Fortyfikacja

Fortyfikacja (z łac. fortificatio – umocnienie, od fors dpn. fortis siła i ficatio od facere robić, czynić, działać) – zespół obiektów wojskowych w postaci odpowiednich budowli i urządzeń, przeznaczonych do prowadzenia działań obronnych.

Fortyfikacje na ilustracji z początku XX w

Bastion (Zamek św. Marka w St. Augustine na Florydzie)

Twierdza (Twierdza Mehrangarh w Dźodhpur)

Mury obronne (Mury obronne twierdzy w Chocimiu)

Wzniesione z kamienia polnego i rudy darniowej żelaza średniowieczne mury obronne i basteje w Szprotawie

Schron (Ruda Śląska, Obszar Warowny Śląsk)

Ponadto jest to dziedzina inżynierii wojskowej, która zajmuje się przygotowywaniem terenu do walki przez opracowanie, zaprojektowanie i zorganizowanie prac mających na celu wykonanie obiektów i zespołów fortyfikacyjnych służących do osłony wojsk i obszaru terytorium podczas działań bojowych.

Jest to także nauka wojskowo-techniczna (dziedzina inżynierii wojskowej), opracowująca podstawy teoretyczne i sposoby praktyczne ochrony i obrony wojsk, ludności, obiektów tyłowych wojsk i gospodarki od działania środków napadu środkami rażenia, metodą budowy lub wykorzystania umocnień.

Podział fortyfikacji

Obiekty fortyfikacyjne dzieli się na:

fortyfikację polową – umocnienia terenu w procesie bezpośredniego przygotowania i prowadzenia walki (operacji), których przykładem są obozy warowne czy szańce
fortyfikację półstałą – wznoszona jako miejsce przygotowane zawczasu do obrony na wypadek zagrożenia i wtedy dopiero wymagające dalszej rozbudowy
fortyfikację stałą – obiekty zbudowane na stałe, a nie na potrzeby bieżących działań wojennych
budownictwo podziemne.

Typy fortyfikacji

Wyróżnia się następujące typy fortyfikacji:

Elementy fortyfikacji

Elementami obiektów fortyfikacyjnych są:

Znani twórcy fortyfikacji

Do znanych twórców specjalizujących się w budowaniu obiektów fortyfikacyjnych należą:

Krzysztof Arciszewski (1592–1656)
Krzysztof Mieroszewski (1600-1679)
Hans Alexis von Biehler (1818-1886)
Nestor Bujnicki (1863–1914)
Menno van Coehoorn (1641–1704)
Adam Freytag (1608–1650)
Tadeusz Kościuszko (1746–1817)
Dmitrij Karbyszew (1880–1945)
Marc René de Montalembert (1714–1800)
Gustav von Rauch (1774–1841)
Simon Stevin (1548–1620)
Arkadiusz Tielakowski (1806–1891)
Eduard Iwanowicz Totleben (1818–1884)
Konstanty Wieliczko (1856–1927)
Sebastian Vauban (1633–1707)
Gerhard Cornelius van Wallrawe (1692–1773).

Zobacz też

Bibliografia

Mała Encyklopedia Wojskowa t. 1, MON: Warszawa 1967
Bolszaja Sowietskaja Encykłopedia t. 28, Moskwa 1978
Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 49. ISBN 83-85001-89-1.