Jemiołuszki

Jemiołuszki
	Bombycillidae
	Swainson, 1831
	; Przedstawiciel rodziny – jemiołuszka zwyczajna (B. garrulus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	jemiołuszki
	Typ nomenklatoryczny
	Bombycilla cedrorum Vieillot, 1808
Rodzaje
	Bombycilla Vieillot, 1808
	Bombycilla Vieillot, 1808
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Jemiołuszki^[4], jemiołuszkowate (Bombycillidae) – monotypowa rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes).

Zasięg występowania

Rodzina obejmuje gatunki zamieszkujące w sezonie lęgowym tajgę i lasotundrę północnej części Eurazji i Ameryki Północnej; zimą migrują na południe^[5]^[6].

Cechy charakterystyczne

Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami:

długość ciała 15–23 cm; masa ciała 32–85 g^[7]
gęste, pastelowe upierzenie
na głowie zazwyczaj czubek
odżywiają się pokarmem zwierzęcym i roślinnym
gatunki północne inwazyjne.

Systematyka

Etymologia

Bombycilla: gr. βομβυξ bombux, βομβυκος bombukos – jedwab; nowołac. cilla – ogon; od niemieckiej nazwy Seidenschwanz – „jedwabny ogon” dla jemiołuszki zwyczajnej. B. Meyer w 1822 roku wziął pod uwagę zdrobnienie nazwy bombyx^[8]^[9].

Podział systematyczny

Klasyfikacja biologiczna rodziny nie jest jednoznaczna. Tradycyjnie zaliczano tu w randze podrodzin jemiołuszki (Bombycillinae), jedwabniczki (Ptilogonatinae) i persówki (Hypocoliinae). Dwie ostatnie zostały wydzielone jako odrębne rodziny Ptilogonatidae i Hypocoliidae. W takim ujęciu do rodziny jemiołuszek zaliczany jest tylko jeden rodzaj z trzema gatunkami^[4]:

Rodzaj: Bombycilla
- Bombycilla garrulus – jemiołuszka zwyczajna
- Bombycilla japonica – jemiołuszka japońska
- Bombycilla cedrorum – jemiołuszka cedrowa

Dalsze badania genetyczne potwierdzają jednak bliskie pokrewieństwa pomiędzy wymienionymi taksonami^[10].

Przypisy

↑ Bombycillidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Bombycilla, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2012-08-01] (ang.).
↑ L.J.P. Vieillot: Histoire naturelle des oiseaux de l'Amérique Septentrionale: contenant un grand nombre d'espèces décrites ou figurées pour la première fois. Cz. 1. A Paris: Chez Desray, 1807, s. 88. (fr.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Bombycillidae Swainson, 1831 – jemiołuszki – Waxwings (wersja: 2019-05-01). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-20].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxwings and allies, tits, penduline tits. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-20]. (ang.).
↑ Waxwings (Bombycillidae). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).
↑ J. Mountjoy: Family Bombycillidae (Waxwings). W: J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 10: Cuckoo-shrikes to Thrushes. Barcelona: Lynx Edicions, 2005, s. 316–317. ISBN 84-87334-72-5. (ang.).
↑ Bombycilla, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-06] (ang.).
↑ B. Meyer: Taschenbuch der deutschen Vögelkunde, oder, Kurze Beschreibung aller Vögel Deutschlands. Frankfurt am Main: Verlegt von Friedrich Wilmans, 1822, s. 68. (niem.).
↑ G.M. Spellman, A. Cibois, R.G. Moyle, K. Winker & F.K. Barker. Clarifying the systematics of an enigmatic avian lineage: what is a bombycillid?. „Molecular phylogenetics and evolution”. 49 (3), s. 1036–1040, grudzień 2008. DOI: 10.1016/j.ympev.2008.09.006. PMID: 18824237.

Bibliografia

Mały słownik zoologiczny. Ptaki. Przemysław Busse (red.). T. 1. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991. ISBN 83-214-0563-0.

[itis-1] Bombycillidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Bombycilla, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2012-08-01] (ang.).

[Vieillot-3] L.J.P. Vieillot: Histoire naturelle des oiseaux de l'Amérique Septentrionale: contenant un grand nombre d'espèces décrites ou figurées pour la première fois. Cz. 1. A Paris: Chez Desray, 1807, s. 88. (fr.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Bombycillidae Swainson, 1831 – jemiołuszki – Waxwings (wersja: 2019-05-01). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-20].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxwings and allies, tits, penduline tits. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-20]. (ang.).

[ibc-6] Waxwings (Bombycillidae). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).

[hbw10-7] J. Mountjoy: Family Bombycillidae (Waxwings). W: J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 10: Cuckoo-shrikes to Thrushes. Barcelona: Lynx Edicions, 2005, s. 316–317. ISBN 84-87334-72-5. (ang.).

[8] Bombycilla, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-06] (ang.).

[Meyer-9] B. Meyer: Taschenbuch der deutschen Vögelkunde, oder, Kurze Beschreibung aller Vögel Deutschlands. Frankfurt am Main: Verlegt von Friedrich Wilmans, 1822, s. 68. (niem.).

[10] G.M. Spellman, A. Cibois, R.G. Moyle, K. Winker & F.K. Barker. Clarifying the systematics of an enigmatic avian lineage: what is a bombycillid?. „Molecular phylogenetics and evolution”. 49 (3), s. 1036–1040, grudzień 2008. DOI: 10.1016/j.ympev.2008.09.006. PMID: 18824237.

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]