Gustav Leonhardt

Gustav Leonhardt
	; Gustav Leonhardt (2008)
Data i miejsce urodzenia	30 maja 1928 ; 's-Graveland
Data i miejsce śmierci	16 stycznia 2012 ; Amsterdam
Instrumenty	klawesyn, organy
Gatunki	muzyka dawna
Aktywność	1950–2012
Powiązania	Frans Brüggen; Anner Bylsma; Nikolaus Harnoncourt; Barthold Kuijken; Sigiswald Kuijken; Wieland Kuijken
	Współpracownicy
	Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis; Universal Edition
	Zespoły
	Leonhardt Consord
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gustav Maria Leonhardt (ur. 30 maja 1928 w 's-Graveland^[1]^[2], zm. 16 stycznia 2012 w Amsterdamie^[2]^[3]) – holenderski klawesynista, organista, dyrygent, muzykolog i wykładowca akademicki; jeden z pionierów wykonawstwa historycznego koncertujący w Europie i Ameryce Północnej^[1]^[2]. Uznawany jest za autorytet w zakresie wykonawstwa muzyki dawnej, a jego repertuar obejmował większość literatury klawesynowej epok renesansu i baroku^[4]. Dokonał nagrania ponad 150 albumów, w tym 70 z muzyką solową^[5] zawierającą m.in. kompozycje Johanna Sebastiana Bacha takie jak Suity angielskie i partity (dwukrotnie) czy Wariacje Goldbergowskie (trzykrotnie)^[6].

Życiorys

Pochodził z muzycznej rodziny; jego ojciec był członkiem lokalnego Towarzystwa Bachowskiego. W wielu 6 lat rozpoczął naukę gry na fortepianie i wiolonczeli, a cztery lata później na klawesynie^[7]. W latach 1947–1950 studiował grę na organach i klawesynie u Eduarda Müllera w Schola Cantorum Basiliensis w Bazylei^[1]^[2], gdzie utrzymywał kontakt z zespołem Augusta Wenzingera^[2], a od 1950 do 1951 kształcił się w zakresie dyrygentury u Hansa Swarowsky’ego na Uniwersytecie Wiedeńskim^[1]^[2]. Debiutował w Wiedniu, gdzie w 1950 wykonał Sztukę fugi J.S. Bacha.

Leonhardt podczas koncertu w Brugii (2009)

W latach 1952–1955 prowadził klasę klawesynu w wiedeńskiej Musikaakademie, od 1954 zaś także w konserwatorium w Amsterdamie. W tym samym mieście piastował stanowisko organisty w Kościele Walońskim^[2]. W 1962 i 1969 wykładał na Uniwersytecie Harvarda^[1]^[2] jako profesor wizytujący^[2].

W 1980 został, razem z Nikolausem Harnoncourtem, laureatem Nagrody Erazma^[8] za nagranie kantat J.S. Bacha, za które uhonorowani zostali również nagrodą Gramophone Special Achievement. Odznaczony komandorią francuskiego Orderu Sztuki i Literatury (2007) oraz komandorią belgijskiego Orderu Korony (2008)^[9]. 12 grudnia 2011 po koncercie w paryskim Théâtre des Bouffes du Nord ogłosił wycofanie się z życia koncertowego^[5].

Był żonaty ze skrzypaczką Marie Leonhardt (1928-2022^[10])^[2].

Leonhardt podczas wręczenia nagrody Zilveren Anjer w Algemene Bank Nederland (Amsterdam, 27 czerwca 1967)

W 1955 założył Leonhardt Consord – zespół grający muzykę XVII i XVIII wieku na instrumentach dawnych^[1]^[2]. W latach 1972–1990^[2] dokonał, wspólnie z Harnoncourtem, nagrań wszystkich Bachowskich kantat^[1]^[11], które zostały wydane przez Teldec (wśród wykonawców-solistów w nagraniach wziął udział m.in. René Jacobs)^[11]. Leonhardt był również kolekcjonerem klawesynów^[1] i samodzielnie dobierał instrument do nagrań^[1]^[2]. Jako solista wykonywał przeważnie utwory J.S. Bacha, Louisa Couperina, Johanna Jakoba Frobergera Girolama Frescobaldiego. W nagraniach muzyki kameralnej współpracował m.in. z Fransem Brüggenem, Annerem Bylsmą, Nikolausem Harnoncourtem oraz braćmi Sigiswaldem, Bartholdem i Wielandem Kuijken^[1]^[2]. Był także redaktorem m.in. wydania dzieł Jana Pieterszoona Sweelincka^[1]^[2] oraz dokonywał nagrań na historycznych organach w Holandii i Niemczech. Jako dyrygent prowadził wykonaniami m.in. L'Europe galante André Campry, Mieszczanina szlachcicem Jeana-Baptiste’a Lully’ego oraz Pigmaliona Jeana-Philippe’a Rameau. Wykonywał również partię klawesynu w dużych kompozycjach J.S. Bacha takich jak Msza h-moll, Oratorium na Wielkanoc czy Pasja według św. Mateusza^[2].

Wśród uczniów Leonhardta znaleźli się m.in.:

Encyklopedia muzyczna PWM. red. Elżbieta Dziębowska. T. 5. Część biograficzna klł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1997. ISBN 83-224-3303-4.
Emily Freeman Brown: A Dictionary for the Modern Conductor. Lanham: Rowman & Littlefield, 2015. ISBN 97808108-8400-7.
Lionel Salter: Gustav Leonhardt obituary. theguardian.com, 2012-01-17. [dostęp 2019-06-01]. (ang.).
Gerhard R. Koch: Händel war ihm zu barock. faz.net, 2012-01-18. [dostęp 2019-06-01]. (niem.).
Praemium Erasmianum Foundation: Former Laureates. erasmusprijs.org. [dostęp 2019-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-02)]. (ang.).
Wiesław Delimat. René Jacobs kończy 70 lat, czyli Bach dla wymagających. „Pro Musica Sacra”. 14, s. 141–148, 2016. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie. DOI: 10.15633/pms.1845. ISSN 2083-4039.
Maciej Łukasz Gołębiowski. Gustaw Leonhardt – Spełnione posłannictwo. „Hi-Fi i Muzyka”. 5 (174), s. 62–65, 2012. Hi-Fi i Muzyka Sp z o.o.. ISSN 1234-2173.

Dyskografia Gustava Leonhardta
Charlotte Mattax Moersch: Recollections of My Lessons with Gustav Leonhardt. voxhumanajournal.com, 2017-12-17. [dostęp 2019-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-23)]. (ang.).