George Steiner

Francis George Steiner (ur. 23 kwietnia 1929 w Neuilly-sur-Seine, zm. 3 lutego 2020 w Cambridge^[1]) – amerykański krytyk literacki, eseista, filozof, nowelista, tłumacz i nauczyciel.

Życiorys

Studiował na uniwersytetach w Paryżu (Uniwersytet Paryski), Chicago, Harvardzie i Oxfordzie. Napisał 15 książek, w tym także powieści, przetłumaczonych na kilkanaście języków (do 1994 – na piętnaście)^[2]. Pisał na temat związków pomiędzy językiem, literaturą i społeczeństwem oraz o Holocauście. Poliglota i polihistor.

Krytyka

Krytyka twórczości Steinera przebiegała na wielu płaszczyznach. Przykładowo Paweł Majewski w recenzji Śmierci tragedii zwracał uwagę na „całkowite ignorowanie przez niego [Steinera] pozaliterackich uwarunkowań dzieła literackiego”^[3]. Przykładem jest Steinerowska interpretacja braku didaskaliów w sztukach teatralnych Racine’a jako celowego zabiegu artysty, podczas gdy oszczędność sztuk Racine’a wynikała w istocie z niewygodnych warunków ich wystawiania w komnatach Wersalu^[3]. Zarzuty wobec Steinera dotyczyły też zupełnego pomijania kontekstów literatury innej niż angielska, francuska i niemiecka; Steiner uznawał dziewiętnastowieczny romantyzm za moment upadku sztuki dramatycznej, mimo że właśnie wtedy rozkwitała ona m.in. w Polsce i Rosji^[3]. Ben Hutchinson podkreślał, że o ile odrzucanie przez Steinera literatury Stanów Zjednoczonych „można zrozumieć w kontekście jego nieskruszonego europeizmu”, problematyczne jest „wykluczenie praktycznie każdej interakcji z literaturami lub kulturami spoza Starego Kontynentu”^[4]. Steiner również nie poświęcał wiele miejsca twórczości kobiet^[4].

Tłumaczenia na j. polski

Nauki mistrzów, Poznań 2007, Wyd. Zysk i S-ka, s. 196, ISBN 978-83-7506-081-2
Gramatyki tworzenia. Na podstawie wygłoszonych w roku 1990 wykładów imienia Gifforda, Poznań 2004, Wyd. Zysk i S-ka, s. 304, seria Antropos ISBN 83-7298-616-9
Rzeczywiste obecności, tł. Ola Kubińska Gdańsk-Warszawa 1997, Instytut Kultury, Słowo/Obraz Terytoria
W zamku Sinobrodego. Kilka uwag w kwestii przedefiniowania kultury, tł. Ola Kubińska, Gdańsk 1993, Wyd. Atext
Po wieży Babel. Problemy języka i przekładu, tł. Olga i Wojciech Kubińscy, Kraków 2000, TAiWPN Universitas, seria Horyzonty Nowoczesności
Zerwany kontrakt, tł. Ola Kubińska, Warszawa 1994, Instytut Kultury
Dziesięć (możliwych) przyczyn smutku myśli, tł. Ola i Wojciech Kubińscy, Gdańsk 2007, Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria
Przekładając nieprzekładalne, Gdańsk-Sopot 2007, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Śmierć tragedii, przekład Krzysztof Filip, Słowo/Obraz Terytoria 2023, ISBN 978-83-8325-053-3

Przypisy

↑ George Steiner, Prodigious Literary Critic, Dies at 90. nytimes.com. [dostęp 2020-02-03]. (ang.).
↑ Wstęp do: Francis George Steiner, Zerwany kontrakt, Warszawa 1994, wyd. Instytut Kultury
↑ ^a ^b ^c PawełP. Majewski PawełP., Fedra i krzesło. O „Śmierci tragedii” George’a Steinera [online], Kultura Liberalna, 29 kwietnia 2024 [dostęp 2024-05-02] (pol.).
↑ ^a ^b BenB. Hutchinson BenB., The rest is silence: On George Steiner, 1929-2020, „TLS. Times Literary Supplement” (6102), 13 marca 2020, s. 10–12 [dostęp 2024-05-02] (ang.).

Linki zewnętrzne

[1] George Steiner, Prodigious Literary Critic, Dies at 90. nytimes.com. [dostęp 2020-02-03]. (ang.).

[2] Wstęp do: Francis George Steiner, Zerwany kontrakt, Warszawa 1994, wyd. Instytut Kultury

[Majewski-3] PawełP. Majewski PawełP., Fedra i krzesło. O „Śmierci tragedii” George’a Steinera [online], Kultura Liberalna, 29 kwietnia 2024 [dostęp 2024-05-02] (pol.).

[Hutchinson-4] BenB. Hutchinson BenB., The rest is silence: On George Steiner, 1929-2020, „TLS. Times Literary Supplement” (6102), 13 marca 2020, s. 10–12 [dostęp 2024-05-02] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]