Fabryka Dywanów Kowary
Fabryka Dywanów Kowary – zakład włókienniczy działający od 2. połowy XIX w. do 2009 roku w Kowarach w województwie dolnośląskim.
 Budynki biurowe fabryki | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Adres |
ul. Zamkowa 9 |
| Forma prawna | |
| Nr KRS | |
Położenie na mapie Kowarów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego  | |
 50°47′59,9″N 15°49′48,5″E/50,799972 15,830139
| |
Historia
edytuj
Fabryka rozpoczęła swoją działalność w połowie XIX wieku, po tym jak w 1854 grupa miejscowych tkaczy przeszła przeszkolenie w tureckim mieście Smyrna (dziś Izmir). Dywany wytwarzano wówczas przez wiązanie węzełków na drewnianych krosnach. Nieustannie szkoląc swych pracowników, zyskując doświadczenie i modyfikując technologię, czterdzieści lat później (w 1894) firma nazwana została Vereinigte Smyrna Teppich Fabriken, a w latach 1906–1912 uzyskała nowe krosna, dzięki czemu możliwe się stało tkanie dywanów z użyciem równocześnie 64 kolorów wełny.
W latach 30. XX wieku produkcja sięgała 12 tysięcy metrów kwadratowych dywanów, a produkty z Kowar, oprócz zaopatrzenia krajowego (w Niemczech), eksportowane były do Skandynawii, a nawet do obu Ameryk.
Po II wojnie światowej fabryka przejęta została przez państwo polskie i podjęła produkcję o tym samym profilu co przed wojną. Uruchomiono w niej także (w 1973) wydział produkujący dywany i wykładziny igłowe. Fabryka Dywanów wspierała polskich artystów plastyków zajmujących się tkaniną dekoracyjną. W 1974 przy wsparciu dyrekcji fabryki Grupa Tkacka 10 x TAK (założona w 1972 pod kierunkiem Ewy Paradowskiej-Werszler we Wrocławiu) zorganizowała w Kowarach sympozjum z warsztatami, które zapoczątkowało coroczne plenery tkackie w Kowarach[1][2].
Po przemianach ustrojowych w Polsce na przełomie lat 80. i 90. XX wieku przedsiębiorstwo państwowe Fabryka Dywanów „Kowary” zostało przekształcone w jednoosobową spółkę skarbu państwa jako Fabryka Dywanów „Kowary” S.A. Okres restrukturyzacji firmy w latach 90.[a] powodował znaczne problemy ekonomiczne, który wymusiły znaczną redukcję kosztów, w tym redukcję zatrudnienia.
Fabryka została zamknięta w 2009. Dywany z Kowar trafiały na rynek zarówno krajowy, jak i międzynarodowy, głównie brytyjski. Do końca lat osiemdziesiątych poważnym odbiorcą zagranicznym produktów z kowarskiej fabryki był m.in. ZSRR.
W Kowarach utkano dywan, który od 1969 zdobił Salę Kolumnową Pałacu Prezydenckiego w Warszawie. Ma 180 metrów kwadratowych, jest utkany z wełny. Ze względów estetycznych 19 stycznia 2009 zastąpiono go nowym wyprodukowanym w Białymstoku. Obecnie ze względu na wartość historyczną kowarski dywan z pałacu eksponowany jest w salach Muzeum Włókiennictwa w Łodzi.
24 czerwca 2018, w jednej z części Fabryki Dywanów, otwarto Muzeum Sentymentów, którego tematem przewodnim stała się właśnie fabryka i kowarski dywan[3].
Na ścianie fabryki znajduje się zabytkowa mozaika przedstawiająca dywan w stylu izmirskim.
Uwagi
edytuj- ↑ m.in. w 1995 fabryka została włączona do Narodowych Funduszy Inwestycyjnych; w 1996 głównym właścicielem został NFI Hetman S.A.
Przypisy
edytuj- ↑ http://jbc.jelenia-gora.pl/Content/14700/dzieje_kowar_zarys_monograficzny.pdf tytuł: Dzieje Kowar. Zarys monograficzny do 2010 roku. Red. Wiesław Wereszczyński, Wydawnictwo „A-F-T”, Jelenia Góra – Kowary 2013, str. 8, data dostępu 18.08.2020
- ↑ http://www.gt.wro7.pl/g/kowary1.htm | data dostępu 18.08.2020
- ↑ Muzeum Sentymentów w Kowarach. oficjalna strona [dostęp 2019-02-12]