Indie Portugalskie
Indie Portugalskie (port. Índia Portuguesa, oficjalnie: Estado Português da Índia, Portugalskie Państwo Indii) – nazwa byłej kolonii portugalskiej na zachodnim wybrzeżu Indii, w skład której wchodziły trzy terytoria: Diu, Daman i Goa[2]. W skład terytorium Daman wchodził również obszar zwany Dadra i Nagarhaweli[3].
| prowincja zamorska | |||||
| 1510–1961 (1974) | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Siedziba | |||||
| Data powstania | |||||
| Data likwidacji | |||||
| Języki urzędowe | |||||
Położenie na mapie
| |||||
Historia
edytujPortugalskie panowanie w Indiach
edytujPortugalczycy dotarli do Indii wraz z wyprawą Vasco da Gamy w roku 1498. Początkowo próbowano prowadzić handel z Kozhikode, jednak szybko stosunki pomiędzy oboma stronami popsuły się i Portugalczycy musieli zdobywać towary siłą[4]. Skłoniło to Portugalczyków do rozpoczęcia ekspansji w Indiach. W 1505 roku Francisco de Almeida został mianowany wicekrólem Indii i podjął wyprawę mającą na celu założenie faktorii handlowej w Koczinie[5]. Wywołało to konflikt z dążącymi do monopolizacji handlu z Indiami Arabami[6]. W 1508 roku egipska wyprawa rozbiła Portugalczyków[7].
W roku 1510 Afonso de Albuquerque stanął na czele nowej wyprawy do Indii, w wyniku której Portugalczycy zniszczyli Sułtanat Bidżapuru i utworzyli trwałą faktorię handlową w Goa. W następnych latach Portugalczycy zdobyli w sposób zbrojny lub pokojowy nowe terytoria kosztem sułtana Gudźaratu: Daman (1531), Salsette, Bombaj i Baçaim (1534), oraz Diu (1535).
W roku 1661 Bombaj został przekazany Brytyjczykom. W 1739 Imperium Marathów podbiło większość portugalskich posiadłości w północnych Indiach. W 1779 roku do Indii Portugalskich włączono ostatni nabytek terytorialny – Dadra i Nagarhaweli.
Powrót do Indii
edytuj24 lipca 1954 roku hinduska organizacja paramilitarna Azad Gomantak Dal zajęła Dadrę, a 2 sierpnia Nagarhaweli. W Goa doszło do manifestacji zwolenników zjednoczenia z Indiami. Manifestacja została brutalnie stłumiona przez władze kolonialne. W odpowiedzi na to Indie rozpoczęły blokadę lądową Indii Portugalskich. Dadra i Nagarhaweli stała się de facto samorządną enklawą na terytorium Indii[8].
18 grudnia 1961 roku armia indyjska niespodziewanie przeprowadziła inwazję na terytoria portugalskie. Mimo zaciekłego oporu, dziesięciokrotnie mniej liczne siły portugalskie zostały pokonane w ciągu kilku godzin. W starciu z indyjskimi okrętami zatopiono portugalską fregatę „Afonso de Albuquerque”. Następnego dnia, 19 grudnia, rząd indyjski ogłosił oficjalnie przyłączenie Indii Portugalskich do Indii[9].
Obecna sytuacja
edytujPo zajęciu przez Indie dawne Indie Portugalskie stały się terytoriami związkowymi: Goa, Daman i Diu oraz Dadra i Nagarhaweli. Rząd portugalski odmawiał uznania indyjskiej władzy na tych terytoriach i wciąż posiadały one swoją oficjalną reprezentację w portugalskim parlamencie. Również ONZ nie uznało indyjskiej władzy nad tym terytorium, traktując indyjskie działania z 1961 roku jako agresję na suwerenny kraj.
Po rewolucji goździków w roku 1974 Portugalia nawiązała stosunki z Indiami i uznała terytorium Goa, Daman i Diu za część Indii, jednak jego mieszkańcy wciąż utrzymywali portugalskie obywatelstwo[3].
W 1987 roku obszar Goa, Daman i Diu zostało podzielony na stan Goa oraz terytorium związkowe Daman i Diu[10].
Od roku 2006 zgodnie z uchwałą portugalskiego parlamentu, obywatelstwo portugalskie przysługuje już jedynie tym osobom, które urodziły się za czasów panowania portugalskiego.
-
Daman na mapie z 1956 -
Diu na mapie z 1956 -
Dadra i Nagarhaweli na mapie z 1956
Przypisy
edytuj- ↑ Flags of portuguese colonies. Colonies’ flags proposal. Flags of the World. [dostęp 2013-07-06]. (ang.).
- ↑ Thomas Walters Venn, 59 - British Library: Asian and African Studies -> Mss Eur - Private Papers -> Mss Eur Photo Eur 217 -> 'The British Occupation of the Portuguese Settlements in India, Goa, Diu, Damaun,..., 1969 (ang.).
- ↑ a b TREATY BETWEEN THE GOVERNMENT OF INDIA AND THE GOVERNMENT OF THE REPUBLIC OF PORTUGAL ON RECOGNITION OF INDIA'S SOVEREIGNTY OVER GOA, DAMAN, DIU, DADRA AND NAGAR HAVELI AND RELATED MATTERS [1974] INTSer 53 [online], www.commonlii.org [dostęp 2021-01-01].
- ↑ M.G.S. Narayanan, Calicut: The City of Truth Revisited, 1 stycznia 2006.
- ↑ William Logan, Malabar Manual, Tom 2, 26 lipca 2011.
- ↑ Sreedhara Menon, A Survey of Kerala History, 1 stycznia 2019.
- ↑ Peter Padfield, Tide of Empires: 1481-1654.
- ↑ The Portuguese in India and Other Studies, 1500-1700 [online], Routledge & CRC Press [dostęp 2021-01-01] (ang.).
- ↑ A translation of an article “Passagem para a Índia” that was published on the magazine section of O Expresso of 8th Dec 2001 [online], web.archive.org, 24 grudnia 2010 [dostęp 2021-01-01] [zarchiwizowane z adresu 2010-12-24].
- ↑ Act No. 18: THE GOA, DAMAN AND DIU REORGANISATION ACT, 1987, 1987.