Jędker, również Jędker Realista, właściwie Andrzej Wawrykiewicz[3] (ur. 1977 w Warszawie[3]) – polski raper, wokalista, autor tekstów, producent muzyczny i surfer. Członek zespołów WWO, Fundacja nr 1 i Monopol oraz kolektywu ZIP Skład. Prowadził również solową działalność artystyczną. Członek Akademii Fonograficznej ZPAV[4]. Właściciel wytwórni muzycznej Entyrecords LTD.

Jędker
Ilustracja
Jędker (2011)
Imię i nazwisko

Andrzej Wawrykiewicz

Pseudonim

Jędker, Jędker Realista, Jędker R., Jedi

Data i miejsce urodzenia

1977
Warszawa

Gatunki

trueschool hip-hop, hardcore rap, świadomy hip-hop, boom bap[1], pop-rap, disco, euro house[2]

Zawód

raper, tekściarz, wokalista, producent muzyczny, surfer

Aktywność

1996–2013, 2018–2019

Wydawnictwo

Prosto, Entyrecords LTD, Sony Music Entertainment Poland, Wiör Rec

Powiązania

Sokół, DJ Deszczu Strugi, Red, Robert M

Zespoły
WWO
RealHood
L.A.B.Z.
Fundacja nr 1
ZIP Skład
Monopol

Współpracował z takimi wykonawcami, jak Zipera, Mor W.A., Brahu, Numer Raz, Eldo, Pono, Bosski Roman, Popek, DJ Decks, Robert M, Fu, TPWC, czy HiFi Banda.

Działalność artystyczna

edytuj

Andrzej Wawrykiewicz działalność artystyczną rozpoczął w 1996 w formacji Fundacja nr 1. Rok później wraz z zespołem, a także członkami TPWC utworzył kolektyw ZIP Skład. Początkowo działalność grupy była skupiona w artystycznym podziemiu. Debiut fonograficzny rapera znalazł się na wydanej w 1998 kompilacji Hiphopowy raport z osiedla w najlepszym wykonaniu. Na płycie ukazały się dwa utwory ZIP Skład: „Koncerty” i „Nie warto”. Także w 1998 ZIP Skład gościł na płycie prekursorów hip-hopu w Polsce – zespołu Wzgórze Ya-Pa 3 pt. Ja mam to co ty. Następnie formacja podpisała kontrakt z należącą do Krzysztofa Kozaka wytwórnią R.R.X. W efekcie powstał debiutancki album grupy pt. Chleb powszedni, który ukazał się 6 września 1999[5].

Również w 1999, Jędker wraz z Sokołem założył zespół WWO[6]. Debiutancki album duetu zatytułowany Masz i pomyśl ukazał się 6 września 2000[7]. Materiał dotarł do 31. miejsca zestawienia OLiS. Gościnnie w nagraniach wzięli członkowie ZIP Składu, w tym m.in. Pono, Koras i Fu, a także DJ 600V, DJ Deszczu Strugi, Włodi i Pele znani z grupy Molesta Ewenement. Z wydanej przez koncern BMG płyty pochodziły przeboje „Obejrzyj sobie wiadomości” i „Jeszcze będzie czas” notowane na Szczecińskiej Liście Przebojów Polskiego Radia. Do piosenek powstały także teledyski. W międzyczasie Jędker wystąpił gościnnie na debiutanckim albumie Mor W.A. pt. Te słowa mówią wszystko. Zwrotki rapera znalazły się w utworze „To czego nie chcą...”.

W 2002, jako trio, z DJ-em Deszczu Strugi w składzie grupa zrealizowała drugi album pt. We własnej osobie[8]. Materiał ukazał się 28 października nakładem należącej do Sokoła oficyny Prosto. Produkcje albumu podjęli się m.in. Waco, White House oraz Noon. Płyta dotarła do 8. miejsca zestawienia OLiS, najwyższego w historii działalności WWO. Na albumie znalazł się prawdopodobnie najpopularniejszy utwór grupy pt. „Damy radę”. Piosenka znalazła się w zestawieniach Szczecińskiej Listy Przebojów oraz programu 30 ton – lista, lista przebojów, odpowiednio na 2. i 23. miejscu. Wydawnictwo uzyskało także nominację do nagrody polskiego przemysłu fonograficznego Fryderyka. Jędker natomiast gościł w międzyczasie na płytach PonaHołd (2002) i FusznikaFuturum (2002).

