Józef Kallenbach
Józef Henryk Kallenbach (ur. 12 listopada?/24 listopada 1861 w Kamieńcu Podolskim, zm. 12 września 1929 w Krakowie) – polski historyk literatury polskiej, wydawca, profesor, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
24 listopada 1861 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 września 1929 |
| Narodowość |
polska |
| Tytuł naukowy | |
| Małżeństwo |
Franciszka Stefania Pittet |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujSyn Henryka (1822–1890), księgarza i wydawcy, oraz Julii z Seemannów. W rodzinnym Kamieńcu był częstym gościem w dworku dr. Antoniego Rollego, którego opowieści o dziejach Podola zaraziły go miłością do kultury polskiej[1]. Nauki początkowe pobierał w domu. W 1880 zdał z wyróżnieniem[a] egzamin dojrzałości w C. K. IV Gimnazjum we Lwowie[2][3]. Ukończył studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, uzyskując w 1884 stopień doktora filozofii na podstawie rozprawy „Odprawa posłów greckich” Jana Kochanowskiego, jej wzory i geneza. Dzięki stypendium rządowemu dalsze studia odbywał za granicą, w Lipsku, Monachium i Paryżu, po czym w 1887 został docentem na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1889 wykładał jako profesor nadzwyczajny, następnie profesor zwyczajny na szwajcarskim Uniwersytecie we Fryburgu, później był profesorem historii literatury polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Wileńskiego, od 1904 Uniwersytetu Lwowskiego, od 1920 Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie był rektorem w latach 1928–1929[4]. Wykładał literaturę polską przedrozbiorową i romantyzm. W okresie lwowskim Kallenbach badał przede wszystkim twórczość Mickiewicza i Krasińskiego, zajął się też Słowackim. Jego prace dotyczące literatury staropolskiej są cennym źródłem historycznym. W latach 1886–1889 pracował w Bibliotece Akademii Umiejętności w Krakowie[5].
Był członkiem korespondentem Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu od 1893 roku[6], członkiem Akademii Umiejętności od 1906, członkiem poznańskiego Towarzystwa Naukowego, członkiem czynnym warszawskiego Towarzystwa Naukowego, członkiem zamiejscowym Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych we Lwowie. W Warszawie był dyrektorem Biblioteki Ordynacji Krasińskich. Sprawował stanowisko dyrektora Muzeum i Biblioteki Czartoryskich w Krakowie. Ponadto należał do kuratorium biblioteki w Kórniku, prezesem komitetu sprowadzenia zwłok Juliusza Słowackiego do Polski.
24 kwietnia 1929 Uniwersytet Poznański przyznał mu tytuł doktora honoris causa.
Zamieszkiwał przy ulicy Łobzowskiej 4 w Krakowie. Zmarł na serce 12 września 1929 w Krakowie[7]. Pochowany 14 września 1929 na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera Bb)[8]. Później szczątki przeniesiono na Cmentarz Łyczakowski we Lwowie (wobec niemożliwości powrotu do Kamieńca uważał Lwów, z którym był przez całe życie związany, za swoje miasto rodzinne). Grobowiec wykonał rzeźbiarz Witold Wincenty Rawski[9].
Małżeństwo i dzieci
edytuj19 lipca 1893 we Fryburgu poślubił Szwajcarkę, Franciszkę Stefanię Pittet (ur. 30 kwietnia 1871 we Fryburgu, zm. 31 marca 1956 w Brwinowie). Małżonkowie mieli syna Zygmunta – prawnika i działacza społecznego.
Wybrane publikacje
edytujOrdery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (7 listopada 1925)[14]
- Krzyż Oficerski Orderu Legii Honorowej (Francja)
- Krzyż Pro Ecclesia et Pontifice (Watykan)
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Aleksander Rasszczupkin, „Kamieniec Podolski. Antemurale Christianorum”, Kamieniec Podolski 2006.
- ↑ a b Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1880, Lwów 1880, s. 69 [dostęp 2022-04-06].
- ↑ Władysław Kucharski, Przegląd historyczny 50-lecia Gimnazjum IV im. Jana Długosza we Lwowie. Ósmacy i abiturienci, [w:] Władysław Kucharski (red.), Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie, Lwów 1928, s. 85 [dostęp 2022-04-06].
- ↑ Józef Kallenbach [online], Kalendarz historyczny [dostęp 2022-04-06].
- ↑ Zbysław Arct, Wybitni Polacy w służbie książki, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1983, ISBN 83-205-3473-9 [dostęp 2016-09-22].
- ↑ Sprawozdanie z Zarządu Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswylu za Rok ...., 1899, s. 8.
- ↑ Nekrologia, „Sztuki Piękne”, 5 (8-9), 1939, s. 360 [dostęp 2022-04-06].
- ↑ Lista osób zasłużonych pochowanych na Cmentarzu Rakowickim (1803–1939), [w:] Karolina Grodziska–Ożóg, Cmentarz Rakowicki w Krakowie, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987, s. 115, ISBN 83-08-01428-3.
- ↑ Stanisław Nicieja, Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988, s. 199 i 342, ISBN 83-04-02817-4.
- ↑ Józef Kallenbach, Adam Mickiewicz. T. 1 [online], polona.pl [dostęp 2020-01-17].
- ↑ Józef Kallenbach, Adam Mickiewicz. T. 2 [online], polona.pl [dostęp 2020-01-17].
- ↑ Józef Kallenbach, Zygmunt Krasiński : życie i twórczość lat młodych : (1812-1838). T. 1 [online], polona.pl [dostęp 2020-01-17].
- ↑ Józef Kallenbach, Zygmunt Krasiński : życie i twórczość lat młodych : (1812-1838). T. 2 [online], polona.pl [dostęp 2020-01-17].
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1082 „za wybitną twórczość naukową na polu historji literatury polskiej”.
Bibliografia
edytuj- Z kraju. Ś. p. Józef Kallenbach. „Kurier Warszawski”, s. 3, Nr 251 z 13 września 1929.
- Józef Spytkowski: Kallenbach Józef Henryk. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XI. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1964–1965, s. 491–493.
Linki zewnętrzne
edytuj- Prace Józefa Kallenbacha w serwisie Polona.pl
- Prace Józefa Kallenbacha w Federacji Bibliotek Cyfrowych