Grozny
Grozny (ros. Гро́зный, Groznyj; czecz. Соьлжа-ГӀала, Sölƶa-Ġala) – miasto w Rosji, stolica Czeczenii. W 2010 roku miasto liczyło ok. 270 tys. mieszkańców (wobec ok. 400 tys. na początku lat 90. XX wieku).
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Republika | |||||
Data założenia |
1818 | ||||
Prawa miejskie |
1869 | ||||
Mer | |||||
Powierzchnia |
324,16 km² | ||||
Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy |
+7 8712 | ||||
Kod pocztowy |
364000-364099 | ||||
Tablice rejestracyjne |
95 | ||||
Położenie na mapie Czeczenii | |||||
Położenie na mapie Rosji | |||||
43°19′N 45°41′E/43,316667 45,683333 | |||||
Strona internetowa |
Czeczeńcy używają też nazwy Dżochar-Gala (czecz. Джохар-ГӀала / Dƶoxar-Ġala), na cześć Dżochara Dudajewa.
Historia
edytujMiasto zostało założone przez Rosjan w 1818 roku jako placówka wojskowa podczas wojny kaukaskiej. Pierwotnie było zamieszkane przez ludność słowiańską (Kozaków), jednak władze ZSRR, zwalczające Kozaków, zachęcały Czeczenów do osiedlania się w mieście. W 1944 roku muzułmańscy mieszkańcy miasta zostali wysiedleni do Azji Środkowej, w 1957 zezwolono im na powrót. W 1960 liczba Czeczenów mieszkających w Groznym przekroczyła liczbę Rosjan. Obecnie Czeczeni stanowią ponad 95% mieszkańców miasta.
W latach 90., podczas wojen mających na celu zajęcie Czeczenii i włączenie w skład Federacji Rosyjskiej (I i II wojna czeczeńska), Grozny został znacznie zniszczony w wyniku działań wojsk rosyjskich. Status stolicy republiki został przyznany 18 kwietnia 2001 roku. Uroczyste otwarcie nowych budynków władz miasta (tzw. Biały Dom) miało miejsce 5 dni później. Zostały one częściowo zniszczone w zamachu bombowym 27 grudnia 2002 roku. W 2003 roku ONZ nazwała Grozny najbardziej zniszczonym miastem na Ziemi[2].
W pierwszych latach po II wojnie czeczeńskiej Grozny nie był spokojnym miastem. Często miały tam miejsce zamachy terrorystyczne i porachunki mafijne. W jednym z zamachów zginął w 2004 roku prezydent Czeczenii Achmad Kadyrow. Po wojnie nastąpiła rekonstrukcja miasta po stratach wojennych dzięki dotacjom rosyjskim. W 2005 r. ostatecznie zakończono renowację głównej arterii miasta – Prospektu Pobiedy (obecnie Prospekt Putina) w centrum Groznego. W 2011 r. ukończono budowę nowoczesnego kompleksu biznesowo-mieszkalnego Grozny City.
W 1892 roku w Groznym urodził się Stefan Narębski – polski architekt, a w 1980 Mamed Chalidow – polski zawodnik mieszanych sztuk walki pochodzenia czeczeńskiego.
Demografia
edytujSkład narodowościowy i etniczny w latach 1897 i 2010 na podstawie oficjalnych danych rosyjskich:
- 1897[3]
- 2010
- Czeczeni: 254 558 (93,73%)
- Rosjanie: 8961 (3,30%)
- Kumycy: 1376 (0,51%)
- Ingusze: 992 (0,37%)
- Awarowie: 710 (0,26%)
- Tabasaranowie: 608 (0,22%)
- Lezgini: 365 (0,13%)
- Kazachowie: 310 (0,11%)
Religia
edytuj- Meczet Achmada Kadyrowa Serce Czeczenii wzniesiony w 2008 r., jeden z największych w Europie;
- Cerkiew pw. św. Michała Archanioła z 1892 r., zniszczona podczas wojen czeczeńskich, zrekonstruowana w 2009 r.
Sport
edytuj- Achmat Grozny – klub piłkarski
- WK Grozny – klub siatkarski
- Rodzinne miasto Juliji Jefimowej
Galeria
edytuj-
Blok w Groznym (2006)
-
Pałac prezydencki w Groznym w 1995 roku
Foto: Michaił Jewstafjew -
Grozny w 2011 roku
Foto: Adam Smit -
Zniszczone bloki mieszkalne w Groznym, 2006 rok
Miasta partnerskie
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года [online], rosstat.gov.ru [dostęp 2021-12-07] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-02] (ros.).
- ↑ BBC NEWS | Programmes | From Our Own Correspondent | Scars remain amid Chechen revival [online], news.bbc.co.uk [dostęp 2017-11-23] .
- ↑ Демоскоп Weekly – Приложение. Справочник статистических показателей [online], demoscope.ru [dostęp 2017-11-23] .
- ↑ 16 kwietnia 1997 r. – jednostronnie, porozumienie nigdy nie parafowane przez władze Groznego.
- ↑ 1997 r.