Kolejne dwa lata grupa intensywnie koncertowała. Jędker wraz z zespołem wziął udział m.in. w trasie „RBK Hip Hop Tour 2004”. Występy były promowane zrealizowaną w tym celu kompilacją różnych wykonawców U ciebie w mieście. 15 listopada 2005 jednocześnie ukazały się dwie płyty WWO: Życie na kredycie według pomysłu Jędkera oraz Witam was w rzeczywistości według pomysłu Sokoła[9][10]. Nagrania dotarły odpowiednio do 18. i 12 miejsca zestawienia OLiS. Po zakończonej w 2006 trasie koncertowej Jędker wyemigrował do Anglii. Raper nie zaprzestał jednak działalności artystycznej. Tego samego roku powołał projekt muzyki tanecznej pod nazwą Monopol, inspirowany dokonaniami Mory Kante i Sabriny Salerno[11]. W 2007 ukazał się wyprodukowany przez Jędkera debiutancki nielegal Popka Wyjęty spod prawa, rapera związanego z krakowskim zespołem Firma. Tego samego roku ukazał się debiut solowy Wawrykiewicza zatytułowany Czas na prawdę. Wydana w Polsce płyta znalazła się na 28. miejscu listy OLiS.

Również w 2007 raper powołał wytwórnię Entyrecords LTD[12]. Nakładem oficyny ukazał się drugi album Popka pt. HeavyWeight. Pod koniec roku ukazał się debiut nowego projektu Sokoła TPWCTeraz pieniądz w cenie. Na płycie znalazł się utwór „W aucie” z gościnnym udziałem Franka Kimono, powstały według pomysłu Jędkera. Piosenka odniosła sukces komercyjny, jednakże w aranżacji bez zwrotek Wawrykiewicza[13]. Przyczyną była jego nieobecność w trakcie prac nad teledyskiem[13]. Ostatecznie obraz powstał do zremiksowanej wersji z gościnnym udziałem Freda[13]. W 2008 ostatecznie uformował się skład zespołu Monopol. Rok później ukazał się pierwszy album formacji pt. Product of Poland 100%[14]. Pewną popularność zyskała pochodząca z płyty piosenka „Zodiak na melanżu”.

Drastyczna zmiana stylistyczna przysporzyła Jędkerowi fali krytyki, a także swoistego wykluczenia ze środowiska hip-hopowego[13]. 2010 rok to ostatnie nagrania rapera i współprace z innymi artystami w stylistyce hip-hopowej. Jędker gościł w utworach „Dzień jak co dzień” oraz „I żeby było normalnie”, które znalazły się na kompilacji różnych wykonawców Prosto Mixtape 600V. Także w 2010 ukazał się album z remiksami Monopolu pt. Remixed in Poland[15]. Materiał wydała należąca do rapera wytwórnia Entyrecords LTD. Na rynek muzyczny trafiła także reedycja debiutu ZIP Skład. Zaanonsowano także plan realizacji drugiej płyty formacji. Jednakże w wyniku kontrowersji narastających wokół osoby Jędkera, raper został usunięty ze składu w 2011[16]. 1 kwietnia, również 2011 ukazał się kolejny album Monopolu pt. Eko[17]. W międzyczasie Wawrykiewicz nawiązał współpracę z duetem Groovebusterz. Efektem była piosenka „Ta noc”, do której powstał również teledysk. Na początku 2013 zespół Monopol zakończył działalność[18].

Po wieloletniej przerwie Jędker wrócił z nowym wydawnictwem pt. X. Płyta ukazała się 7 stycznia 2019 nakładem Wiör Rec[19]. W 2020 ukazała się jego książka zatytułowana Dzienniki pokładowe rapera[20][21]. W 2022 premierę miał jego kolejny album pt. Y Natura Featy Taktyka[22].

Życie prywatne

edytuj
 
Jędker uprawiający wakeskating (2014)

Kształcił się w policealnej szkole reklamy oraz studiował w Wyższej Szkole Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku i Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie[23].

Wyczynowo uprawiał wakeskating, startował w ramach Pucharu Polski[23]. Po przerwaniu kariery muzycznej wyjechał z Polski, osiadł w Australii przebywając tam 3 lata i 3 miesiące, gdzie zajmował się surfingiem[23][24][25]. Uzyskał dyplom Leadership & Management na uczelni w Sydney[23][26].

Jego bratem jest Michał Wawrykiewicz (ur. 1971), adwokat, działacz inicjatywy Wolne Sądy[27][28].

