Kanonicy Regularni od Pokuty

Cyriakowie
Pełna nazwa	Zakon Kanoników Regularnych od Pokuty
Nazwa łacińska	Ordo Canonicorum Regularium Mendicantium S. Mariae de Metro de Poenitentia Sanctorum Martyrum
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Data zatwierdzenia	1256

Cyriakowie, Zakon Kanoników Regularnych od Pokuty pod wezwaniem Świętych Męczenników, zwani na Litwie białymi augustianami, zaś w Krakowie markami – zakon rzymskokatolicki powstały w pierwszej połowie XIII wieku, na podstawie reguły św. Augustyna. Miejscem jego powstania był kościół Santa Maria de Metro w Rzymie. W roku 1256 zakon został zatwierdzony przez papieża Aleksandra IV.

Historia

Były to czasy wypraw krzyżowych. Zakon opiekował się rycerzami biorącymi udział w tych wyprawach, grzebał zmarłych i sprawował inne pomocnicze funkcje. Gdy czas wypraw krzyżowych się skończył, zakon zajął się działalnością duszpasterską, a szczególnie kaznodziejstwem i spowiadaniem wiernych, prowadził też działalność edukacyjną.

Strojem zakonnym był biały habit ze szkaplerzem. Nakładano na niego pelerynkę (mucet). Na szkaplerzu i na pelerynce zakonnicy nosili wyszyte czerwone serce z wbitym do niego krzyżem.

Do Polski zostali sprowadzeni z Pragi w roku 1257 przez księcia Bolesława Wstydliwego, z inicjatywy jego żony św. Kingi. Zostali osadzeni w kościele konwentualnym pod wezwaniem św. Marka, dlatego też nazywano ich w skrócie „markami”. Kościół ten ufundowała św. Kinga. Mieli swoje filie również w innych miejscach Polski, m. in w Trzcianie w województwie małopolskim, Pilicy i miasteczku Bogoria w dawnym woj. sandomierskim. Zakon miał swoje siedziby jeszcze na Litwie, m.in. w opactwie Widzieniszki k. Wilna.

Na początku XIX wieku zakon został skasowany. Najdłużej utrzymał się w Polsce, ostatnia jego prowincja została tu zlikwidowana w roku 1832.

Kanoników Regularnych od Pokuty cieszących się świątobliwością życia było kilku: bł. Michał Giedroyć, świątobliwy ks. Jakub Sojecki z Przyrowa oraz trzech anonimowych męczenników z kościoła św. Marka w Krakowie.

Kościół św. Marka,
Kraków ul. św. Marka 10.
Dawny klasztor marków
Kraków ul. Sławkowska 24.

Bibliografia

Aleksandra Młynarska: Było to w Trzcianie. Tuchów: Mała Poligrafia Redemptorystów w Tuchowie, 2003. ISBN 83-918669-04.
Herby Zakonów Krzyżowych działających w Polsce. [dostęp 2009-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-13)].
Średniowieczny kościół polski. [dostęp 2009-02-14].
Marian Morawczyński: Od Raby do Wisłoki – śladami pióra. Tarnów: Tarnowskie Tow. Kult. Tow. Przyjaciół Ziemi Dębickiej, 1995. ISBN 83-901529-8-3.
ks. Andrzej Bruździński: Kanonicy regularni od pokuty na ziemiach polskich. Wydawnictwo Unum. ISBN 83-89256-11-8.