Kamienica przy placu Wolności 11 w Katowicach
Kamienica przy placu Wolności 11 w Katowicach – zabytkowa kamienica mieszkalno-usługowa, położona przy placu Wolności 11 w Katowicach, w granicach dzielnicy Śródmieście. Została ona oddana do użytku w 1904 roku według projektu Georga Schalschy w stylu secesji z elementami neogotyku.
 nr rej. A/1491/92 z dnia 11 sierpnia 1992 roku
| |
 Kamienica od strony placu Wolności (2019) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
pl. Wolności 11, |
| Typ budynku |
kamienica mieszkalno-usługowa |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
Georg Schalscha |
| Kondygnacje |
4+1 |
| Rozpoczęcie budowy |
1903 |
| Ukończenie budowy |
1904 |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°15′33,1″N 19°00′46,5″E/50,259194 19,012917
| |
Historia
edytuj
Kamienicę budowano w latach 1903–1904[1], a powstała według projektu, który podpisał Georg Schalscha[2].
Przed 1909 rokiem w kamienicy działała firma Arnolda Benningfena „Samochody i wyroby gumowe”[3]. W 1935 roku właścicielką kamienicy była Maria Rzymełka. Zamieszkiwały ją osoby różnych profesji, w tym m.in.: konsul hiszpański Michał Alberg[4] i wiceprezes Wyższego Urzędu Górniczego inż. Stanisław Majewski. W kamienicy placówki miały wówczas siedziby następujące przedsiębiorstwa: biuro techniczne i spawalnicze Roberta Axmanna, Agencja Sprzedaży Drewna i spółka „Górnostephan”[5] zajmująca się budową szybów i robotami górniczo-wiertniczymi[3].
11 sierpnia 1992 roku budynek wpisano do rejestru zabytków nieruchomych województwa katowickiego pod nr. A/1491/92[1]. Ochroną objęto cały gmach[2].
W systemie REGON w połowie lipca 2023 roku były zarejestrowane 3 podmioty gospodarcze z siedzibą przy placu Wolności 11[6], w tym agencja artystyczna[7].
Charakterystyka
edytuj
Kamienica mieszkalno-usługowa położona jest przy placu Wolności 11 w Katowicach, w zachodniej części dzielnicy Śródmieście, w południowej pierzei zwartej zabudowy placu[1].
Jest to budynek murowany z cegły, wzniesiony na planie prostokąta z dwoma oficynami bocznymi, zwieńczony dwuspadowym kalenicowym dachem krytym dachówką[8]. Powierzchnia zabudowy kamienicy wynosi 313 m². Liczy 4 kondygnacje nadziemne i 1 podziemną[1].
Kamienica prezentuje cechy secesyjne z elementami neogotyku[1]. Fasada kamienicy jest sześcioosiowa i symetryczna. Na skrajnych osiach została ona zaakcentowała płytkimi ryzalitami zwieńczonymi mansardami zamkniętymi łukowo. Parter kamienicy jest otynkowany, boniowany pasowo, zaś wyższe kondygnacje mają ceglaną okładzinę z poziomymi pasami tynku w poziomie ślemion okiennych. Budynek posiada bogate detale stiukowe – obramienia okien z motywami roślinnymi i maswerkami, pas ornamentalny pod gzymsem koronującym i maswerkowo-roślina dekoracja mansard[8].
Otwory okienne są przeważnie prostokątne, a w ryzalitach na trzeciej i czwartej kondygnacji są zamknięte łukami koszowymi. Stolarka okienna jest cztero- i sześciokwaterowa ze ślemieniem, a w ryzalitach wielokwaterowa ze ślemieniem[8].
W środkowej osi umieszczona jest brama z czterodzielnym nadświetlem zwieńczonym łukiem oślego grzbietu, wypełnionym maską i dekoracją roślinną. Brama jest zintegrowana z klatką schodową. Sień ozdobiona jest architektoniczną stiukową dekoracją ścian, a sufit posiada fasety i podziały ramowe. Schody na drugiej kondygnacji są zabiegowe, a wyżej dwubiegowe. Są one metalowe z drewnianymi stopniami i balustradami[8].
Kamienica prócz wpisu do rejestru zabytków nieruchomych chroniona jest wpisem do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki. emapa.katowice.eu. [dostęp 2023-07-15]. (pol.).
- ↑ a b Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 2023-07-15]. (pol.).
- ↑ a b Jerzy Abramski, Ulice Katowic, Zawiercie: Graf-Mar, 2000, s. 42-43, ISBN 83-913341-0-4 (pol.).
- ↑ Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, Katowice 2018, s. 278.
- ↑ Księga adresowa miasta Wielkich Katowic 1935/36 r., Katowice: Dr. E. Kwaśnik, s. 158 (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Baza internetowa REGON. wyszukiwarkaregon.stat.gov.pl. [dostęp 2023-07-14]. (pol.).
- ↑ PRYM ART. prymart.pl. [dostęp 2023-07-15]. (pol.).
- ↑ a b c d H. Rojkowska, I. Kęder, Studium historyczno-urbanistyczne Katowic w granicach administracyjnych. Katowice, pl. Wolności 11, Opublikowano w: Miejski System Zarządzania – Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki, Kraków: Pracownie Konserwacji Zabytków „ARKONA” Sp. z o.o. Pracownia Dokumentacji Naukowo-Historycznej, 1993, s. 1 (pol.).