Dyskografia

edytuj
Zobacz więcej w artykule ZIP Skład, w sekcji Dyskografia.
Zobacz więcej w artykule WWO, w sekcji Dyskografia.
Zobacz więcej w artykule Monopol (zespół muzyczny), w sekcji Dyskografia.
Albumy solowe
Rok Album Pozycja
na liście
POL
2007 Czas na prawdę 28[30]
2019 X
  • Data: 7 stycznia 2019[19]
  • Wydawca: Wiör Rec
2022 Y Natura Featy Taktyka
  • Data: 2022[31]
  • Wydawca: Wiör Rec
Single
Rok Tytuł Pozycja
na liście
Album
30 ton
[32]
2002 „Temat zakazany” – Pono (gościnnie: Fu, Jędker)[33] 37 Hołd
2007 „Rewers”[34] Czas na prawdę
„–” singel nie był notowany
Inne
Rok Utwór Album Źródło
2000 „To czego nie chcą...” – Mor W.A. (gościnnie: Jędker) Te słowa mówią wszystko [35]
2002 „Tabu – temat zakazany” – Pono (gościnnie: Jędker)
„Bałagan na strychu” – Pono (gościnnie: Jędker)
Hołd [36]
„Taki cel” – Fu (gościnnie: Jędker) Futurum [37]
2004 „Umiesz prawdę mówić” – Jażwa, Kosior, Jędker U ciebie w mieście (kompilacja) [38]
2006 „Normalne chłopaki” – Fred, Jędker, Hudy HZD, Pono Prosto Mixtape Deszczu Strugi (kompilacja) [39]
„Sposób na życie” – Pono (produkcja: Jędker)
„Historia jednego bucha” – Pono (produkcja: Jędker)
Tak to widzę [40]
2007 „Czemu to robisz?” – Bosski Roman (gościnnie: Jędker) Krak [41]
„Jak tu normalnie żyć” – Popek (gościnnie: Jędker)
„Na temat” – Popek (gościnnie: Jędker)
„Problem” – Popek (gościnnie: Jędker)
„To co straciłem” – Popek (gościnnie: Jędker)
Wyjęty spod prawa [42]
W aucie” – TPWC (gościnnie: Jędker) Teraz pieniądz w cenie [43]
2008 „Zabawa w chowanego” – Suja (produkcja: Jędker, gościnnie: Jędker, Jaźwa, Ward) Ulica nadaje [44][45]
„Chciałbym” – Popek (gościnnie: Jędker) HeavyWeight [46]
„Puszer” – HiFi Banda (gościnnie: Jędker) Fakty, ludzie, pieniądze – 5 minut mixtape [47]
2009 „Odbicie mojej duszy” – Zarys Zdarzeń (gościnnie: Jędker) Zarys zdarzeń [48]
„Mam moc” – Hudy HZD (gościnnie: Jędker) Wykorzystana chwila [49]
„Więzi muzyki” – Fundacja nr 1 (gościnnie: Jędker) Poste restante [50]
„Jak mam żyć?” – Robert M (gościnnie: Jędker) Taxi [51]
„Lekcja” – Meritum (gościnnie: Jędker) Meritum 2 [52]
2010 „Dzień jak co dzień” – Jędker, Diox, MadMajk Prosto Mixtape 600V (kompilacja) [53]

Teledyski

edytuj
Zobacz więcej w artykule ZIP Skład, w sekcji Teledyski.
Zobacz więcej w artykule WWO, w sekcji Teledyski.
Zobacz więcej w artykule Monopol (zespół muzyczny), w sekcji Teledyski.
Rok Tytuł Reżyseria/Realizacja Album Źródło
2007 „Rewers” Czas na prawdę [54]
„Wielkie miasto” (gościnnie: Popek, HiJack, Brad Strut, Kaczy) [55]
Inne
2009 „Ekskluzywny nokaut” – Fu (gościnnie: WWO, Marysia Starosta) Dwaem Media Group Retrospekcje [56]
2010 „Złudzenie” – TPWC (gościnnie: Jędker) Sebastian Perchel, Peri Films To prawdziwa wolność człowieka [57]
„I żeby było normalnie” – Felipe, VNM, Jędker, Pezet, Sokół, Brahu, Numer Raz, Eldo 1cell Prosto Mixtape 600V [58]
2011 „Ta noc” – Groovebusterz (gościnnie: Jędker) Adam Rosołowski [59]

