Gołąbek piekący
Gołąbek piekący (Russula sororia (Fr.) Romell) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gołąbek piekący |
| Nazwa systematyczna | |
| Russula sororia (Fr.) Romell Öfvers. K. Förh. Kongl. Svenska Vetensk.-Akad. 48(no. 3): 177 (1891) | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1838 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Russula consobrina * sororia. Obeną nazwę nadał mu w 1891 r. Lars Romell[1]. Synonimy[2]:
- Russula consobrina var. intermedia Cooke 1889
- Russula consobrina var. sororia (Fr.) Fr. 1838
- Russula livescens var. sororia (Fr.) Quél. 1888
- Russula pectinata var. sororia (Fr.) Maire 1937
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r., Alina Skirgiełło w 1991 r. opisywała ten gatunek pod nazwą gołąbek siostrzany[3].
Morfologia
edytujŚrednica od 5 do 12 cm, mięsisty, początkowo wypukły, potem rozpłaszczający się, na koniec dość silnie wklęsły. Powierzchnia ciemnoochrowa do brązowoszarej, czasami z lekkim oliwkowym odcieniem, na środku ciemnobrązowa do prawie czarnej, na brzegu sepiowa. Brzeg cienki i dość daleko prążkowany i gruzełkowaty. Skórka lepka, czasami promieniście porysowana, dająca się ściągnąć prawie do środka kapelusza[4].
o średniej gęstości, przy trzonie niektóre rozwidlone, początkowo bladokremowe, u starszych owocników szare, brązowobrudne lub szarobrązowe. Często mają silnie pomarszczone grzbiety i brudnordzawe plamy[4].
Wysokość od 3,5 do 7 cm, grubość 1–2,5 cm, walcowaty, czasem wygięty u podstawy, z wiekiem gąbczasty. Powierzchnia biała, z czasem z szarobrązowym odcieniem z rdzawymi plamami[4]. Miąższ: Zwarty, ale kruchy, biały z czasem przybiera barwę białokremową. Zapach spermy, smak początkowo słabo, ale z czasem silnie piekący[4].
Kremowy[4].
- Cechy mikroskopowe;
Zarodniki 6–8,2 × 5,7–7,2 µm, o kształcie od kulistego do szeroko elipsoidalnego, pokryte niskimi brodawkami z łącznikami i słabo zaznaczającymi się grzebieniami, wyraźnie amyloidalne. Podstawki wrzecionowate, 40–65 × 7,5–10 µm. Cystydy 63–110(–225) × 7–11 µm, znajdujące się głęboko w tramie, wrzecionowate i silnie reagujące z sulfowaniliną[4].
- Gatunki podobne
Od gołąbka przyjemnego (Russula amoenolens) odróżnia się bardziej kulistymi zarodnikami i niższymi brodawkami[4].
Siedlisko i występowanie
edytujZnane jest występowanie Russula sororia w Ameryce Północnej, Europie, Korei, Japonii i Australii[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 6 stanowisk, w późniejszych latach podano następne[6].
Naziemny grzyb mykoryzowy[4]. Występuje w lasach liściastych na różnego rodzaju glebach[4]
Znaczenie
edytujGrzyb niejadalny z powodu palącego smaku.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Występowanie Russula sororia na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-07-22] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
- ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 613, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h i Alina Skirgiełło, Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 55, ISBN 83-01-09137-1.
- ↑ Index Fungorum [online] [dostęp 2024-07-22] (ang.).
- ↑ Taksony z referencjami w bibliografii grzybowej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-07-22] (pol.).