Kołbaskowo (gmina)

Kołbaskowo
	gmina wiejska
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	policki
TERC	2411022
Wójt	Małgorzata Schwarz (2010)
Powierzchnia	105,46 km²
Populacja (30.06.2024); • liczba ludności	; 15 483
• gęstość	146,8 os./km²
Nr kierunkowy	91
Kod pocztowy	72-001, 72-002
Tablice rejestracyjne	ZPL
	Adres urzędu:Kołbaskowo 106; 72-001 Kołbaskowo
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	17
Liczba miejscowości	22
	Położenie na mapie powiatu;
	53°20′09″N 14°26′18″E/53,335833 14,438333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Kołbaskowo (daw. gmina Kolbaczewo) – gmina wiejska położona w zachodniej części województwa zachodniopomorskiego, w powiecie polickim. Siedzibą gminy jest wieś Kołbaskowo.

Gmina stanowi 15,9% powierzchni powiatu (w tym użytki rolne: 67.00%, użytki leśne: 7.00%).

Położenie

Gmina jest położona w zachodniej części województwa zachodniopomorskiego, w południowej części powiatu polickiego. Gmina leży na Wzniesieniach Szczecińskich i w Dolinie Dolnej Odry nad Odrą. Gmina położona jest na tzw. Wale Stobniańskim, nieco zalesionym na zboczach. Najwyższym punktem Wału jest tzw. Mała Góra (88 m n.p.m.).

Sąsiednie gminy:

Gmina graniczy także z Republiką Federalną Niemiec:

powiat Vorpommern-Greifswald (Meklemburgia-Pomorze Przednie)
powiat Uckermark (Brandenburgia).

Do 31 grudnia 1998 r. wchodziła w skład województwa szczecińskiego.

Gmina ma charakter przede wszystkim rolniczy (67% jej powierzchni to tereny uprawne).

Demografia

Piramida wieku mieszkańców gminy Kołbaskowo w 2014 roku^[3].

Historia

Podczas badań archeologicznych prowadzonych na terenie Ustowa na tzw. Gęsiej Górce odkryto jamy mieszkalne sprzed 4 tys. lat. Wskazuje to na obecność człowieka już w okresie epoki kamiennia. Na krawędzi wysoczyzny, w okolicy Siadła Górnego, pozostałości archeologiczne potwierdzają istnienie dwukulturowego grodziska: kultury łużyckiej, a później pomorskiej. Podobne ślady z wałem, umocnieniami i fosą odkryto nieopodal Kamieńca na tzw. Świętej Górce (45 m n.p.m.). Od wczesnego średniowiecza aż do wymarcia panującej tu dynastii Gryfitów znaczny odsetek ziemi dzisiejszej gminy należał właśnie do Gryfitów. W XVI wieku i pierwszej połowie XVII wieku około 30% ziem wchodziło w skład szczecińskiej domeny książęcej.

Rozległe posiadłości posiadał również Kościół katolicki. Największym właścicielem ziemskim był szczeciński klasztor cysterek. Znaczne uposażenia miały też inne szczecińskie kościoły: św. Jakuba, św. Jana oraz Kościół Mariacki. Po reformacji i rozwiązaniu klasztoru cysterek ich dobra przeszły w ręce tych kościołów i domu panującego.

Wieś Kurów była miejscem wymienianym w pamiętnikach gen. Batowa, gdzie 26 kwietnia 1945 r. niemiecki burmistrz Szczecina poddał miasto. W czasie II wojny światowej w okolicy Siadła Dolnego znajdował się obóz polskich, radzieckich i francuskich jeńców wojennych.

19 marca 2012 roku rozpoczęła działalność Straż Gminna, powołana do ochrony porządku i spokoju na terenie gminy.

Heraldyka

Osobny artykuł: herb gminy Kołbaskowo.

Osobny artykuł: flaga gminy Kołbaskowo.

Zabytki

Kołbaskowo
- Kościół rzym.-kat. Św. Trójcy
Barnisław
- XIV-wieczny kościół
Będargowo
- kościół z XIII wieku
Bobolin
- kościół z końca XV wieku
Kamieniec
- XIII-wieczny kościół Bożego Ciała
Karwowo
- ruiny kościoła z XIII wieku
Moczyły
- ruiny XIII-wiecznego kościoła
Pargowo
- ruiny XIV-wiecznego kościoła
Smolęcin
- ruiny kościoła z XIII/XIV wieku
Stobno
- kościół z XV wieku
Warzymice
- ruiny kościoła z XIII wieku

Przyroda i turystyka

W przeszłości cały ten teren porastały lasy, które zanikły na skutek rolniczej działalności człowieka. Tereny leśne zajmują 7% powierzchni gminy, a użytki rolne 67%.

W Bobolinie czynne jest piesze przejście graniczne.

