Grozny

miasto w Rosji

Grozny (ros. Гро́зный, Groznyj; czecz. Соьлжа-ГӀала, Sölƶa-Ġala) – miasto w Rosji, stolica Czeczenii. W 2010 roku miasto liczyło ok. 270 tys. mieszkańców (wobec ok. 400 tys. na początku lat 90. XX wieku).

Grozny
Гро́зный
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Rosja

Republika

 Czeczenia

Data założenia

1818

Prawa miejskie

1869

Mer

Muslim Chuczijew

Powierzchnia

324,16 km²

Populacja (2021)
• liczba ludności
• gęstość


324 602[1]
1001,36 os./km²

Nr kierunkowy

+7 8712

Kod pocztowy

364000-364099

Tablice rejestracyjne

95

Położenie na mapie Czeczenii
Mapa konturowa Czeczenii, w centrum znajduje się punkt z opisem „Grozny”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, blisko lewej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Grozny”
Ziemia43°19′N 45°41′E/43,316667 45,683333
Strona internetowa

Czeczeńcy używają też nazwy Dżochar-Gala (czecz. Джохар-ГӀала / Dƶoxar-Ġala), na cześć Dżochara Dudajewa.

Historia

edytuj

Miasto zostało założone przez Rosjan w 1818 roku jako placówka wojskowa podczas wojny kaukaskiej. Pierwotnie było zamieszkane przez ludność słowiańską (Kozaków), jednak władze ZSRR, zwalczające Kozaków, zachęcały Czeczenów do osiedlania się w mieście. W 1944 roku muzułmańscy mieszkańcy miasta zostali wysiedleni do Azji Środkowej, w 1957 zezwolono im na powrót. W 1960 liczba Czeczenów mieszkających w Groznym przekroczyła liczbę Rosjan. Obecnie Czeczeni stanowią ponad 95% mieszkańców miasta.

W latach 90., podczas wojen mających na celu zajęcie Czeczenii i włączenie w skład Federacji Rosyjskiej (I i II wojna czeczeńska), Grozny został znacznie zniszczony w wyniku działań wojsk rosyjskich. Status stolicy republiki został przyznany 18 kwietnia 2001 roku. Uroczyste otwarcie nowych budynków władz miasta (tzw. Biały Dom) miało miejsce 5 dni później. Zostały one częściowo zniszczone w zamachu bombowym 27 grudnia 2002 roku. W 2003 roku ONZ nazwała Grozny najbardziej zniszczonym miastem na Ziemi[2].

W pierwszych latach po II wojnie czeczeńskiej Grozny nie był spokojnym miastem. Często miały tam miejsce zamachy terrorystyczne i porachunki mafijne. W jednym z zamachów zginął w 2004 roku prezydent Czeczenii Achmad Kadyrow. Po wojnie nastąpiła rekonstrukcja miasta po stratach wojennych dzięki dotacjom rosyjskim. W 2005 r. ostatecznie zakończono renowację głównej arterii miasta – Prospektu Pobiedy (obecnie Prospekt Putina) w centrum Groznego. W 2011 r. ukończono budowę nowoczesnego kompleksu biznesowo-mieszkalnego Grozny City.

W 1892 roku w Groznym urodził się Stefan Narębski – polski architekt, a w 1980 Mamed Chalidow – polski zawodnik mieszanych sztuk walki pochodzenia czeczeńskiego.

Demografia

edytuj

Skład narodowościowy i etniczny w latach 1897 i 2010 na podstawie oficjalnych danych rosyjskich:

  1. Rosjanie: 10 349 (66,49%)
  2. Żydzi: 1686 (10,83%)
  3. Ukraińcy: 970 (6,23%)
  4. Czeczeni: 498 (3,20%)
  5. Polacy: 407 (2,61%)
  6. Ormianie: 352 (2,26%)
  7. Azerowie i Tatarzy: 272 (1,75%)
  8. Persowie: 267 (1,72%)
  9. Gruzini: 218 (1,4%)
  10. Niemcy: 134 (0,86%)
  • 2010
  1. Czeczeni: 254 558 (93,73%)
  2. Rosjanie: 8961 (3,30%)
  3. Kumycy: 1376 (0,51%)
  4. Ingusze: 992 (0,37%)
  5. Awarowie: 710 (0,26%)
  6. Tabasaranowie: 608 (0,22%)
  7. Lezgini: 365 (0,13%)
  8. Kazachowie: 310 (0,11%)

Religia

edytuj

Galeria

edytuj

Miasta partnerskie

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года [online], rosstat.gov.ru [dostęp 2021-12-07] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-02] (ros.).
  2. BBC NEWS | Programmes | From Our Own Correspondent | Scars remain amid Chechen revival [online], news.bbc.co.uk [dostęp 2017-11-23].
  3. Демоскоп Weekly – Приложение. Справочник статистических показателей [online], demoscope.ru [dostęp 2017-11-23].
  4. 16 kwietnia 1997 r. – jednostronnie, porozumienie nigdy nie parafowane przez władze Groznego.
  5. 1997 r.