Erwin Guido Kolbenheyer

Erwin Guido Kolbenheyer (ur. 30 grudnia 1878 w Budapeszcie, zm. 12 kwietnia 1962 w Monachium) – austriacki pisarz, poeta i dramaturg, związany z III Rzeszą.

Erwin Guido Kolbenheyer
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

30 grudnia 1878
Budapeszt

Data i miejsce śmierci

12 kwietnia 1962
Monachium

Zawód, zajęcie

pisarz, poeta, dramaturg

Wczesne lata

edytuj

Urodzony na terenie Austro-Węgier, uczęszczał do szkoły w Budapeszcie, a następnie kontynuował edukację w Karlovych Varach i Wiedniu[1]. Po zakończeniu nauki został pisarzem, tworząc głównie powieści historyczne. W latach 1917–1925 opublikował jedno ze swoich najsłynniejszych dzieł, trylogię „Paracelsus” poświęconą postaci ojca nowożytnej medycyny[1]. W „Paralcelsusie” Kolbenheyer przedstawił założenia Volkizmu, zaś tytułowego bohatera jako przedstawiciela rasy nordyckiej, walczącego z degeneracją rasową oraz próbującego odkryć źródło nieśmiertelności. Związany z ruchem Niemców sudeckich i popularny wśród środowisk nacjonalistycznych, Kolbenheyer w 1925 opublikował książkę „Die Bauhütte”, w której zawarł twierdzenia bliskie nazizmowi, krytykując m.in. chrześcijaństwo i w jego odrzuceniu widząc szansę na zbawienie Niemiec. Książka ta była jedną z głównych inspiracji dla Alfreda Rosenberga podczas pisania przez niego jednej z najważniejszych książek okresu III Rzeszy – Mit dwudziestego wieku[2].

Związki z nazizmem

edytuj

W swoich pracach i artykułach z lat 20 i 30 często wychwalał system wprowadzany w III Rzeszy przez Adolfa Hitlera, biorąc go w obronę, gdy po akcji palenia książek wiele środowisk twórczych krytykowało tę działalność. W swoich powieściach historycznych, takich jak „Karlsbader Novellen 1786” z 1935 czy „Das Gottgelobte Herz” z 1938 wielokrotnie umieszczał czytelne odniesienia historyczne do współczesnych mu czasów. W 1934 w sztuce „Georg und Heinrich” sportretował cesarza Henryka IV jako jednego z duchowych poprzedników Hitlera[3].

Działalność Kolbenheyer spotkała się z przychylną oceną władz III Rzeszy. W 1933 został członkiem Pruskiej Akademii Sztuk, w 1937 otrzymał nagrodę Goethego. Jego nazwisko figurowało na Gottbegnadeten-Liste (Lista obdarzonych łaską Bożą w III Rzeszy) wśród Niezastąpionych, znalazł się tam jako jeden z największych niemieckich pisarzy zasłużonych dla nazizmu[4].

Po wojnie

edytuj

Związki z nazizmem nie zaszkodziły Kolbenheyerowi tak bardzo, jak innym niemieckim poetom związanym z władzami III Rzeszy. Zamieszkał w Niemczech Zachodnich i szybko wrócił do pisania, zyskując ponownie popularność jako autor powieści historycznych[5]. Nie zmienił poglądów i związał się z prawicowym, paneuropejskim magazynem Nation Europa[6]. Zmarł w 1962.

Twórczość

edytuj
  • Giordano Bruno, dramat, 1903
  • Amor Dei, powieść, 1908
  • Meister Joachim Pausewang, powieść, 1910
  • Montsalvasch, powieść, 1912
  • Ahalibama, opowiadania, 1913
  • Der Dornbusch brennt, wiersze, 1922
  • Paracelsus: Die Kindheit des Paracelsus, powieść, 1917
  • Paracelsus: Das Gestirn des Paracelsus, powieść, 1922
  • Paracelsus: Das dritte Reich des Paracelsus, powieść, 1926
  • Drei Legenden, powieść, 1923
  • Die Bauhütte, esej, 1926
  • Das Lächeln der Penaten, powieść, 1927
  • Die Brücke, Schauspiel, opowiadania, 1929
  • Karlsbader Novelle, opowiadanie, 1929
  • Jagt ihn – ein Mensch!, przedstawienie, 1931
  • Das Gesetz in dir, przedstawienie, 1931
  • Reps, die Persönlichkeit, powieść, 1932
  • Die Begegnung auf dem Riesengebirge, opowiadanie, 1932
  • Georg und Heinrich, przedstawienie, 1934
  • Karlsbader Novellen 1786, powieść, 1935
  • Klaas Y, der große Neutrale, opowiadania, 1936
  • Das gottgelobte Herz, powieść, 1938
  • Widmungen, wiersze, 1938
  • Vox humana, wiersze, 1940
  • Zwei Reden: Das Geistesleben in seiner volksbiologischen Bedeutung. Jugend und Dichtung, esej, 1942
  • Menschen und Götter, dramat, 1944
  • Sebastian Karst über sein Leben und seine Zeit, powieść, 1957
  • Mensch auf der Schwelle, powieść, 1956

Przypisy

edytuj
  1. a b Robert S. Wistrichl: Who’s Who in Nazi Germany. 2001, s. 144.
  2. Klaus P. Fischer: Nazi Germany: A New History. 1996, s. 369.
  3. Karl-Heinz Schoeps & Kathleen M. Dell’Orto: Literature and film in the Third Reich. 2004, s. 130-1.
  4. Victor Reimann: The Man Who Created Hitler. 1976, s. 192.
  5. Karl-Heinz Schoeps & Kathleen M. Dell’Orto: Literature and film in the Third Reich. 2004, s. 289.
  6. Karl Dietrich Bracher: The German Dictatorship. 1970, s. 585.