Rezerwaty

Obszar Międzyodrza zajmuje Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry, w którym znajdują się 3 rezerwaty:

Punkty widokowe

Morenka – przy autostradzie A6
Młyńska Góra – koło Siadła Dolnego
Barnisławiec – wzgórza przy drogach z Barnisławia i Pommellen
Gołkowo – uroczysko między Będargowem, Bobolinem i Stobnem
Karwowo – okolice dawnej żwirowni
Dolina Łez – uroczysko między granicą, Kołbaskowem i Barnisławcem.

Szlaki turystyczne

Ta sekcja od 2017-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

[proj.] (Pargowo – OŁ „Bażant” – Uroczysko Czarna Chata – Kamieniec – Moczyły – Morenka – Siadło Dln. /Młyńska Góra/ – Kurów – Kan.Kurowski – Ustowo – Pomorzany)
Szlak Graniczny im. Andrzeja Marcinkowskiego (Dobra Sz. – Lubieszyn – Bobolin – proj.: Gołkowo – Będargowo – Barnisław – Barnisławiec – Karwowo – Przecław)
[proj.] (Bezrzecze – Skarbimierzyce – Stobno – Gołkowo – Bobolin – Barnisławiec – Kołbaskowo – Moczyły)
Szlak rowerowy Bielika (Trasa „Odra-Nysa” – Pargowo – Uroczysko Czarna Chata – Moczyły – Morenka – Siadło Dln. – Kurów – Ustowo – Pomorzany)
[proj.] (Gumieńce/Reda/ – Przecław – Kołbaskowo – Rosówek – Trasa „Odra-Nysa”)
[proj.] (Gumieńce/Reda/ – Ostoja – Stobno – Będargowo – Przecław – Kurów – Na Klifie – Siadło Dln. – Siadło Grn. – Kołbaskowo – Barnisławiec – (Barnisław) – Bobolin – Lubieszyn)
[proj.] (Gumieńce/Reda/ – Warzymice – Karwowo – Smolęcin – Kołbaskowo – Siadło Grn. – Siadło Dln. – Na Klifie – Kurów – Ustowo – Gumieńce/Reda/)
[proj.] (Gumieńce/Reda/ – Warzymice – Karwowo – Warnik – Bobolin – Dołuje – Dobra – Jeź. Świdwie – Trzebież)

Komunikacja

Transport publiczny

Na terenie gminy funkcjonuje transport publiczny w postaci linii autobusowych zapewniających komunikacje z pobliskim Szczecinem:

Linia 62: Ustowo (Auchan) – Szczecin (Wyszyńskiego)
Linia 241: Kamieniec – Rosówek – Kołbaskowo – Smętowice – Przecław – Warzymice – Szczecin (Plac Kościuszki)
Linia 242: Pargowo – Kamieniec – Moczyły (1) lub Rosówek (2) – Kołbaskowo – Siadło Górne – Siadło Dolne – Kurów – Ustowo – Szczecin (Plac Kościuszki)
Linia 243: Smolęcin – Karwowo – Przecław – Warzymice – Szczecin (Plac Kościuszki) – Warzymice – Będargowo – Warnik – Barnisław – Smolęcin
Linia 244: Warnik – Bobolin – Stobno – Przylep – Ostoja – Szczecin (Gumieńce)

Transport drogowy

Przez gminę Kołbaskowo prowadzą drogi:

autostrada A6 (E28) – prowadząca od przejścia granicznego Kołbaskowo-Pomellen (2 km) w kierunku Berlina, przez Szczecin Klucz (6 km, węzeł Gryfino z drogą krajową nr 31) do węzła Kijewo z drogą krajową nr 10 i drogą ekspresową S3 (19 km)
droga krajowa nr 13 prowadząca od przejścia granicznego w Rosówku (4 km) do Szczecina (12 km).

W związku z rosnącym ruchem drogowym na drodze krajowej nr 13, 20 marca 2012 roku uruchomiono jedyną jak dotąd w gminie sygnalizację świetlną przy skrzyżowaniu z drogą prowadzącą do Rajkowa. Umożliwiła ona łatwiejsze włączenie się do ruchu w kierunku Szczecina mieszkańcom nowo wybudowanych osiedli mieszkaniowych w Przecławiu i Warzymicach.

Drogi w budowie

Obwodnica Przecławia i Warzymic

Zgodnie z Programem Budowy Dróg Krajowych na lata 2014–2023 przyjętym 8 września 2015 roku, na liście projektów do realizacji znalazła się obwodnica Przecławia i Warzymic. Będzie to droga dwujezdniowa klasy GP (główna ruchu przyspieszonego), biegnąca od ronda imienia Hermana Hakena w kierunku południowo-zachodnim. W rejonie skrzyżowania drogi krajowej nr 13 z drogą do miejscowości Siadło Górne obwodnica wejdzie w korytarz istniejącej DK nr 13. W tym miejscu będzie zlokalizowane połączenie z planowaną Zachodnią Obwodnicą Szczecina. Następnie nowa trasa skręci na południe, łącząc się z Autostradą A6 poprzez nowy węzeł Kołbaskowo, zlokalizowany około 1,2 km na wschód od przeznaczonego do likwidacji obecnego węzła Kołbaskowo, wybudowanego w połowie lat 30. ubiegłego wieku^[4].

