John Ralston Saul

John Ralston Saul
Data i miejsce urodzenia	19 czerwca 1947 ; Ottawa
Narodowość	kanadyjska
Język	angielski
Dziedzina sztuki	literatura, filozofia
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

John Ralston Saul (ur. 19 czerwca 1947 w Ottawie) – kanadyjski pisarz, filozof i ekonomista, prezes PEN Clubu, przez „The New York Times” nazwany „filozofem politologów”. Autor powieści i książek krytycznych.

Jako eseista, Saul jest szczególnie znany ze swoich komentarzy na temat natury indywidualizmu, obywatelstwa i publicznego dobra; słabości społeczeństw kierowanych przez menadżerów lub technokratów; niezrozumienia różnic pomiędzy przywództwem i menedżeryzmem; strategii wojskowej, szczególnie niekonwencjonalnej wojny; roli wolności słowa i kultury; i z jego krytyki współczesnych poglądów ekonomicznych.

Życiorys

Urodzony w Ottawie, w Kanadzie, Saul studiował na uniwersytecie McGill w Montrealu i w King’s College w Londynie, gdzie w 1972 roku otrzymał doktorat za pracę na temat modernizacji Francji w czasach Charles de Gaulle’a. Następnie pracował przy tworzeniu narodowej spółki naftowej Petro-Canada w 1976 roku, jako asystent jej pierwszego prezesa, Maurice F. Strong, a w 1977 roku opublikował swoją pierwszą powieść The Birds of Prey (Drapieżne Ptaki). W późnych latach 70. i 80. często przebywał w Afryce Północnej i Azji Południowo-Wschodniej, wędrując z wojskami partyzantów. Z tych czasów pochodzą jego powieści, The Field Trilogy (Trylogia Fielda). To właśnie podczas tych długich pobytów w Afryce Północno-Zachodniej i Azji Południowo-Wschodniej był świadkiem tłumienia przez władze wolności słowa, opresji skierowanej przeciwko jego kolegom po piórze. To doświadczenie spowodowało, że zainteresował się działalnością PEN Clubu. W 2009 roku został wybrany na prezesa PEN Clubu, jako jedynie drugi, po Arthur Miller, północnoamerykański pisarz piastujący tę pozycję od momentu utworzenia tej organizacji w 1921 roku.

Jako powieściopisarz

Jego powieść polityczna Birds of Prey, umiejscowiona w gaullistowskiej Francji, została międzynarodowym bestsellerem. Saul opublikował następnie The Field Trilogy, zajmującą się kryzysem współczesnej władzy i jej konfliktem z jednostką. Trylogia obejmuje Baraka or The Lives, Fortunes and Sacred Honor of Anthony Smith, The Next Best Thing i The Paradise Eater, powieść, która zdobyła nagrodę Premio Internazionale Letterario we Włoszech. De Si Bons Americains jest pikarejską, szelmowską powieścią, w której Saul przedstawia obraz życia współczesnych nowobogackich Amerykanów.

Jako eseista

Jego eseje filozoficzne rozpoczęły się trylogią, na którą składają się bestseller Voltaire’s Bastards (Bękarty Woltera: dyktat rozumu na Zachodzie), polemiki filozoficzne Doubter’s Companion: A Dictionary of Aggressive Common Sense, i książka, która wyrosła z jego 1995 Massey Lectures, The Unconscious Civilization (Nieświadoma cywilizacja). The Unconscious Civilization zdobyła nagrodę Gubernatora Generalnego Kanady dla Literatury Faktu w 1996 roku.

