Eufrozyna Dukaina Kamaterina

Eufrozyna Dukaina Kamaterina, gr.: Ευφροσύνη Δούκαινα Καματερίνα, Euphrosynē Doukaina Kamaterina (ur. ok. 1155, zm. 1210–1211) – żona Aleksego III Angelosa cesarza bizantyńskiego.

Eufrozyna Dukaina Kamaterina

Cesarzowa bizantyńska
Okres	od 1195 do 1203
Jako żona	Aleksego III Angelosa
Poprzedniczka	Małgorzata Węgierska
Następczyni	Małgorzata Węgierska
Dane biograficzne
Dynastia	Angelosów
Data urodzenia	ok. 1155
Data śmierci	1211
Ojciec	Andronik Dukas Kamateros
Dzieci	Irena Anna Eudoksja

Życie

Eufrozyna była córką Andronika Dukasa Kamaterosa (zmarłego w 1176 roku), arystokraty bizantyńskiego, pełniącego wysokie funkcje we flocie i administracji cesarskiej (wielkiego drungariosa i pansebastosa). Była spokrewniona z cesarzem Konstantynem X i Ireną Dukainą, cesarzową, żoną Aleksego I Komnena. Obydwaj jej bracia wzięli udział w rebelii przeciw cesarzowi Andronikowi I Komnenowi; za co spotkały ich surowe represje: jeden został oślepiony, drugi uwięziony.

Eufrozyna poślubiła Aleksego III Angelosa ok. 1169 roku. 8 kwietnia 1195 roku Aleksy pozbawił władzy swego brata Izaaka II Angelosa i został przez wojsko obwołany cesarzem. Przeprowadzenie zamachu w znacznym stopniu umożliwiła mężowi Eufrozyna organizując popierające go stronnictwo arystokratyczne, zwalczając opozycję w pałacu cesarskim i stosując na masową skalę przekupstwo.

Eufrozyna była osobą ambitną i utalentowaną. Zajęty rozgrywkami dyplomatycznymi mąż pozostawił jej prowadzenie polityki wewnętrznej państwa. W krótkim czasie zraziła sobie poddanych zamiłowaniem do przepychu, rozrzutnością i wszechogarniającą korupcją. Nie stroniła też od romansów. W 1196 roku jej brat, Bazyli Kamateros, I zięć, Andronik Kontostephanos, oskarżyli Eufrozynę o zdradę z jednym z ministrów, arystokratą Watatzesem. Aleksy III uwierzył zarzutom. Watatzesa stracono. Eufrozyna została pozbawiona szat cesarskich i zesłana do klasztoru w Nematarei w październiku 1196 roku. Jej krewni skłonili ostatecznie Aleksego do odwołania wyroku i po sześciu miesiącach na wiosnę 1197 roku Eufrozyna powróciła do Konstantynopola.

W lipcu 1203 roku, po odparciu szturmu rycerzy krzyżowych, którzy oblegli Konstantynopol domagając się praw do tronu po ojcu dla jego bratanka Aleksego IV, Aleksy III zbiegł z Konstantynopola z liczącym 10 tysięcy złotych monet skarbem i ukochaną córką Ireną. Eufrozyna pozostawiona przez męża została wkrótce uwięziona. Pod koniec stycznia 1204 roku Aleksy IV utracił władzę na rzecz Aleksego Dukasa Murzuflosa, kochanka córki Eufrozyny, Eudoksji. 5 lutego Murzuflos został ogłoszony cesarzem Aleksym V. W dwa miesiące później 12 kwietnia 1204 opuścił oblężony ponownie przez krzyżowców Konstantynopol zabierając Eudoksję I jej matkę. Zbiegowie udali się do Mosynopolis w Tracji, na dwór zbiegłego wcześniej Aleksego III. Aleksy III kazał Murzuflosa oślepić, porzuconego pojmali krzyżowcy I stracili.

Pod naporem nacierających od północy krzyżowców pod wodzą Bonifacego z Montferratu Aleksy III i Eufrozyna zbiegli najpierw do Tesaloniki, a następnie do Larisy w Tesalii, na tereny znajdujące się we władzy greckiego możnowładcy Leona Sgurosa. Za Sgurosa Aleksy po raz trzeci wydał swą córkę Eudoksję. Jednak jego siły były zbyt słabe by stawić opór łacinnikom, wyparty z Tesalii i Beocji schronił się w twierdzy korynckiej. Eufrozyna i Aleksy zostali w Tebach schwytani przez wojska Bonifacego. Aby uniknąć dalszych komplikacji krzyżowcy umieścili ich w więzieniu w Genui. W 1209 lub 1210 wykupił ich z niewoli ich kuzyn Michał I Angelos, władca Epiru. Aleksy III jeszcze w 1210 roku opuścił dwór swego dobroczyńcy w Arcie. Eufrozyna pozostała w Epirze, snując być może plany odzyskania ziem w południowej Tesalii, które posiadała przed 1203 rokiem. Zmarła w 1210 albo w 1211 roku.

Rodzina

Imię	Lata życia	1 małżeństwo	2 małżeństwo	3 małżeństwo	Uwagi
Dzieci Aleksego III Angelosa 1153–1211 - ojca
Z Eufrozyną Dukainą Kamateriną poślubioną w 1169 roku
Irena Angelina		z Andronikiem Kontostefanosem	z Aleksym Paleologiem		babka Michała Paleologa
Anna Angelina	1176–1212	z Izaakiem Komnenem do 1195	z Teodorem Laskarysem 1200-1212		cesarzowa nicejska od 1205
Eudoksja Angelina	zm. 1211	ze Stefanem Nemaniczem 1190-1198	z Aleksym Murzuflosem w 1204	z Leonem Sgurosem 1204-1210
Dzieci Izaaka II Angelosa 1156–1204 - stryja
Z Heriną (Ireną) prawd. Paleologiną (oddaloną lub zmarłą najpóźniej w 1185 roku)
Eufrozyna Angelina					wstąpiła do zakonu
Irena Angelina	1181–1208	z Rogerem Sycylijskim w 1193	z Filipem Szwabskim 1197-1208
Aleksy IV Angelos	1182–1204				cesarz 1203 - 1204
Z Małgorzatą węgierską poślubioną w lutym 1186 roku
Jan Angelos	1193–1259				władał Syrmią i Bač;
Manuel Angelos	1195–1212

Bibliografia

• K. Zakrzewski, Dzieje Bizancjum, TAiWPN Universitas, Kraków 2007, ss. 309, 319 – 323. ISBN 978-83-242-0715-2
• S. Runciman, Dzieje wypraw krzyżowych, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1988, t. 3 s. 115, ISBN 83-06-01457-X.
• MichaelM. Angold MichaelM., Czwarta krucjata, BeataB. Spieralska-Kasprzyk (tłum.), Warszawa: Bellona, 2006, s. 166, ISBN 83-11-10558-8, OCLC 77504826 .
• The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, 1991
• L. Garland, Byzantine Empresses, 1999
• J. Herrin, Women in Purple:Rulers of Medieval Byzantium. Phoenix Press, London 2001. ISBN 1-84212-529-X.