Juraszowa
Juraszowa – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Podegrodzie (najmniejsza miejscowość gminy).
| wieś | |
 Remiza OSP w centrum wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
400–450 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
268[2] |
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Kod pocztowy |
33-386[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KNS |
| SIMC |
0460411 |
Położenie na mapie gminy Podegrodzie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego  | |
 49°34′27″N 20°33′42″E/49,574167 20,561667[1]
| |
Położenie
edytujJuraszowa położona jest na wysokości od 400 do 450 m n.p.m. w Beskidzie Wyspowym. Graniczy z: Podegrodziem, Rogami oraz Naszacowicami. Zajmuje 1,44 km² (2,2% powierzchni gminy)[4].
Toponimika nazwy
edytujNazwa wsi pochodzi od imienia Jurasz, należącego do właściciela wsi. Najstarszy zachowany zapis Iuraschowa pochodzi z 1427 roku. Jan Długosz w „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” zapisuje nazwę Juraszowej: Juraschowa.
Historia
edytujPierwsze wzmianki o Juraszowej pochodzą z 1427 roku. Wieś duchowna, własność klasztoru klarysek w Starym Sączu, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sądeckim województwa krakowskiego[5]. W okresie międzywojennym mieszkańcy Juraszowej wyróżniali się dużą aktywnością społeczną. We wsi działało Stronnictwo Ludowe. Młodzież zrzeszona była w związku młodzieży wiejskiej Wici. Prowadziło ono ożywioną działalność polityczną i kulturalną. Organizowano wspólne spotkania, wystawiano sztuki teatralne.
W okresie okupacji w Juraszowej działała tzw. Trójka wiejska, której zadaniem było wykrywanie szpiegów niemieckich, obserwacja ruchu wojsk[6].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii w Podegrodziu. We wsi działa gospodarstwo agroturystyczne.
Zabytki
edytuj- Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej – kaplica wzniesiona współcześnie. Od frontu dwie półkolumny, zwieńczone metalowym krzyżem, w wieżyczce sygnaturka, poniżej wizerunek Jana Pawła II, Chrystusa oraz gipsowe figurki Matki Boskiej Różańcowej i Serca Jezusa. Wewnątrz kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, a także obrazy Matki Boskiej Adorowanej i Matki Boskiej Bolesnej oraz oleodruk Pana Jezusa.
- Kaplica Jezusa Chrystusa Frasobliwego – kaplica wzniesiona w XIX wieku, z kamienia, otynkowana, kryta blachą, zamknięta półkoliście. Dach dwuspadowy z kamienną kulą na kalenicy, zakończony krzyżem. Od frontu szczyt trójkątny, z wnęką z rzeźbą Jezusa Chrystusa Frasobliwego. Wewnątrz oleodruki św. Anny, Serca Jezusa, św. Antoniego i św. Teresy
Sztuka
edytujWe wsi działają dwie artystki ludowe. Rozalia Zygmunt – zajmująca się plastyką obrzędową, tworzeniem kwiatów lachowskich, podłaźniczek, a także pisze wiersze. Bronisława Kwoka – wykonuje oryginalne kwiaty lachowskie zdobiące m.in. miejscowość, kapliczki obrazy[7][8].
OSP Juraszowa
edytujHistoria
edytujJednostka OSP Juraszowa została założona w 1964 z inicjatywy Michała Kałuzińskiego. Na początku jej rola sprowadzała się głównie do prowadzenia systematycznych kontroli przeciwpożarowych na terenie wchodzącym w zakres działania jednostki. 28 lipca 1974 roku wybudowano remizę. Strażacka siedziba mieściła wówczas garaż na samochód, kuchnię, sale zebrań i zabaw. W latach tych jednostka została doposażona w ubrania i niezbędny sprzęt bojowy. W 1977 straż po wielomiesięcznym staraniu otrzymała samochód Żuk. 30 czerwca 1992 wybudowano garaż oraz piwnicę i zaplecze magazynowe. W tym samym roku, 12 lipca zorganizowano (z czteroletnim opóźnieniem) jubileusz 25-lecia straży. 7 lipca 1996 miało miejsce poświęcenie sztandaru, ufundowanego przez Radę Gminy Podegrodzie. W 2002 zakupiono samochód Mercedes. W 2007 jednostka została wyposażona w system selektywnego wywoływania. Urządzenie to przyczynia się do szybszego powiadomienia druhów przez PSP Nowy Sącz o zaistniałym zdarzeniu. Obecnie OSP Juraszowa obejmuje swoim działaniem obszar miejscowości: Juraszowa i Rogi[9].
Wyposażenie
edytujNa wyposażeniu jednostki znajdują się: samochód Mercedes GBAM 2.7/16, motopompa oraz inne podstawowe sprzęty ratownicze i gaśnicze.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 47652
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 416 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Powierzchnia Juraszowej. [dostęp 2016-02-011]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-22)]. (pol.).
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 103.
- ↑ Informacje na stronie UG Podegrodzie. www.podegrodzie.pl, 2015-12-29. [dostęp 2016-10-21].
- ↑ Twórcy ludowi. www.podegrodzie.pl, 2015-12-29. [dostęp 2016-10-21].
- ↑ Twórcy ludowi na stronie GOK-u. gok-podegrodzie.net. [dostęp 2016-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-22)].
- ↑ Informacje o OSP Juarszowa. [dostęp 2016-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-21)].
Bibliografia
edytuj- Zenon Piotr Szewczyk: O pochodzeniu nazw miejscowych Gminy Podegrodzie i okolic. Nowy Sącz: UG Podegrodzie, Biblioteka Gminna w Podegrodziu, 2009. ISBN 978-83-60822-59-3.
- Kościoły i kapliczki w Gminie Podegrodzie. Podegrodzie: UG Podegrodzie, GOK Podegrodzie, 2004.
- Juraszowa. W: Jan Pastuszczak: Gmina Podegrodzie. Jacek Kula, Jerzy Nieć, Krzysztof Bodziony (ilustracje); Stanisław Mendelowski (redakcja). Krosno: P.U.W. „Roksana” Sp. z.o.o., 2006, s. 32. ISBN 83-7343-126-8.
Linki zewnętrzne
edytuj- Juraszowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 628.