12 października 2015 roku Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad ogłosiła przetarg dla tej inwestycji w formule „zaprojektuj i wybuduj”. Przewidywany termin rozpoczęcia prac w terenie to wiosna 2019 roku, a ich zakończenie to pierwsza połowa 2021 roku.

Planowane drogi

Ostoja – Szczecin: droga gminna łączącą drogę powiatową Nr 3926 w Ostoi z ulicą Zbójnicką w Szczecinie będzie miała około 1,2 km długości. Rozpocznie się przed przystankiem autobusowym, patrząc w stronę Przylepu. Obiegnie od południa Ostoję i wpadnie w korytarz wąskiej dziś drogi w stronę Szczecina. W ramach inwestycji wykonana zostanie także kanalizacja deszczowa wraz ze zbiornikiem retencyjnym i przepompownią.
- 5 marca 2020 roku Gmina Kołbaskowo podpisała umowę na wykonanie dokumentacji projektowej^[5].

Będargowo – Rajkowo: planowana inwestycja zakłada budowę nowej jednojezdniowej, dwupasmowej drogi gminnej o długości około 2,25 km długości, szerokości 7 m, wraz z infrastrukturą towarzysząca, składającej się z dwóch odcinków; pierwszego o długości 0,45 m od drogi powiatowej Będargowo – Stobno do węzła „Będargowo” na planowanego Zachodniej Obwodnicy Szczecina, i drugi o długości 1,8 km z Będargowa do Rajkowa. Włączenie projektowanej drogi do dróg powiatowych ma nastąpić w formie małych rond.
- 13 maja 2019 roku złożono wniosek o wydanie decyzji środowiskowej do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.
- 25 października 2019 roku uzyskano decyzję środowiskową^[5].

Przejścia graniczne

Na terenie gminy zlokalizowane są trzy drogowe przejścia graniczne do Niemiec:

Transport kolejowy

Przez Kołbaskowo przeprowadzono pierwszą linię kolejową na Pomorzu. W 1843 połączyła ona Berlin ze Szczecinem (przez Casekow i Warzymice). W 1863 zbudowano linię z Gumieniec przez Stobno Szczecińskie do Pasewalku. W 1897 połączono torami Stobno przez Dobrą Szczecińską do Glashütte, w 1906 linię przedłużono do Nowego Warpna. Przez gminę prowadziła także kolej wąskotorowa zbudowana w 1899 z Casekow przez Warzymice Wąsk. do Pomorzan Wąsk.

W 1945 rozebrano odcinek Dobra Szcz. – Nowe Warpno oraz całą linię wąskotorową, po tym roku w Kołbaskowie zlikwidowano stację. W 1973 zamknięto linię Stobno Szcz. – Dobra Szcz., a w 1987 r. odcinek Dołuje – Dobra Szcz. został rozebrany. Od tej pory w gminie nie ma czynnych stacji kolejowych.

Urzędy pocztowe

W gminie czynne są 2 urzędy pocztowe: Kołbaskowo (nr 72-001), Przecław k. Szczecina (nr 72-005).

Edukacja

W gminie funkcjonują trzy szkoły podstawowe: w Przecławiu, Kołbaskowie oraz Będargowie. Dnia 1 września 2020 planowane jest otwarcie dwóch nowych placówek: Szkoły Podstawowej oraz Przedszkola Publicznego w Przylepie^[5].

Administracja

W 2016 r. wykonane wydatki budżetu gminy wynosiły 53,9 mln zł, a dochody budżetu 60,4 mln zł. Zobowiązania samorządu (dług publiczny) według stanu na koniec 2016 r. wynosiły 2,1 mln zł, co stanowiło 3,6% poziomu dochodów^[6].

W 2004 r. gmina została wyróżniona trzecim miejscem na liście najlepszych samorządów w Polsce w rankingu Złota Setka Samorządów organizowanym przez dziennik „Rzeczpospolita” oraz Centrum Badań Regionalnych^[7]. Podstawą oceny była suma inwestycji na jednego mieszkańca w przeciągu ostatnich trzech lat (2001–2003), przestrzeganie dyscypliny budżetowej, aktywność społeczna i przyciąganie nowych mieszkańców.

W tym samym rankingu rok wcześniej gmina zajęła pierwsze miejsce (5312 zł/mieszk., co było równoważne przeznaczeniu pod inwestycje 64% budżetu gminy), zaś dwa lata wcześniej miejsce trzecie.

Sołectwa w gminie Kołbaskowo: Barnisław, Będargowo, Bobolin, Kamieniec, Karwowo, Kurów, Moczyły, Ostoja, Pargowo, Przecław, Siadło Dolne, Siadło Górne, Smolęcin, Stobno, Ustowo, Warnik, Warzymice