Nagrody i wyróżnienia

edytuj
Zobacz więcej w artykule Monopol (zespół muzyczny), w sekcji Nagrody i wyróżnienia.
Zobacz więcej w artykule WWO, w sekcji Nagrody i wyróżnienia.
Rok Nagroda Kategoria Uwagi Źródło
2011 VIVA Comet Awards „Teledysk roku” – „I żeby było normalnie” – Felipe, VNM, Jędker, Pezet, Sokół, Brahu, Numer Raz, Eldo Nominacja [60]

Filmografia

edytuj
Rok Tytuł Uwagi Źródło
1987 Antygona Teatr Telewizji, jako paź Kreona, adaptacja dzieła Jeana Anouilha, reżyseria: Andrzej Łapicki [61][16]
2001 Mówią bloki człowieku 2 film dokumentalny, reżyseria: Joanna Rechnio [62]
2006 Ziomek rola dubbingowa, serial animowany, reżyseria: Laurent Nicolas [63]
2010 SkarLans reżyseria: Paweł Bilski [64][65]

Przypisy

edytuj
  1. WWO. rateyourmusic.com. [dostęp 2024-03-03]. (ang.).
  2. Monopol. rateyourmusic.com. [dostęp 2024-03-03]. (ang.).
  3. a b Jędker [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (pol.).
  4. Akademia Fonograficzna (Sekcja Muzyki Rozrywkowej) [online], ZPAV [dostęp 2010-10-03] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-21] (pol.).
  5. Radek Miszczak, Andrzej Cała: Beaty, rymy, życie: Leksykon muzyki hip-hop. Poznań: Kurpisz S.A., 2005, s. 509. ISBN 83-89738-75-9.
  6. Wizytówka – Jędker Realista [online], Hip-Hop.pl [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-14] (pol.).
  7. WWO – „Masz i pomyśl” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  8. WWO – „We własnej osobie” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  9. WWO – „Witam was w rzeczywistości” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  10. WWO – „Życie na kredycie” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  11. Taneczny projekt Roberta M i Jędkera [online], Onet.pl, 15 października 2009 [dostęp 2012-09-19] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-13] (pol.).
  12. Nowy label Jędkera Realisty – Entyrecords [online], Hip-Hop.pl, 5 marca 2008 [dostęp 2012-06-11] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-14] (pol.).
  13. a b c d Ewelina Potocka, Disco polo z wyższej półki [online], Onet.pl, 15 kwietnia 2011 [dostęp 2012-09-19] [zarchiwizowane z adresu 2012-01-16] (pol.).
  14. Monopol – „Product of Poland” [online], Onet.pl [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-14] (pol.).
  15. Płyta „Remixed in Poland” – Monopol [online], Onet.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-12-21] (pol.).}
  16. a b Pokolenie „Elo, Kurwa” [online], machina.pl, 3 grudnia 2011 [dostęp 2011-12-19] [zarchiwizowane z adresu 2012-01-08] (pol.).
  17. Płyta „Eko” – Monopol [online], Onet.pl [zarchiwizowane z adresu 2012-07-13] (pol.).
  18. Monopol kończy działalność [online], eska.pl, 1 marca 2013 [dostęp 2013-03-01] (pol.).
  19. a b Jędker – „X” [online], GlamRap.pl, 7 stycznia 2019 [dostęp 2019-01-07] (pol.).
  20. Mariusz Jop: Jędker napisał książkę kontrowersyjną i szczerą do bólu. glamrap.pl, 2020-10-01. [dostęp 2023-05-08].
  21. Dzienniki pokładowe rapera. minsk-mbp.sowa.pl. [dostęp 2023-05-08].
  22. Patryk, Jędker wrócił z kolejną płytą. Jest kilku gości!, rapnews.pl, 5 maja 2022 [dostęp 2023-05-08] [zarchiwizowane 2022-07-02].
  23. a b c d Michał Jośko: "Większość małolatów ciągnie grubą bekę z tuzów hip-hopu". Jędker, czyli niezgorzkniały realista. natemat.pl, 2020-07-27. [dostęp 2023-05-08].
  24. Co u Jędkera? „Teraz spełnia się jako surfer w Australii” [online], CGM, 9 czerwca 2016 [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-12].
  25. Patryk, Sokół i Jędker ze wspólnym zdjęciem: „wrzuć im, niech mają pożywkę”, rap-news.eu, 3 stycznia 2017 [dostęp 2017-09-11] [zarchiwizowane 2022-08-13].
  26. Bartek Strowski: Jędker: hejt jest jednym z powodów, dla których nie chcę mieszkać w Polsce. newonce.net, 2019-01-23. [dostęp 2023-05-08].
  27. CNE, Sokół: Wojtek Sokół RAP KONTENER odcinek #1. Czas 16 min. 32-47. sek.. youtube.com, 2022-04-12. [dostęp 2023-05-08].
