portal Gov.pl [online], gov.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).

Bibliografia

edytuj
  • Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, ISBN 978-83-7729-502-1.
  • Krzysztof Soida (red.): Dzieje katowickiego okręgu kolejowego. Katowice: Śląska Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych, 1997.

Linki zewnętrzne

edytuj
Katowice Murcki
Linia 142 Katowice Ligota – Tychy (5,236 km)
   
podg. Staszic
odległość: 2,436 km
  
odległość: 3,108 km
Linia Katowice Murcki – Katowice Murcki Towarowe (0,000 km)
 
odległość: 1,973 km
Linia 652 Katowice Muchowiec – Katowice Murcki
   
podg. Staszic 		 
Linia Katowice Zawodzie – Katowice Murcki
   
KWK Staszic Szyb IV 		 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Katowice_Murcki&oldid=74945609”