Jego książki, odnoszą się do takich tematów jak dyktat rozumu niezrównoważonego przez inne ludzkie wartości, i jak może być on wykorzystywany do różnych celów, zwłaszcza w państwie, które wynagradza dążenie do władzy jako wartość samą w sobie. Saul argumentuje, że prowadzi to do deformacji pojęć takich jak ideologia, która jest przedstawiana jako prawda; racjonalnych, ale antydemokratycznych struktur korporacjonizmu, przez co rozumie kult małych grup; i użycia języka i wiedzy w celu ukrycia potocznego zrozumienia szkody, którą to wyrządza, oraz ukrycia innych wyborów dla społeczeństwa. Twierdzi, że wzrost znaczenia indywidualizmu, z pominięciem roli społeczeństwa, nie stworzył większej indywidualnej autonomii i samostanowienia, jak kiedyś miano nadzieję, lecz izolację i alienację. Nawołuje do dążenia do bardziej humanistycznego ideału, gdzie racjonalność jest zrównoważona innymi ludzkimi przymiotami, takimi jak zdrowy rozsądek, etyka, intuicja, kreatywność i pamięć, w imię wspólnego dobra, i przedstawia znaczenie nieskrępowanego języka.

Inne

John Ralston Saul jest współprzewodniczącym Instytutu Obywatelstwa Kanadyjskiego (Institute for Canadian Citizenship – ICC), który zachęca nowych Kanadyjczyków do aktywności obywatelskiej. Jest patronem i byłym prezesem kanadyjskiego Pen Clubu. Jest także założycielem i honorowym przewodniczącym “Francuskiego dla Przyszłości” (French for the Future), organizacji, która zachęca do dwujęzycznej francusko-angielskiej edukacji, przewodniczącym rady doradczej serii wykładów “LaFontaine-Baldwin Symposium”. Jest też patronem Planned Lifetime Advocacy Network (PLAN – organizacji zajmującej się osobami niepełnosprawnymi). On jest też Companion w Order Kanady (1999), i Kawaler w Order Sztuki i Literatury francuskie (1996). Od 1999 do 2006 roku, gdy jego żona Adrienne Clarkson była Gubernatorem Generalnym Kanady, pełnił funkcję vice-królewskiego małżonka. Poświęcił wtedy wiele czasu na kwestie wolności słowa, ubóstwa, edukacji publicznej i dwujęzyczności.

PEN Club

Saul został wybrany na prezesa Pen Clubu na okres trzech lat na dorocznym kongresie PEN Clubu w Linzu, w Austrii, w październiku 2009. Podczas kampanii argumentował na rzecz ginących języków i kultur, twierdząc, że ostateczną formą zniesienia wolności słowa jest utrata języka. Zwrócił szczególną uwagę na zagrożone rodzime języki. Wezwał do dalszej decentralizacji PEN Clubu, który ma 144 ośrodki w 102 krajach. Saul twierdzi, że literatura i wolność słowa są tym samym; nie można posiadać jednego bez drugiego. Saul zeznawał w Komisji Praw Człowieka Parlamentu Europejskiego w sprawie utraty wolności słowa w Tunezji, wygłosił prezentację przed Europejską Rada ds. Uchodźców na Wygnaniu i opublikował esej o pisarzach na wygnaniu, który został przetłumaczony na kilka języków.

Wybrane książki

Fikcja literacka

The Birds of Prey (Drapieżne Ptaki) (1977)
Baraka (1983)
The Next Best Thing (1986)
The Paradise Eater (1988)
De si bons Américains (1994)

Literatura faktu

Voltaire’s Bastards: The Dictatorship of Reason in the West (Bękarty Woltera: dyktat rozumu na Zachodzie) (1992)
The Doubter’s Companion: A Dictionary of Aggressive Common Sense (1994)
The Unconscious Civilization (Nieświadoma cywilizacja) (1995)
Le Citoyen dans un cul-de-sac?: Anatomie d’une société en crise (1996)
Reflections of a Siamese Twin: Canada at the End of the Twentieth Century (1997)
On Equilibrium: Six Qualities of the New Humanism (O równowadze: sześć cech nowego humanizmu) (2001)
The John W. Holmes Memorial Lecture (2004)
The Collapse of Globalism and the Reinvention of the World (Upadek globalizmu i ponowne wymyślenie świata) (2005)
Joseph Howe and the Battle for Freedom of Speech (2006)
A Fair Country: Telling Truths About Canada (2008)
Louis-Hippolyte LaFontaine and Robert Baldwin (2010)