Jung Wilne

Jung Wilne (jid. ‏יונג ווילנע‎, „Młode Wilno”) – modernistyczna żydowska grupa artystyczno-literacka działająca w Wilnie w latach 1927–1943. Nazwa Jung Wilne inspirowana była łódzką grupą artystyczną Jung Idysz. Twórczość grupy cechowały: ideologia jidyszyzmu, dbałość o zachowanie związku z żydowską tradycją kulturową Europy Środkowo-Wschodniej, niechęć do syjonizmu, umiarkowane dążenie do nurtów awangardowych sztuki, tendencje lewicujące i odniesienia do problematyki społecznej. Grupa wydawała almanach w języku jidysz, zatytułowany „Jung Wilne”, w którym zamieszczano utwory literackie oraz prace plastyczne. Artyści należący do grupy brali także udział w wystawach organizowanych w Wilnie i w innych miastach Polski, a także za granicą .

Artyści grupy Młode Wilno. Od prawej stoją: Szmerke Kaczergiński, Abraham Suckewer, Elchanan Wogler, Chaim Grade, Lejzer Wolf, siedzą: Mosze Lewin, Szejna Efron, Szymszon Kahan, Rachela Suckewer i Bencijon Michtom

Grupę Jung Wilne tworzyli m.in. literaci Elchanan Wogler, Lejzer Wolf, Mosze Lewin, Szymszon Kahan, Szmerke Kaczergiński, Perec Mirański, a także dwaj najwybitniejsi po II wojnie światowej pisarze żydowscy Chaim Grade i Abraham Suckewer. Z grupą współpracowali malarze Bencijon Michtom, Rachela Suckewer, Szejna Efron, Lejb Zameczek i Rafał Chwoles .

W pierwszej zbiorowej publikacji grupy znanej jako Der arajnmarsz fun Jung Wilne in der jidiszer literatur (Triumfalne wejście Młodego Wilna do literatury jidysz) z 11 października 1929 r., na łamach „Wilner Tog” ukazały się utwory następujących twórców: Lejzera Wolfa, Szymszona Kahana, Szlojme Belisa, Elchanana Woglera, Arona Piudika, Mosze Basina oraz Mosze Lewina.

Początki działalności Jung Wilne

Choć powszechnie znany jest przede wszystkim literacki dorobek grupy, to działalność zainicjowało przedsięwzięcie plastyczne. W 1927 została zorganizowana przez artystów wileńskich wystawa plastyczna „Od dziedzictwa synagogi do ulicy Szklanej”. Wystawa okazała się sukcesem i zadziałała inspirującą na środowisko artystyczne Wilna. Inicjatorami zintegrowania wileńskiego pokolenia młodych artystów byli Szymszon Kahan i Szlojme Belis. Twórcy planowali początkowo włączyć do przedsięwzięcia nie tylko malarzy i literatów, ale też muzyków i kompozytorów, czego nie udało się jednak urzeczywistnić, i Jung Wilne stała się grupą artystyczno-literacką skupiającą literatów i malarzy, co było charakterystyczne dla wielu ruchów awangardowych lat 20.

Pierwszym malarzem, który na stałe związał się z Jung Wilne, był Michtom. On to tworzył jej wizerunek, projektując jej emblemat, okładki tworzonej gazety, a także portretując członków ugrupowania. Do scalenia tworzącej się grupy artystyczno-literackiej przyczynił się także charyzmatyczny Mosze Kulbak, nauczyciel literatury i poeta, który wprawdzie w 1928 przesiedlił się do Mińska, lecz jego twórczość i osobowość nadal oddziaływały na młodych artystów.

Zobacz też

• Trupa Wileńska
• Jung Idysz

Bibliografia

• Joanna Lisek: Jung Wilne – żydowska grupa artystyczna. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2005, seria: Bibliotheca Judaica, 1. ISBN 83-229-2670-7.
• Magdalena Tarnowska: „Jung Wilne”. W: Polski słownik judaistyczny. Dzieje – kultura – religia – ludzie. Oprac. Zofia Borzymińska i Rafał Żebrowski. T. 1: A–K. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 724–725, seria: Słowniki. ISBN 83-7255-126-X. [dostęp 2017-12-31].