  28. Michał Wawrykiewicz. infoveriti.pl. [dostęp 2023-05-08].
  29. Jędker – „Czas na prawdę” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  30. Sprzedaż w okresie 14.05.2007 – 20.05.2007 [online], OLiS, 28 maja 2007 [dostęp 2010-02-22] (pol.).
  31. Jędker wydał z zaskoczenia nowy album ze sporą liczbą gości. Artysta promuje materiał teledyskiem. cgm.pl, 2022-05-05. [dostęp 2023-05-08].
  32. 30 ton – lista, lista przebojów – 4 kwietnia 2004 [online], CGM [dostęp 2012-07-28] [zarchiwizowane z adresu 2004-04-04] (pol.).
  33. Pono – „Temat zakazany” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  34. Jędker Realista – „Rewers” [online], Discogs [dostęp 2012-09-19] (ang.).
  35. Mor W.A. – „Te słowa mówią wszystko” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  36. Pono – „Hołd” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  37. Fu – ''Futurum'' [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  38. V/A – „U ciebie w mieście” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  39. V/A – „Prosto Mixtape Deszczu Strugi” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  40. Pono – „Tak to widzę” [online], Discogs [dostęp 2012-06-22] (ang.).
  41. Bosski Roman & Piero – „Krak” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  42. Popek – „Wyjęty spod prawa” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  43. TPWC – „Teraz pieniądz w cenie” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  44. Suja – „Ulica nadaje” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  45. Suja – „Ulica nadaje” [online], Discogs [dostęp 2012-06-22] (ang.).
  46. Popek – „HeavyWeight” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  47. HiFi Banda – „Fakty, ludzie, pieniądze – 5 minut mixtape” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  48. Zarys Zdarzeń – „Zarys zdarzeń” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  49. Hudy HZD – „Wykorzystana chwila” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  50. Fundacja #1 „Poste restante” – tracklista [online], Hip-Hop.pl [dostęp 2009-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2009-04-05] (pol.).
  51. Robert M – „Taxi” [online], Onet.pl [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-04] (pol.).
  52. Meritum – „Meritum 2” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  53. V/A – „Prosto Mixtape 600V” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  54. Jędker Realista – „Rewers” [online], YouTube, 7 lutego 2008 [dostęp 2017-10-13] (pol.).
  55. Jędker Realista feat. HiJack, Popek, Brad Strut, Kaczy – „Wielkie miasto” [online], YouTube, 7 lutego 2008 [dostęp 2017-10-13] (pol.).
  56. Fu „Ekskluzywny nokaut” ft. WWO – teledysk [online], Hip-Hop.pl [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2009-10-26] (pol.).
  57. Pono feat. Sokół „Złudzenie” [online], YouTube, 29 czerwca 2010 [dostęp 2010-06-28] (pol.).[martwy link]
  58. Felipe, VNM, Jędker, Pezet, Sokół... „I żeby było normalnie” [online], Hip-Hop.pl [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2010-04-13] (pol.).
  59. GrooveBusterz & Jędker (Monopol) – „Ta noc” – klip [online], CGM, 14 grudnia 2011 [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-20] (pol.).
  60. Ogłoszono nominacje do Viva Comet 2011 [online], CGM, 18 stycznia 2011 [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-16] (pol.).
  61. „Antygona” [online], filmpolski.pl [dostęp 2011-12-19] (pol.).
  62. Mówią bloki człowieku 1 i 2 – (dokument o Polskim HipHopie) [online], GlamRap.pl, 6 listopada 2011 [dostęp 2012-03-18] [zarchiwizowane z adresu 2012-06-02] (pol.).
  63. „Ziomek” (1998) [online], Filmweb [dostęp 2012-07-04] (pol.).
  64. Ruszają zdjęcia do „SkarLans” z Rafałem Mroczkiem i muzykami [online], Stopklatka.pl, 2 sierpnia 2010 [dostęp 2010-10-20] [zarchiwizowane z adresu 2012-09-13] (pol.).
  65. RED i Jędker zagrają w filmie z Mroczkiem! [online], dlaStudenta.pl, 3 sierpnia 2010 [dostęp 2017-10-13] (pol.).